ВОПРОС№24:Политический кризис РП, попытки реформирования. Разделы РП и присоединение Бел земель к Российской империи.

На фоне эканамiчнага развiцця еурапейскiх краiн у XYII-XYIII ст.Рэч Па-

спалiтая выглядала застылай у летаргiчным сне.Узровень канца XYI ст.застау

ся вышэйшай адзнакай гаспадарчай i ваеннай магутнасцi краiны.Каб рушыць па

перад - патрэбны рэформы у грамадстве:палiтычныя,ваенныя,эканамiчныя.Неаб-

ходнасць была i у канцынтрацыi улады у руках манарха-дыктатара.Шляхта ж не

жадала паступiцца сваiм усеуладзем,якое перарастала у разгул анархii.Воль-

ны Сойм "дзякуючы" "лiберум вета" стау недзеяздольным.

Такое становiшча у Рэчы Паспалiтай старанна апекавалi суседзi:Прусiя,Ау

стрыя i Расiя.Iм было выгадна мець суседам слабую краiну. Але з 60-х гадоу

XYIII ст. у Польшчы "РП" пачала праводзiцца iнтэнсiуная рэфармацыйная дзей

насць.Дзякуючы рэформан Тызенгауза на пауночным захадзе Беларусi з'явiлася

значная колькасць мануфактур,скасоуваецца шэраг прывiлей шляхты,арганiзуец

ца i працуе "адукацыйная камiсiя". У 1764 г. было уведзена абмежаванне на

ужытак права "лiберум вета",але ужо гэтыя рэформы прывялi да незадаволенас

цi з боку магнатау якiя iмкнулiся як i раней панаваць у краiне. Грамадства

аказалася расколатым на варожыя групоукi,якiя шукалi падтрымкi у больш моц

ных суседзяу:Расii,Аустрыi,Прусii.З дапамогай апошнiх пачалi стварацца кан

федэрацыi "узброенныея арганiзацыi": у 1767 г.у Слуцку i Тарунi ( Расiя i

Прусiя).У адказ на гэта была створана канфедэрацыя у Бары ( Украiна 1768г)

Пачалiся межусобныя войны.Расiя для абароны праваслауных увяла 40 тыс.вой-

ска,якое i разбiла барскiх канфедэратау у 1771 годзе.Пасля гэтых падзей ад

бываецца у 1772 годзе першы падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшла Усход-

няя частка Беларусi з гарадамi Полацк,Вiцебск,Ворша,Магiлеу,Рагачоу,Гомель

Але нават гэта трагiчная падзея не астанавiла варагуючыя магнацкiя гру-

поукi.Выратаваць Рэч Паспалiтую магла толькi цэнтралiзацыя.Такая спроба бы

ла зроблена 3 мая 1791 года, падчас прыняцця канстытуцыi Рэчы Паспалiтай -

першай у Еуропе. Канстатуцыя 3 мая заклала асновы вываду Рэчы Паспалiтай з

палiтычнагу крызiсу i ставiла яе на шлях буржуазнага развiцця. Але час рэ-

фармавання быу упушчаны.Ды гэтыя мерапрыемствы выклiкалi незадаволенасць у

Расii Аустрыi i Прусii.У сярэдзiне мая 1792 года Расiя накiравала у Поль-

шчу 100 тыч. войска.Пад час баявых дзеянняу войскi Рэчы Паспалiтай панеслi

паражэнне Опсай,Мiрам,Зельвай,Бярэсцем.Рэч Паспалiтая капiтулiравала, кан-

стытуцыя 1791 года была адменена.А у студзенi 1793 года Прусiя, Аустрыя i

Расiя ажыццявiлi другi падзел Рэчы Паспалiтай.Да Расii адыйшлi землi Бела-

русi па лiнii Друя-Пiнск.Стала зразумела,што ад канчатковага падзелу Рэчы

Паспалiтай можа выратаваць рашучае супрацiуленне аб'яднанага грамадства.

Паустанне 1794г. на чале з Тадэвушам Касцюшкам давала для гэтага апошнi

шанс.Але атрады Касцюшкi не вытрымалi удары рускiх войск на чале з Сувора-

вым.6 лiстапада 1794 года рускiя войскi занялi Варшаву.Паустанне было раз-

громлена,чакаць выратавання Рэчы Паспалiтай цяпер не было адкуль.

У кастрычнiку 1795 года Расiя,Прусiя, Аустрыя ажыццяуляюць трэцi падзел

Рэчы Паспалiтай.Па iм уся тэрыторыя Беларусi была далучана да Расiйскай iм

перыi.Сяляне,гараджане спакойна успрынялi далучэнне да Расii.Новыя парадкi

заусёды неслi у сябе надзею на лепшую будучыню,на мiрнае жыццё.