Ферменттер (лат. Fermentum) аудармасы

*+ Ашу

* Алу

* Бөліп алу

* Шығу

* Тотығу

! Мшу процессін зерттеуге үлкен үлес қосқан ғалым:

*+ Л. Пастер

* Э. Бухнер

* Дж. Самнер

* И. Кульмин

* М.Именков

! Фермент қатысында өзгеріске ұшырайтын зат:

*+ Субстраттар

* коферменттер

* Ниацин

* цитохромоксидазалар

* тыныс ферменті

! Ферменттердің әсер ету механизмі. Ферментативтік реакцияның жылдамдығы тәуелді:

*+ субстрат концентрациясы [[S]] мен фермент көлеміне

* субстрат концентрациясына [[S]]

* фермент мөлшеріне

* коферттерге

* Коферменттерге

! Ферменттер – молекулалық массасы ........ диапазыныда жататын ірі молекулалар:

*+ 10 000нан 1 000 000 дальтон

* 10нан 10000ға дейін

* 200 ден 20000ға дейін

* 300ден 30000ға дейін

* 4000нан 40000ға дейін

! Көптеген ферменттер рН қандай мәнінде жақсы жұмыс істейді:

*+ 7

* 5

* 2

* 1

* 14

! «Биотехнология — әртүрлі дәрілік қалыптар алуда жасушалар, бактериялар, жануарлар, өсімдітер мәдениеттерін қолдану» анықтамасы:

*дұрыс;

*дұрыс емес;

*+ толығырақ болуы керек

* толықтырудың қажеті жоқ

* биохимиямен байланысты

! Қоректік орталардың функциялары:

*жасушаларды сыртқы орта факторларынан қорғау;

* жасуша өсуіне тиімді физико химиялық жағдайды тұрақтандыру;

* биомасса синтезі үшін жасушаларды қоректік заттармен қамтамасыз ету;

*+ жасуша өсуіне тиімді физико химиялық жағдайды тұрақтандыру, биомасса синтезі үшін жасушаларды қоректік заттармен қамтамасыз ету;

*жасушаларды қоректік заттармен қамтамасыз етпеу

! Антибиотиктер :

* біріншілік метаболитьер;

*+ екіншілік метаболиттер.

* химиялық синтез;

* гендік-инженерлік әдіс;

* үшіншілік метаболиттер

! Микроорганизмдердің жасушалық құрылымын бұзатын антибиотиктер:

*+ эритромицин

* хлортетрациклин;

* хлорамфеникол;

* феноксиметилпенициллин

* пенициллин

! Биотехнологияда понятию «биообъект» түсінігіне келесі анықтамалар сәйкес келеді:

*жаңа ББҚ сынау объектілері;

*+ технологиялық құралдардың микробтық контаминациясын тудыратын организмдер;

* гендік-инженерлік процесстерге қолданылатын фермент;

* ББҚ өндіретін организм;

* емдеу мақсатында қолданылатын фермент.

! РНК молекуласының ДНК молекуласынан айырмашылығы:
*дезоксирибоза моносахариді болып табылады;
* моносахариді рибоза болып табылады;

*+ азоттық негізі — тимин;

*азоттық негізі — урацил;

* азоттық негізі — гуанин.

! Қоректік орталардың стерильдігін қамтамасыз ету және сақтау үшін:

*ортаның бастапқы компоненттерін стерилизациялау;

*+ ортаны термиялық стерилизациялау, стерилизациялаушы фильтрациямен;

* жуу фильтрациясымен;

* антибиотиктер қосу арқылы;

* массаны стерилизациялаушы филтариция жасау арқылы

! Жасуша нысанасында дәрілік заттың белсенденділірілуі себебі:

* байланыс активаторларын енгізу;

* жасуша нысана жанында температураны көтеру;

*+ ферментті моноклональді антиденемен байланыстыру;

* моноклональді аньтдененің антигендік спецификаымен;

* дәрілік заттың ферментпен байланысуы

! Антибиотиктер өндірісінде мәдениет сұйықтығын алдын ала өңдеу кезеңінің мақсаты:

*+ мәдениет сұйықтығын оттегіден тазарту;

* мәдениет сұйықтығын продуценттен тазарту;

* мәдениет сұйықтығын тотықтырғыштардан тазарту;

* мәдениет сұйықтығын азоттық қосылыстардан тазарту

! Прокариотттық жасушалардың ерекшелігі:
* көлемі кіші;

* ядросы жоқ;

*+ субжасушалық органеллаларының болуы;

* көпқабатты жасушалық құрылым;

* ядродағы хромосомалық ДНК.

! Қоректік орталардың морфологиялық, физиологиялық сипаттамалары мен мәдениетті өсіру жағдайлары мен уақыты көрсетілген:

* ҚР МФ;

*+ мәдениет штаммының паспортында;

* анықтамалық және ғылыми әдебиеттерде;

* продуцирленген препараттың нормативті құжатында

* қаптамасында.

! Биомасса бақылауы жүргізіледі:
*+ жасушалар санына, олардың сызықты көлемдеріне және өміршең жасушалар санына қарай

* азоттық қосылыстар санына қарай (бояу әдісімен);

* тыныс алу интенсивтілігімен (СО₂ жиналуымен) ;

* ақуыз құрамына қарай

* кондуктометриялық

! Антибиотиктер өндірісінде микроорганизмдерді культивациялау кезінде қолданылады:

*+ беттік культивация;

* терең культивация

* жасуша мәдениеттерін өсіру;

* жасуша мәдениеттерін өзгерті;

* жануарлар жасушаларын өсіру.

!Микроорганизмдер-психрофилдерді қолдану бағыты:

* термолабильді ферменттерді кодтайтын гендер көздері;

* термостабильді ферменттерді кодтайтын гендер көздері;

*+ улы қалдықтарды жою;

* этил спирті өндірісі;

* биогаз өндірісі.

! Қоректік ортадан жасушаларды бөліп алу үшін қолданады:
* флотация;

* седиментация;

* сепарация;

*+ центрифугалау, мембрана арқылы микрофильтрлеу;

* фильтрлеу.

!Өндірісте амин қышқылдарын неден алады:

* аз молекулалы азотты қосылыстар;

*+топырақтық спора түзбейтін грамтеріс бактериялардың зат алмасу өнімдері;

* ақуыз гидролизі;

* торф;

* адам қанының ақуызы.

!Субіріккен вакциналар - бұл:

* бір қоздырғышқа қарсы вакциналар;

* антитұқымдық детерминанттар (ақуыздар);

* генетикалық өзгертілген патогенді мироағза;

*+ патогенді ағзалардың антигенді кодпен жазатын, клонденген тұқымды патогенді емес мироағзалар;

* ДНҚ-вакцинасы.

! Іn vitro алғышқы енгізілетін өсімдік заттарды мәдинетін стерильдеу қалай жасалады:

*+ t = 100 °С-та ағынды бумен;

* t = 120 °С қысымды бумен;

* бактерицидті сәулелендіргіш;

* дезинфикция жасайсын әдістермен өңдеу;

* фильтрлеу.

! Қантты этанолға айналдыратын (ащытатын) қабілеті бар:
* Aspergillus oryzae;

* Aspergillus terricola;

* Escherichia coli;

* Bacillus subtitilis;

*+ Saccharomyces cerevisiae.

!Аскорбин қышқылын алудың биотехнологиялық үрдісіне жатады:

* Erwinica herbi cola өзгертілген жасушаларын өсіру;

* целлюлозаның микробиологиялық ажырату;

*+ Corynebacterium және Erwinica herbicola микроағзаларын біріктіріп өсіру;

* Coryne­bacterium және Erwinica herbicola микроағзаларын ретті өсіру;

* Streptococcus equisimilis штаммын өсіру.

! Өндірісте бөліп алуға және тазалауға арналған кең тараған әдіс: антибиотиков находит:

* жұқа қабатты хроматографиясы;

* алмасу хроматографиясы;
*+ аса тиімді сұйықтық хроматографиясы, ионалмасу хроматографиясы, жұқа қабатты хроматографиясы

* қағаз хроматографиясы.

! Алғашқы дәрілік өсімдіктерінің жасуша және ұлпалар мәдениетін алды :
* XX ғ. басында;

*+ XX ғ. ортасында;

* XX ғ. соңында

* X ғ. соңы

* X ғ. басы

! Жасушалар мәдениетінен өсіп шыққан өсімдік шикізатының басқа плантациялық немесе жабайы өсетін өсімдіктерден артықшылығы:

* бағасының төмен болуы;

*+ емдік өнімнің концентрациясының көп болуы;

* стандартты боуы;

* емдік өнімді жеңіл алу

*микроағзалардың жоқ болуы.

! Геномика зерттейді:
* жеке гендерды;

* ДНҚ компонент құрылымының жиынтығын;

*+ барлық ағзалардың гендер жиынтығын;

* Ген атын атау кезіндегі мимикалық белгілер;

* генетикалық өзгірістің (мутациясының) механизмін.

!Қоректік ортада күкірт көзі:
* күкіртті суттек;

*+ сульфаттар;

* цистеин;

* кристалдық күкірт;

* күкірт қышқылы.

!Гендік-инженерлі инсулиннің алу үрдісіне кіреді:

*+ Е. coli қайта әрекет етілген штаммының биомассасын өсіруi;

*перинсулинді мәдинетті массадан бөліп алу;

* озық полипептидті ыдырату;

* үш дисульфидті байланыстардың қалыпына келетін тұйықталу және С-пептидтерді байланыстыратын ферментативті мүшелеу;

* инсулинді хроматографиялық тазалау.

! Антибиотиктердің биологиялық рөлі:

* олар жасушалардың бөлінуіне қажет;

* микробты антагонизмнің бір түрі;

*+ жасуша мембранасының синтезіне қатысатын ферменттердің кофакторлары болып табылады;

* жасуша қабырғасының түзілуіне қатысатын ферменттердің кофакторлары болып табылады

* инсулинді хроматографиялық тазалау.

! Қандай антибиоткке микроағзаларда баяу екіншілік резистентция дамиды:

* эритромицин;

*+ стрептомицин;

* хлорамфеникол;

* канамицин.

*инсулин.

! Оқшауланған өсімдіктердің жасушалар мен ұлпалар мәдіниетінің практикалық мағнасы:

*+ бағалы мәдениетті өсімдіктер сұрыпының генетикалық цитологиясы және "сауығуға" арналған объекттер;

* +өсімдіктер түрінің «банктерін» жасау;

* +өсімдіктердің клонды тез көбеюі;

* + бағалы ББЗ алу;

* таблеткаларды алу

! Продуценттер мәдениетін сақтау режимі:
*+ —20 °С-дан төмен температурада қатыру;

* —2...—5 °С-дан төмен температурада қатыру;

* лиофилді кептіту;

* консервілеу;

* 37 °С-та термостаттау.

! Сутек асқын тотығы антибиотиктердің биосинтезі кезенде мәдениет ортасына қандай мақсатпен енгізіледі:

* ортаны қышқылдандыру;

* ортаны сілтендіру;

* ортаны сұйылту;

*+ продуценттердің оттек жетіспеуін жою.

* белсенді дәрілік қалыптар

! Питательные среды для выращивания изолированных тканей и кле­ток стерилизуют:

* бактерицидными облучателями;

* использованием консервантов;

* паром под давлением;

*+ фильтрованием через мембранные фильтры;

* всеми вышеперечисленными методами.