Бап. Эвтаназия 8 страница

3. Санитариялық-эпидемиологиялық сарапта­маны жобалардың сараптамасы бөлігінде – мемле­кет­тік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары, санитариялық-эпидемиологиялық зертхана­лық зерттеулер бөлігінде мемлекеттік сани­­тария­лық-эпидемиологиялық қызмет ұйым­дары жүргізеді.

4. Санитариялық-эпидемиологиялық зертхана­лық зерттеулер санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың ағзалық-лептикалық, санитариялық-гигиеналық, токсикологиялық, санитариялық-хи­мия­лық, биохимиялық, микробиологиялық, эпиде­миологиялық, бактериологиялық, вирусологиялық және паразитологиялық зертханалық зерттеулер, тамақ өнімдерінің энергетикалық және биология­лық құндылығына зерттеулер, шуылды, дірілді, электр-магниттік өрістерді және физикалық фак­тор­ларды өлшеуді жүргізуге, радиометрия мен дозиметрияны қамтитын радиациялық зерттеулер жүргізуге байланысты бөлігі болып табылады.

5. Жеке және заңды тұлғалардың өтініштері бойынша санитариялық-эпидемиологиялық сарап­тама жүргізу үшін олар қаржыландыруды қамта­масыз етеді және қажетті құжаттаманы табыс етеді.

6. Жарамсыз тамақ өнімдері мен азық-түлік шикізаты болған жағдайларда санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізілмейді.

7. Санитариялық-эпидемиологиялық сарап­тама не ғылыми сараптама нәтижелері бойынша адамның немесе болашақ ұрпақтың денсаулығы үшін әлеуетті қауіпті деп танылған химиялық және биологиялық заттарды Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынады. Қазақстан Республи­ка­сында қолдануға тыйым салынған әлеуетті қауіпті химиялық, биологиялық заттар тіркелімі мерзімді баспасөз басылымдарында жариялануға жатады.

8. Мемлекеттік санитариялық-эпидемио­логиялық қызмет органдары тексерулер мен сани­тария­лық-эпидемиологиялық сараптама нәти­желерінің негізінде:

1) атом энергетикасы мен өнеркәсібі, ғарыш қызметі және жер қойнауын пайдалану объекті­лерін, қоршаған ортаға химиялық және био­логиялық заттардың шығарындылары, физи­калық факторлары бар объектілерді, эколо­гия­­лық зілзала ай­мақ­тарындағы объектілерді және бала­масы жоқ, жаңа технологиялық процестері бар объектілерді ор­­наластыруға, рекон­струк­циялауға және кеңейтуге;

2) өндірістік күштерді орналастыруға, қалалар мен ауылдық елді мекендер, курорттық аймақтар құрылысының бас жоспарларына, өнеркәсіптік және азаматтық мақсаттағы объектілердің техни­калық-экономикалық негіздемелеріне, құрылысы мен реконструкциялау жобаларына;

3) болжамды құрылыстың немесе функцио­налдық бейінін (мақсатын) ауыстыра отырып, реконструкциялануға жататын объектінің учаске­сін­дегі санитариялық-эпидемиологиялық жағдай туралы материалдарға;

4) қоршаған ортаға ластаушы заттардың және физикалық факторлардың жол беруге болатын шекті шығарындылары мен жол беруге болатын шекті төгінділері, санитариялық қорғау аймақтары мен санитариялық-қорғаныш аймақтары, геоло­гия­лық зерттеулер, технологиялар бойынша техни­- калық-экономикалық негіздемелерге, жобаларға және басқа да нормативтік құжаттамаға;

5) шикізатқа, тамақ өнімдеріне, тауарларға, бұйымдарға, заттарға, тетіктерге, мәшинелерге, жабдыққа, құрылыс материалдарына арналған нормативтік құжаттардың жобаларына, сондай-ақ халықтың әр түрлі топтарын оқыту, тәрбиелеу, олардың тәни даму, еңбек ету, өмір cүpy, демалу, тамақтану, сумен жабдықталу, медициналық қызмет көрсетілу режімдеріне;

6) шикізатты, тамақ өнімдерін, ауыз суды, құрылыс материалдарын, кең тұтынылатын тауар­ларды, уытты, радиоактивті және биологиялық зат­тар­ды өндіру, тасымалдау, сақтау, қолдану және өткізу, сондай-ақ жұмыстар орындау мен қызмет­тер көрсету жағдайларына;

7) халықтың әр түрлі топтарын оқыту, тәрбие­леу, олардың тәни даму, еңбек ету, өмір сүру, демалу, тамақтану, сумен жабдықталу және меди­циналық қызмет көрсетілу жағдайларына;

8) санитариялық-эпидемиологиялық жағдай­ды, халықтың денсаулық жағдайын сипаттайтын материалдарға, инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар туралы және уланулар туралы мәліметтерге;

9) топыраққа, су қоймаларына және атмос­фералық ауаға химиялық, биологиялық, токсико­ло­гиялық, радиологиялық жүктеме жөніндегі материалдарға;

10) жаңа өнімге, технологияға, жабдыққа;

11) жобаланып жатқан, салынып жатқан және пайдаланылып отырған өнеркәсіптік және азамат­тық мақсаттағы объектілерге, өнеркәсіп бұйым­дары мен көлікке, сондай-ақ халықтың денсаулығы үшін ықтимал қауіпті және (немесе) маңызы бар басқа да объектілерге;

12) сәйкестігі міндетті расталуға жатпайтын тамақ өнімдеріне, тамақ өнімдерімен жанасатын материалдар мен бұйымдарға;

13) білім беру ұйымдарындағы оқу-еңбек жүктемесі мен оқу режіміне;

14) балаларға арналған тауарларға, тағамдық қоспаларға;

15) елді мекендер құрылысын жоспарлаудың, өнеркәсіптік және азаматтық мақсаттағы объекті­лерді орналастырудың, салу мен реконструк­ция­лаудың, жер қойнауын пайдалануға арналған келісім-шарттардың, санитариялық-қорғаныш аймақ­тарының, су пайдалану мен сарқынды суларды бұру, радиоактивтік және басқа да зиянды заттарды кәдеге асыру мен көму жағдайларының жобаларына, шикізаттың, технологиялық жабдық­тың, тамақ өнімдері өндірісі процестерінің, азық-түлік шикізатының, өнеркәсіп бұйымдарының, құрылыс материалдарының, иондандырушы сәуле­лену көздерінің, химиялық заттар мен өнімдердің, биологиялық, дәрілік, дезинфекциялаушы, дезин­сек­циялаушы және дератизациялаушы құрал­дар­дың, медициналық иммундық-биологиялық препа­раттардың және азық-түлік шикізатымен, тамақ өнімдерімен және ауыз сумен жанасатын ыдыс­тардың, буып-түйетін және полимерлік материал­дардың, парфюмерлік-косметикалық және басқа да кең тұтынылатын тауарлардың, жабдықтардың, аспаптар мен жұмыс құрал-саймандарының жаңа түрлеріне арналған стандарттар мен нормативтік құжаттардың жобаларына;

16) елді мекендердегі шаруашылық және (немесе) өзге де қызметтің объектілеріне, олардың санитариялық-қорғаныш аймақтарының көлем­дері­не санитариялық-эпидемиологиялық қоры­тынды береді.

9. Санитариялық-эпидемиологиялық сарап­таманың негізінде санитариялық-эпидемио­логиялық қорытынды (гигиеналық қорытынды, гигиеналық сертификат) – жобалау құжаттамасы­ның, мекендеу ортасы факторларының, кәсіпкер­лік және (немесе) өзге де қызметтің, өнімнің, жұмыс­тар мен көрсетілетін қызметтердің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге және гигиеналық нормативтерге сәйкестігін (сәйкес еместігін) куәландыратын құжат беріледі.

2011.06.01. № 378-IV ҚР Заңымен 10-тармақ өзгертілді (бұр.ред.қара)

10. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиоло­гия­лық қызмет органдары тексерулер мен санита­рия­лық-эпидемиологиялық сараптама нәти­желерінің негізінде санитариялық паспорт береді.

Санитариялық паспорт – мемлекеттік санита­рия­лық-эпидемиологиялық қа­дағалауға жататын объектінің, көлік құралының гигиеналық норма­тив­тер мен халықтың санитариялық-эпидемио­логиялық салауаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкестігін рас­тай­тын және оларды іске қосуға немесе пайдала­нуға құқық беретін құжат.

Санитариялық паспортты беру, есепке алу және жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды

63-бап. Дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техникаға сарап­тама

1. Дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техникаға сараптама – дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйым­дар мен медициналық техникаға физика­лық-химиялық, биологиялық, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) сынақтар, клиникалық зерт­теулер жүргізу, олардың биоэквиваленттігін айқын­дау, сондай-ақ уәкілетті орган белгілеген тәртіппен дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы тіркеуге табыс етілген тіркеу деректерінің құжаттарын, стандарт­тау жөніндегі нормативтік құжаттарды зерделеу арқылы олардың қауіпсіздігі, тиімділігі мен сапасы тұрғысынан зерттеу немесе сынау.

2. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың қауіпсіз­дігін, тиімділігі мен сапасын бағалауды дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы саласын­дағы мемлекеттік сараптама ұйымы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырады.

64-бап. Ғылыми-медициналық сараптама

1. Ғылыми-медициналық сараптаманың объектілері:

1) іргелі және қолданбалы ғылыми-зерттеулер бағдарламаларының жобалары;

2) республикалық нысаналы ғылыми-медици­налық бағдарламалар;

3) аяқталған ғылыми-медициналық бағдарла­ма­лардың нәтижелері;

4) Қазақстан Республикасының мемлекеттік наг­радаларын алуға ұсынылатын ғылыми жұмыстар;

5) денсаулық сақтау практикасына енгізу жоспар­ланатын ғылыми-медициналық әзірлемелер болып табылады.

2. Ғылыми-медициналық сараптаманы жүргізудің тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

4-Бөлім. Фармацевтикалық қызмет және дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы

13-тарау. Фармацевтикалық қызмет

65-бап. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы саласының жүйесі

Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналы­сы саласының бірыңғай жүйесіне:

1) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналы­сы саласындағы мемлекеттік орган;

2) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналы­сы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы және оның аумақтық бөлімшелері кіреді.

66-бап. Фармацевтикалық қызметтің түрлері

1. Фармацевтикалық қызмет жоғары немесе орта кәсіптік фармацевтикалық білім алған жеке тұлғалардың, сондай-ақ денсаулық сақтау саласын­дағы қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалардың кәсіптік қызметін қамтиды.

2. Фармацевтикалық қызмет мынадай түрлерді:

1) дәрілік заттарды өндіруді;

2) медициналық мақсаттағы бұйымдарды өндіруді;

3) медициналық техниканы өндіруді;

4) дәрілік препараттарды дайындауды;

5) медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындауды;

6) дәрілік заттарды көтерме саудада өткізуді;

7) медициналық мақсаттағы бұйымдарды көтерме саудада өткізуді;

8) медициналық техниканы көтерме саудада өткізуді;

9) дәрілік заттарды бөлшек саудада өткізуді;

10) медициналық мақсаттағы бұйымдарды бөлшек саудада өткізуді;

11) медициналық техниканы бөлшек саудада өткізуді қамтиды.

67-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіру

1. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіру – дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйым­дар мен медициналық техниканы топтап шығару үшін қажетті, шикізат, материалдар мен жартылай фабрикаттар сатып алуға, технологиялық процеске, оның ішінде осы процесс сатыларының бірін жүзеге асыруға, өндірілген өнімді сақтауға, өткізу­ге, сондай-ақ оларға қоса жүретін бақы­лау­дың бар­лық түрлеріне байланысты барлық жұмыс­тардың жиынтығын қамтитын фармацевтикалық қызмет.

2. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіруді дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйым­дар мен медициналық техниканы өндіру құқығына лицензия алған дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника­ның айналысы саласындағы субъектілер өндіру қағидаларына және стандарттау жөніндегі норма­тив­тік құжаттарға сәйкес жүзеге асырады.

3. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіру және олардың сапасын бақылау, сондай-ақ тұрақ­тылығына сынақтар жүргізу және сақталу мерзімі мен қайта бақылау мерзімін белгілеу қағидаларын уәкілетті орган бекітеді.

4. Мыналарға:

1) мемлекеттік тіркелуі кезінде, жабдықтар мен технологиялық процестерді ретке келтіру және іске қосу кезінде сараптама жүргізуге арналған дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы, сондай-ақ тиісті өндіріс­тік практика жағдайында өндірілген дәрілік субстанцияларды қоспағанда, Қазақстан Республи­касында мемлекеттік тіркеуден өтпеген;

2) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіру құқығына лицензиясы жоқ;

3) Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіру мен олардың сапасын бақылау қағидалары бұзылған дәрі­лік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйым­дар мен медициналық техниканы өндіруге тыйым салынады.

5. Өндірілген және әкелінетін дәрілік заттар:

1) құрамында тізбесін уәкілетті орган Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынған бояғыштар мен қосалқы заттар болмауға тиіс;

2) уәкілетті орган бекіткен Дәрілік заттардың сапасы мен қауіпсіздігін бақылау жөніндегі норма­тивтік-техникалық құжатты жасау, келісу және оның сараптамасы қағидаларына сәйкес әзір­ленген, дәрілік заттардың сапасы мен қауіпсіздігін бақылау жөніндегі нормативтік-техникалық құжат­қа сәйкес бақылауға жатқызылуға тиіс.

6. Патенттелген дәрілік заттарды, медици­налық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіру мен өткізу Қазақстан Респуб­ли­касының зияткерлік меншік саласындағы заң­на­масына сәйкес жүзеге асырылады.

7. Диагностика немесе емдеу жүргізуге арнал­ған медициналық мақсаттағы бұйымдар мен меди­циналық техниканы өндіру олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, олардың функционалдық мақса­тына сәйкес пайдаланылуын көздеуге және диаг­нос­тиканың немесе емдеудің алынған нәтижелерін түсіндіру кезінде пайдаланушының қателесу тәуекелін болғызбауға тиіс.

68-бап. Дәрілік препараттарды және медици­налық мақсаттағы бұйымдарды дайындау

Дәрілік препараттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындауды дәрілік препараттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындауға тиісті лицензиясы бар, дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйым­­дардың айналысы саласындағы субъектілер уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырады. Дайындалған дәрілік препараттар уәкілетті орган бекіткен тәртіппен дәріханаішілік бақылануға жатады.

69-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме және бөлшек саудада өткізу

1. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме саудада өткізуді дәріхана қоймаларында, медици­налық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника қоймаларында көтерме саудада өткізуге тиісті лицензия алған дәрілік заттардың, медици­налық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы саласындағы субъектілер жүзеге асырады.

2. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы бөлшек саудада өткізуді дәріханаларда, дәріхана пункт­терінде, жылжымалы дәріхана пункттерінде, опти­ка дүкендерінде, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника дүкендерінде бөлшек саудада өткізуге тиісті лицензия алған дәрі­лік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйым­дар мен медициналық техниканың айна­лысы саласындағы субъектілер жүзеге асырады.

3. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме және бөлшек саудада өткізу уәкілетті орган айқын­даған тәртіппен жүзеге асырылады.

4. Мыналарға:

1) Тиісті өндірістік практика жағдайында өндіріл­ген дәрілік субстанцияларды қоспағанда, Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден өтпеген;

2) сапасы Қазақстан Республикасының заңна­масында белгіленген тәртіппен сәйкестік сертифи­катымен расталмаған;

3) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін;

4) жарамдылық мерзімі өтіп кеткен;

5) осы баптың 6-тармағында көзделген жағдай­ларды қоспағанда, медициналық ұйымдардағы меди­цина қызметкерлері өткізетін;

6) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы уақытша сақтау қоймалары арқылы дәрілік заттарды, меди­ци­на­лық мақсаттағы бұйымдар мен медици­на­лық техниканы көтерме және бөлшек саудада өткізуге тыйым салынады.

5. Дәрігердің рецепті бойынша босатуға арнал­ған дәрілік заттарды рецептісіз өткізуге тыйым салынады.

Дәрілік заттарды рецептімен немесе рецептісіз өт­­кізуге жатқызу қағидасын уәкілетті орган белгілейді.

6. Аудан орталығынан шалғайдағы, дәріхана­лар жоқ елді мекендерде дәрілік заттарды, медици­налық мақсаттағы бұйымдарды өткізуді жеке және заңды тұлғалар алғашқы медициналық-санита­риялық, консультациялық-диагностикалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарындағы дәрі­хана пункттері және жылжымалы дәріхана пункт­тері арқылы жүзеге асыра алады.

Бұл ретте, фармацевтикалық білімі бар маман­дар болмаған жағдайда, дәрілік заттар, медици­на­лық мақсаттағы бұйымдар сапасының, қауіпсіздігі мен тиімділігінің сақталуын уәкілетті орган ай­қындаған тәртіппен аттестатталған медициналық білімі бар мамандар қамтамасыз етеді.

7. Тіркеу куәлігінің мерзімі өткенге дейін Қазақ­стан Республикасының аумағына әкелінген және онда өндірілген дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника Қазақстан Республикасының аумағында шектеусіз қолданылады, айналысқа түседі және пайдаланылады.

14-тарау. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы

70-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы әзірлеу

1. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы әзірлеудің мақсаты қауіпсіз, тиімді және сапалы дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы жасау болып табылады.

2. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы әзірлеушінің құқықтары Қазақстан Республи­касы­ның зияткерлік меншік саласындағы заңнамасы­мен қорғалады.

3. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы әзірлеуші мемлекеттік стандарттардың талаптарын сақтауға тиіс.

4. Бірегей дәрілік заттың атауын бекіту тәрті­бін уәкілетті орган айқындайды.

71-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсат­тағы бұйымдар мен медициналық техниканы мемле­кет­тік тіркеу, қайта тіркеу және олардың тіркеу деректеріне өзгерістер енгізу

1. Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы мемлекет­тік тіркеу – уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылатын, дәрілік заттың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника­ның фармацевтика нарығында болуының құқыққа сыйымдылығын айқындау, олардың қауіпсіздігін, тиімділігі мен сапасын бағалау және дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медици­на­лық техниканы белгілі бір мерзімге Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың мемлекеттік тізіліміне енгізу рәсімі.

2. Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы мемлекет­тік қайта тіркеу – мемлекеттік тіркеудің қолда­нылу мерзімін белгілі бір мерзімге ұзарту, ол уәкі­летті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылып, бұрынғы тіркеу нөмірі бойынша жаңа тіркеу куәлігін берумен, сондай-ақ Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медици­на­­лық техниканың мемлекеттік тізіліміне тиісті жазба енгізумен сабақтастыра жүргізіледі.

3. Тіркеу деректеріне өзгерістер енгізу – тіркеу куәлігінің қолданылуы бойында өтініш беруші тіркеу деректеріне енгізетін, дәрілік заттың, меди­ци­налық мақсаттағы бұйым мен медициналық техниканың қауіпсіздігіне, тиімділігі мен сапасына әсер етпейтін және уәкілетті орган белгілеген тәртіппен сараптама жасалуға жататын өзгерістер.

4. Қазақстан Республикасында өндірілген, сондай-ақ оның аумағына әкелінетін дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника, оған қоса:

1) сауда атауы бар, дәрілік нысаны, мөлшер­лемесі, орамы көрсетілген дәрілік препараттар;

2) Қазақстан Республикасына әкелінетін дәрілік заттардың балк-өнімдері;

3) бұрын Қазақстан Республикасында тіркел­ген дәрілік заттардың дәрілік нысаны, мөлшер­лемесі, орамы көрсетілген жаңа құрамалары;

4) бұрын Қазақстан Республикасында тіркел­ген, бірақ басқа өндіруші ұйымдар басқа дәрілік нысандарда жаңа мөлшерлемемен, жаңа ораммен, жаңа қаптамамен, көмекші заттардың басқа құрамымен, басқа атаумен өндірген дәрілік заттар;