КАТЕГОРИИ:
АстрономияБиологияГеографияДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Есепті шығару бойынша әдістемелік нұсқау. 1. Төмендегі кестеде келтірілген мәліметтерді пайдаланып, өнім өндіру көлеміне жұмысшылар саны мен бір
1. Төмендегі кестеде келтірілген мәліметтерді пайдаланып, өнім өндіру көлеміне жұмысшылар саны мен бір жұмысшының өндіру көлемінің әсерін тізбектеп алмастыру, абсолютті және салыстырмалы айырмалар әдісін қолданып талдаймыз.
Факторлық талдау үшін бастапқы мәліметтер
| Көрсеткіштер | Шартты белгілері | Жоспарлы мәні | Нақты мәні | Өзгеріс (+,-) | |
| Абсолютті | Салыстырмалы, (%) | ||||
| Тауар өндірісінің көлемі, мың теңге | V | +480 | 16,40 | ||
| Жұмысшылар саны, адам | R | +5 | 25,00 | ||
| Бір жұмысшының өндіру көлемі, мың теңге | W | -10 | -6,85 |
Шығарылуы:
1) Тізбектеп алмастыру әдісі бойынша:
Тауар өндірісі көлемінің берілген факторларға тәуелділігін мультипликативті үлгінің көмегімен көрсетуге болады.
бұдан: 
мың теңге.
Сонда жұмысшылар санының өзгерісінің жиынтық көрсеткішке әсерін мына формуламен есептеуге болады:
мың теңге,
мың теңге.
Енді жұмысшылардың өнім өндіру көлемі өзгерісінің жиынтық көрсеткішке әсерін анықтаймыз:
мың теңге.
мың теңге.
Сонда тауар өндірісі көлемінің өзгерісіне жұмысшылар санының 5 адамға артуы оң әсер етіп, яғни өндіріс көлемін 730 мың теңгеге өсірді. Бір жұмысшының өндіру көлемінің 10 мың теңгеге азаюы өндіріс көлемін 250 мың теңгеге қысқартып, оның көлеміне теріс әсер етіп отыр.
2) Абсолютті айырмалар әдісі бойынша:
Жоғарыда кестеде берілген мәліметтерді пайдаланып, абсолютті айырмалар әдісін қолданып, өндіріс көлеміне жұмысшылар саны мен бір жұмысшының өндіру көлемінің әсерін анықтаймыз.
бұдан:
Жұмысшылар санының өзгерісінің жиынтық көрсеткішке әсерін анықтаймыз:
мың теңге.
Енді жұмысшылардың өнім өндіру көлемі өзгерісінің жиынтық көрсеткішке әсерін анықтаймыз:
мың теңге.
Сонда абсолютті айырмалар әдісі бойынша есептеулер мәні тізбектеп алмастыру әдісі мәніне тең.
3) Салыстырмалы айырмалар әдісі бойынша өндіріс көлеміне жұмысшылар саны мен бір жұмысшының өндіру көлемінің әсерін анықтаймыз.
Факторлардың салыстырмалы ауытқуларына мыналарға тең:
Енді өндіріс көлеміне әрбір фактордың әсерін анықтаймыз:
мың теңге.
мың теңге.
Сонымен салыстырмалы айырмалар әдісі бойынша да алынған есептеулер нәтижесі жоғарыда келтірілген екі әдіспен шығарылған көрсеткіштер мәндеріне тең.
Өз бетімен шығаруға арналған есептер:
1. Өнімді өткізу мен еңбек өнімділігі жоспарының орындалуын талдау қажет. Абсолютті айырмалар әдісін қолданып, өткізу көлеміне әсер ететін факторлардың әсерін есептеңіз:
Бастапқы мәліметтер:
Өз бетіңізбен түйіндер жасаңыз.
2. Келесі мәліметтерді қолданып құрал жабдық саны мен оның қуаттылығының өзгерісі есебінен тауарлы өнімнің ауытқуын абсолютті айырма әдісті қолданып талдау қажет: Бастапқы мәліметтер:
|
Келтірілген мәліметтер негізінде пайданың факторлы үлгісін құру және оның сомасының өзгерісіне әсер ететін факторларды тізбекті әдіспен есептеңіз.
Бастапқы мәліметтер:
| Көрсеткіштер | Өткен кезең | Есептік кезең | Өзгеріс (+,-) | |
| Абсолютті | Салыст. (%) | |||
| Өткізілген өнім көлемі, дана. | ||||
| Өткізу бағасы, мың. тг. | ||||
| Бұйымның өзіндік құны, мың. тг. | 3,5 | 4,2 | ||
| Пайда, мың. тг. |