Автоматтандыру жүйесін эксплуатациялауға кеткен шығындар

Siemens фирмасының есептеу техникасының амортизациялық норма көлемі 20% көлемінде орнатылды

А_ет. = С_ет.*0,2 = 495500*0,2 = 99100 тг. (3.6)

а) өлшеу құрылғыларының амортизациялық норма көлемі 21% құрайды, яғни

А_{өлшеу құр.} = (С _{қыс.датч.}+С _{темп.датч.} +С_{деңгей.датч..})*0,21, (3.7)

мұндағы С _{қыс.датч.} - қысымы датчигінің жалпы өзіндік құны;

С_{темп.датч.} – температура датчигінің жалпы өзіндік құны;

С_{деңгей.датч.} – деңгей жалпы өзіндік құны.

А_{өлшеу құр.}= (85 000+48 000+53 000)*0,21 = 39060 тг.

б) құрылғылардың амортизациялық норма көлемі 15,5% құрайды

А_құр. = (78 000+38 500)*0,155=18057,5 тг.

Бақылау-өлшеу құрылғыларына кеткен амортизациялық аударылымдар суммасы келесіні құрайды

А_бөқ = А_{өлшеу құр..}+ А_құр, (3.8)

А_бөқ = 39060 + 18057,5 = 57117,5 тг.

Есептеу техникасы және төменгі автоматика құрылғыларына кеткен жалпы амортизациялық аударылымдар көлемі мынаны құрайды

А_жалп. = А_ет + А_бөқ, (3.9)

А_жалп. = 99100+ 57117,5 =156217,5 тг.

Автоматтандыру құралдарының және есептеу техникасының ағымдық жөндеу жұмыстарына кеткен шығыны автоматтандыру жүйесін құруға кеткен капиталдық шығын көлемінің 2,5%-ын құрайды (С_{ағым.ж.ж.})

С_{ағым.ж.ж.} = K_{а.ж.құр.} *0,025 , (3.10)

С_{ағым.ж.ж.} = 1133361 * 0,025 =28334 тг.

Автоматтандыру жүйесінің құрылғыларын жабдықтауға кеткен шығын көлемі автоматтандыру жүйесін құруға кеткен капиталдық шығын көлемінің 2,3%-ын құрайды (С_құр.ж.)

С_құр.ж. = K_{а.ж.құр.} *0,023, (3.11)

С_құр.ж. = 1133361*0,023 = 26067,3 тг.

Электроэнергиясына кеткен шығын мынаны құрайды

Р_эл=SW*t*k*n*m. (3.12)

мұндағы S W – автоматтандыру құралдары мен есептеу техникасының тұтынатын қуаты;

t –тәулік ішіндегі жұмыс сағатының көлемі – 24 сағат;

k –қуаттың коэффициенті – 0,85;

n –басқару кешендерінің саны – 1;

m –1 жыл көлеміндегі жұмыс күндерінің саны – 360.

Р_эл = 1,2*24*0,85*1*360 = 8812,8 Квт/сағ.

1 Квт/сағ қуаттың құны 14 тенге, онда 1 жыл ішінде электроэнергияға кеткен шығын келесіге тең болады (С_эл.э)

С_эл.э. = Р_эл.*14, (3.13)

С_эл.э. = 8812,8*14 = 123379,2тг.

Автоматтандыру жүйесін эсплуатациялауға кеткен шығындарды қорытындылай келе келесіге тең деп аламыз (С_эк)

С_эк.=А_жалп.+ С_{ағым.ж.ж..}+ С_құр.ж. + С_эл.э, (3.14)

С_эк.= 156217,5 +28334+26067,3+123379,2=333998 тг.

Сонда машина уақытының бағасы келесі өрнекпен анықталады:

(3.15)

Автоматты басқару жүйесін ендіруінің экономикалық тиімділігін есептеу

Экономия келесі құрастырушылардан тұратын болады:

- отын экономиясы (газ);

- қызмет ету персоналдарының қысқартылуы.

Отын экономиясы келесі формуламен есептелінеді

(3.16)

мұндағы G – 1 газдың бағасы, теңге;

m – 1 жылдағы жұмыс істейтін күндердің саны – 365;

C1 – автоматтандыру жүйесін ендіргенге дейінгі отын шығыны, /сағ;

C2 – автоматтандыру жүйесін ендіргеннен кейінгі отын шығыны, /сағ.

Автоматтандырылған жүйе енгізілгеннен кейінгі пайда келесі формуламен анықталады.

(3.17)

Бұл жобаны енгізгеннен кейін топтық қондырғыны басқарудағы жұмысшы саны 15-ден 7-ге азаяды. Сонда 8 жұмысшыны жұмыстан шығаруға тура келеді. Қалған 7 жұмысшы технологиялық процесті қажет және жеткілікті. Ақша қаражатының үнемдуі болып, бұрын өндіріс жұмысында қызмет етіп жүрген 8 жұмысшыларға берілетін жалақы болып табылады және ол өтеу мерзімі негізгі факторы болып табылады. Қызылорда облысында орташа жалақы 50000 теңгені құрайды. Жалақы төлемі мен әлеуметтік шығындар бойынша қаражатты үнемдеу мынаған тең:

Эж=12×Ж×КAЕ×KKПР×n×Kәлеу (3.18)

Эж=12×Ж×КAЕ×KKПР×n×Kәлеу=12×50000×1,2×1,4×8×1,21= 7805952 » 7,8 млн.тг/жыл.

мұндағы-Ж-бір жұмысшының орташа жалақысы-50 000;

АЕ-аумақтық еселегіш-1,2;

КПР-премиялды қосулар -1,4;

n-қысқартылатын жұмысшы саны-8;

Кәлеу-әлеуметтік салық-1,21.

11,33млн. теңге тұратын жобаның өтеу мерзімін, келесі өрнекпен есептейміз:

жыл, (3.19)

мұндағы ∑И-жаңа басқару жүйесін орнату үшін қажетті ақша суммасы. Сонымен өтеу мерзімі 1 жыл 6 айды құрайды.

Қорытындылай келе, ендірілетін жүйе қолайлы екенін, оны пайдалануға ұсынуға болатынын байқадық. Жобаның шығындарының орнын толтыру, яғни өзін-өзі ақтау мерзімі: 1,5 жыл қолданыстан кейін қайтарылады. Бұл нормативті қайтарылу мерзімінен төмен, сәйкесінше, ендірілетін жүйе қолданысқа ұсынылады.Шығындардың орнын толтыруын есептеу кезінде басқарудағы тез орындаушылықтың әсері және апаттық жағдайлардың пайда болуы есепке алынбаған, бұл қондырғының тиімділігіне, өнімнің есебіне, қондырғының тұрып қалу уақытын азайтуға болып табылады