Методыка арганізацыі кантролю ведаў вучняў на занятках па культуры. Віды кантролю.

Кантроль за вучэбнай дзейнасцю забяспечвае знешнюю зваротную сувязь, якая з’яўляецца асновай для ўнясення неабходных карэктываў у працэс навучання, дазваляе настаўніку прывесці ў сістэму засвоены вучнямі матэрыял, выявіць поспехі і недахопы ведаў, уменняў, навыкаў.

Віды кантролю:

1. Бягучы кантроль – сістэматычная праверка засваення ведаў, уменняў, навыкаў на кожным уроку. Гэты від кантролю стымулюе ў навучэнцаў імкненне да сістэматычнай самастойнай працы, павышае пачуццё адказнасці.

2. Перыядычны кантроль – ажыццяўляецца пасля вывучэння лагічна завершанай часткі, раздзелу праграмы або ў канцы чвэрці ці паўгоддзя з улікам дадзеных бягучага кантролю.

3. Выніковы кантроль – ажыццяўляецца ў канцы кожнага навучальнага года, а таксама пасля заканчэння базавай ці сярэдняй школы.

Метад кантролю – гэта спосаб, з дапамогай якога вызначаецца выніковасць вучэбнай пазнаваўчай дзейнасці вучняў і педагагічнай дзейнасці настаўніка.

Метады кантролю:

І. Метады вуснага кантролю:Гутарка; Апавяданне вучня; Чытанне схемы, табліцы; Залік, вусны экзамен.

ІІ. Метады пісьмовага кантролю:Рэферат; Сачыненне; Кантрольная праца; Тэст – набор заданняў па вызначанаму матэрыялу, які ўстанаўлівае ступень засваення яго вучнямі.

Узроўні тэстаў:

1) правярае веданне фактаў, паняццяў, законаў;

2) правярае уменне выконваць мысленчыя аперацыі на аснове атрыманых ведаў;

3) дазваляе праверыць уменне даць крытычную ацэнку вывучанаму;

4) правяраюць уменне вырашаць новыя сітуацыі на аснове атрыманых звестак.

Метады графічнага кантролю – складанне схем, табліц, дыяграм.

ІІІ. Метады праграміраванага кантролю – звязаны з пабудовай спецыяльных праграм, галоўнай мэтай якіх з’яўляецца кантроль ведаў. Уключае кантрольныя тэсты двух відаў (1 – з лінейным пераходам ад аднаго задання да наступнага; 2 – з імгненнай праверкай вынікаў і разгалінаваным пераходам, які залежыць ад правільнасці адказу), навучальныя праграмы з кантрольнымі заданнямі, віртуальныя лабараторыі і г.д.

Вынікам праведзенага кантролю з’яўляецца ацэнка, а колькасным выразам ацэнкі выступаеадзнака, якая ўмоўна адлюстроўвае ўзровень ведаў у лічбах або балах.

Колькасная ацэнка ведаў, навыкаў і ўменняў, набытых навучэнцамі, выяўляецца ў балах (адзнаках), а якасная - у ацэнкавых меркаваннях педагога, якія ўтрымліваюць характарыстыку вартасцяў і недахопаў адказаў навучэнцаў. З пункта гледжання дыдактыкі ацэнка ведаў, навыкаў і ўменняў уяўляе сабой працэс азначэння колькасных і якасных паказчыкаў тэарэтычнай і практычнай падрыхтоўкі навучэнцаў існым ацэнкавым патрабаванням.

Першая бальная сістэма адзнак паўстала ў сярэднявечных школах Германіі. Кожны бал пазначаў разрад вучня па паспяховасці сярод іншых навучэнцаў (1-ы - лепшы, 2-і - сярэдні, 3-і - горшы). Пазней сярэдні разрад, да якога прыналежыла найбольшы лік вучняў, падзялілі яшчэ на тры класа, у выніку чаго атрымалася пяцібальная шкала, якую і запазычалі ў Расіі. Пасля 1917 г. у Расіі атрымала развіццё ідэя навучання без адзнак. Яна адказвала канцэпцыі савецкай працоўнай школы, у якой вучэбная дзейнасць думалася на аснове цікавасці навучэнцаў, арыентавалася на вольны, творчы характар занятку, якія былі накіраваны на развіццё самастойнасці і ініцыятывы навучэнцаў. З прычыны гэтага ў 1918 г. адзнакі ў балах, а таксама ўсе выгляды іспытаў і індывідуальная праверка навучэнцаў на ўроку былі адмененыя. Замест гэтага педагогам рэкамендаваліся перыядычныя гутаркі з навучэнцамі па пройдзенай тэме, вусновыя і пісьмовыя даклады, справаздачы навучэнцаў аб прачытаных кнігах, вядзенне працоўных дзённікаў і кніжак, у якіх фіксаваліся ўсе віды прац навучэнцаў.

Аднак у гады станаўлення савецкай школы і змены зместу адукацыі замацаваць такую сістэму адзнак не атрымалася, паколькі яна патрабавала перабудовы вучэбна-выхаваўчага працэсу. Вось чаму ў 1932 г. быў адноўлены прынцып сістэматычнага ўліку ведаў кожнага вучня (кантрольныя працы, залікі, іспыты), а ў 1935 г. - дыферэнцыяваная пяцібальная сістэма адзнак праз славесныя адзнакі ("выдатна", "добра", "здавальняюча", "дрэнна", "вельмі дрэнна"). У 1944 г. славесныя адзнакі былі замененыя лічбавай пяцібальнай сістэмай адзнак.

У цяперашні час у расійскай школе, а таксама ў школах Чэхіі, Славакіі, Венгрыі і інш. прынятая пяцібальная сістэма адзнак, у Балгарыі і Германіі - шасцібальная, у Італіі - адзінаццацібальная, на Украіне - дванаццацібальная, у Вялікабрытаніі і ЗША - стобальная.