Есепті шығару бойынша әдістемелік нұсқау. 1. Кестедегі мәліметтерді пайдаланып, өнімнің бір теңгесіне кететін шығындар сомасына факторлық талдау жасау

1. Кестедегі мәліметтерді пайдаланып, өнімнің бір теңгесіне кететін шығындар сомасына факторлық талдау жасау қажет:

Бастапқы мәліметтер:

Өнімнің түрлері	Өткен жыл, теңге	Ағымдағы жыл, теңге
А						50,4
Ә
Б

Шығарылуы:

Бірінші қадам:

Өткен жылдағы өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындар:

Демек өткен жылдағы өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындар сомасы 87 тиынды құрады.

Екінші қадам:

Ағымдағы жылдағы өндіріс көлемін есепке алғандағы өткен жылдағы баға мен өзіндік құн бойынша өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындар мынаған тең болады:

Үшінші қадам:

Ал ағымдағы жылдағы өндіріс көлемін есепке алғандағы өткен жылдағы баға мен ағымдағы жылғы өзіндік құн бойынша өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындар мынаған тең:

Төртінші қадам:

Ағымдағы жылдағы өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындар:

Бесінші қадам:

Енді өнім өндірісінің құрылымының өзгерісінің әсерін анықтаймыз:

Cонымен өндіріс құрлымының өзгерісі өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындары 1,26 теңгеге азайтқан. Өнім өндіру құрылымының өзгерісінен өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындардың азаюы өнім өндірісінде рентабельділігі жоғары өнім үлесінің артқанын білдіреді.

Алтыншы қадам:

Тауарлы өнімнің өзіндік құнының өзгерісінің әсерін анықтаймыз:

Өнімнің өзіндік құнының өсуі тауарлы өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындарды 2,78 тиынға өсірді.

Жетінші қадам:

Енді өнімді өткізу бағасының өзгерісінің әсерін анықтаймыз:

Өнімнің барлық түрлерінің өткізу бағасының өсуі тауарлы өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындарды 3,75 тиынға азайтқан.

Сегізінші қадам:

Алынған нәтижені тексереміз:

Демек,

немесе

Cонымен бұл көрсеткіш, яғни тауарлы өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындар сомасы өзіндік құн мен пайданың арасындағы байланысты көрсетеді. Талдау барасында бұл көрсеткішті басқа кәсіпорындардың ұқсас көрсеткіштерімен салыстыру арқылы тауарлы өнімнің 1 теңгесіне кеткен шығындардың серпіні зерделеуге болады.

Өз бетімен шығаруға арналған есеп: