Ta · a

τ, с

τ_b τ_с

1-сурет

Келтірілген 1-суретте кристалдық затты қыздыру және балқыту диаграммасы бейнеленген. Осы диаграмманың ab бөлігі заттың берілген температурадан балқу нүктесіне дейінгі қызғанына, ал bcбөлігі заттың балқығанына сәйкес келеді.

Қыздырғыштың тұрақты қуатында затқа берілетін жылу мөлшері қоршаған ортаға таралатын жылу шығынына тәуелді. Жылу шығыны қыздырғыш пен қоршаған ортаның температураларының айырмасына пропорционал. Сондықтан ішінде зерттелетін зат бар тигельге берілетін жылулық қуатты балқу нүктесінің маңында тұрақты деп алуға болады(диаграммадағы b нүктесі). Диаграмманың bcбөлігінде жүйеге берілген барлық жылу толығымен заттың балқуына жұмсалады:

(1)

Мұндағы τ_б = τ_c–τ_b - заттың балқу уақыты, λ– заттың меншікті балқу жылуы. Диаграмманың өспелі бөлігінде жылулық қуат зат салынған тигельдің ішкі энергиясының бірлік уақыттағы өзгерісіне тең болады:

(2)

Мұндағы: m – заттың массасы; c– заттың меншікті жылу сыйымдылығы;

m₁– тигельдің массасы; c₁– тигельдің меншікті жылу сыйымдылығы;

– затты қыздыру кезіндегі температураның өзгеру жылдамдығы.

(1) және (2) формулалардан N шамасын алмастыру арқылы заттың меншікті балқу жылуын табуға болады:

(3)

Затты қыздыру және балқыту үрдістерін қайтымды квазитепе-тең үрдіс деп қарастырғанда, заттың энтропиясының өзгерісі мына формуламен анықталады:

(4)

Мұндағы: T_а – бастапқы (бөлменің) температура;

T_б – заттың балқу температурасы.