BAYRAMLARIMIZ

Anayurdumuzun bayramları çoktur. Fakat en önemlisi hangisi? Bunu anlamak için beraber tarihten birkaç yaprak

çevirelim. Ekim-Kasım devriminden sonra, 1917 de eski Rusya'da kurulan¹ devletin adı, bir iki defa değiştikten sonra nihayet «Sovyetler Birliği» oldu. Ancak bu devlet aşağı yukarı bir insan kadar yaşadı, tam 74 yıl. 1991 yılının Aralığında ölen Sovyetler Birliğinin yerini bir sıra yeni devletler aldı. Rusya (Rusya Federasyonu) da bunlardan biri ve elbette en büyüğü. Halen Rusya'da bazı eski bayramlardan başka yenilerini de kutlarız. Fakat Önce eskileri ele alalım.

Bir Mayıs gününe Bütün Dünya işçileri ve emekçileri bayramı derler, daha doğrusu 74 yıl içinde biz böyle dedik. Bu bayram şimdi de var ama adı başka: Bahar ve emek bayramı.

İkinci dünya savaşı² çoktan bitti, yakınlarda bunun (bitiminin) elli beşinci yıldönümü olacak. Fakat gene de unutmak olmaz. Bunun için silâhlı kuvvetlerle yani ordumuzla birlikte Mayısın dokuzunda yengi bayramını kutlarız. İlkyazda (ilkbaharda) daha en az bir bayram var. O da mükemmel (yetkin), değerli kadınlarımızın bayramı olan Milletlerarası (uluslararası) kadınlar günü.

Nihayet Yılbaşı bayramını da umtmayalım. Bu bayram 31 Aralık günü başlar ve yeni yılın ilk günü olan l Ocakta devam eder. Birçok insanlar bu bayramda dairelerini bir Noel ağacıyla süsler, birbirlerine yeni yıl için en iyi dileklerde (temennilerde) bulunurlar.

İşte eski bayramlar bunlar. Yenilerini siz bensiz de bilirsiniz. Sanırım, yarın öbür gün onları bize anlatırsınız. Bayramlarda birbirimize «Bayramınız kutlu olsun», «Bayramınızı tebrik ederim (kutlarım)» gibi sözler söyler, bazan yakınlarımızı memnun etmek için onlara sevgimizi anlatmak için çiçek, türlü (çeşitli) armağan (hediye) veririz.

Her ülkenin, her ulusun az veya çok bayramı var. Bunları bilmek gerek. Aşağıda başka bir gün size Türklerin bayramlarını da anlatırız.

¹ kurulan (причастие страдательного залога) — «созданный». ²İkinciDünya savaşı (harbi) —вторая мировая война

YILINDÖRT MEVSİMİ

Dün sabah uyandım, dışarıda tuhaf bir gürültü. Ne o? Odama giren kardeşime sordum: «Ne var dışarıda? Nedir o gürültü?»

Kardeşim: «Ne olacak? Dedi. Gök gürültüsü. Yağmur yağacak!»

İnanmadım: «Ne diyorsun sen? Gök gürültüsü olur mu hiç? Hani, söz var: Bin düşün, bir söyle. »

Kardeşim: «Böyle bir söz var mı, yok mu, bilmem. Dedi. Fakat başka bir ata sözü vardır: Bin işit, bir söyle. Yahut ta başka türlü derler: bir söyle, iki dinle. İşte sen de dinle. Benimle biraz gel, beraber dinleyelim. Kendin bakarsın!»

Balkona çıktık. Allah Allah! Gerçekten de (sahiden de) gök gürlüyor. Şubatın yirmisinde! İnanır mısın, inanmaz mısın? «Bu ne yahu? Dedim. Takvime mi inanayım, doğaya mı (tabiata mı)? Galiba yaza giriyoruz. Öyleyse sevinmek gerek».

Kardeşim yanıtladı: «Pek de acele etme, dedi. Hani, daha bir atalar sözü var: Bir çiçekle yaz olmaz. »

Bu doğruydu. Bizim buralarda yaz mevsimi haziran ayında gelir. Fakat martta bile termometre sıfırın üstüne çıkmaya, karlar da erimeye başlar. Tabiat (doğa) derin kış uykusundan uyanır. Güneş her gün biraz daha erken doğar, daha geç batar ve yeryüzünü aydınlatmak, ısıtmak İçin çok çalışır, âdeta elinden geleni yapar.

Ancak havalar bir günde değişmez elbet. Arasıra şiddetli, sert rüzgârlar da eser, kara bulutlardan kar da yağar... Fakat kara kış artık geride. İlerimiz yaz.

Nisan ayında havalar çok daha yumuşaktır. Isı sıfırın altına hemen hiç düşmez, sık sık 10-15 derece sıfırın üstündedir. Nisandan sonra gelen Mayıs ayını sevmeyen yok gibi. Bu ayda ağaçlar çiçekler açar, ortalık yeşil olur (yeşillenir).

Mayısta ilkbahar sona erer (biter). Artık yaza giriyoruz. Bu mevsimin ayları sıra ile Haziran, Temmuz ve Ağustos, yani yaz aşağı yukarı üç ay devam eder. Bazı insanlar en çok Temmuzu severler. Çünkü yılın en sıcak ayı budur. İnsanlar temiz hava

¹ âdeta-—прямо-таки.

almak için ormanlara, kırlara çıkar, nehir ve göllerin yakınında dinlenir, denize girerler. Fakat hava bazan fazlasıyla sıcak olur. Bunun için kimi insanlar Ağustos ve hatta Eylül ayını daha çok beğenir, daha üstün tutar Ağustos genellikle Temmuzdan az sıcaktır. Bundan başka Ağustosta bol bol meyve yeriz.

Eylül, Ekim (eski adı İlk teşrin) ve Kasım (eski adı Son teşrin) ayları güz (sonbahar) mevsimini oluşturur (teşkil eder). Bu aylan beğenen insanlar yok değil. Hani Puşkin... Fakat bu ayrı bir sevgi. Sanki¹ bir ayrılık² aşkı... Güzün ılık Güneşe «Allaha ısmarladık» deriz. Genellikle Güneşi pek seyrek görüyoruz. Bunun için de kıymeti (değeri) kat kat yükselir. Bu mevsimde bir gün başlayan yağmur çok kez gece gündüz yağar...

Kışı biliyorsunuz. Nehir ve gölleri buz kaplar. İnsanlar fazla üşümemek, soğuk almamak için kalın palto giyerler. Doğa derin bir uykudadır. Kara kışta karlar derin mi derin, havalar soğuk mu soğuk... Fakat kış sporları için bu mevsim pek müsait (elverişli). Patinaj, kayak filân... Çocuklar kardan adam yapar. Sanırım, anlatmak beyhude (boşuna, nafile). Siz benden iyi bilirsiniz.

УПРАЖНЕНИЯ

18. Переведите на русский язык следующие предложении:

1. 1945 yılında tam bir yengi alan silâhlı kuvvetlerimiz iki ay
sonra bu zaferin elli... ncı yıldönümünü kutlayacaklardır.

2. 1917 devriminin uluslararası önemini anlamak güç, yetkin
bir dille anlatmak hemen hemen olanaksızdır. 3. Son yıllarda
iki defa devlet ödülünü kazanan bu bilim adamının değerini
bilmeyen yok, sanırım. 4. Saat beş buçukta doğan güneş kaçta
batar? Bunu bilmek için mutlaka takvime bakmak gerek.
5. Güçlü (güçlü kuvvetli) bir delikanlı ama, büyük bir sevgiye

¹ sanki —словно бы. ² ayrılık — расставание.

değer mi (büyük bir aşka lâyık mı)? Zannetmem. Ben arkadaşım daha üstün tutuyorum. 6. Bakın, kış geldi, şiddetli soğuk da yok. Üşümeyiz. Hava çok elverişli (müsait). (Haydi) dişarıda kardan adam yapalım, kar topu oynayalım. Sözün kısası temiz hava alalım. 7. —Bak, gök yüzünü kara kara bulutlar kapladı, gök gürlüyor. Bundan başka sert rüzgâr da esiyor. Böyle havada denize girmek olur mu? — Fakat suyun ısısı yirmi dereceden yukarı. — Yahu, bundan bir şey değişir mi? Sen termometreye değil, ortalığa bak. 8. Kışı teşkil eden aylan sevmeyen çoktur. Gerçekten de bunu anlamak, buna inanmak kolay. Çünkü meselâ ağaçlar yapraksız durur, Güneş hem az aydınlık verir, hem de ortalığı ısıtmaz (yani Güneş ile hararet birbirinden ayrı durur). Bununla beraber kış sporları sevenler İçin bu mevsimden iyisi yoktur.

19. Ответьте на следующие вопросы:

l. Anayurdumuzun en büyük (bir numaralı) bayramını ne ayında kutlarız? 2. 1991 yılının Aralığında ölen devletin adı neydi? 3. 1917 yılının Kasımında ülkemizde iş başına gelen hükümet kaç yıl içinde iş başında kaldı? Şimdiki devletin adı ne? Ülkemizin esas kanunu olan Anayasamızı(n) kabul gününü söyler misiniz? 5. Mayıs ayında Zafer bayramından başka daha ne gibi (eskiden uluslararası bayram olan) bir bayram kutlanır? 6. Silâhlı kuvvetlerimizin yani ordumuzun bayramını kutlayan insanlar son yıllarda çok mudur? 7. Yılbaşı bayramını neden gece vakti kutlamaya başlarız? Bu bayramda birbirimize ne gibi söz söyler, ne gibi dileklerde (temennilerde) bulunuruz? 8. Yetkin kadınlarımızı tebrik etmek için uluslararası kadın günü onlara sevgimizden başka daha ne veririz, ne armağan ederiz? Tüm (bütün) kadınlar bu armağanlara, çiçeklere filân lâyık mıdırlar? 9. Son yularda her hangi devlet ödülünü alan eserler arasında hangilerini hatırlarsınız? 10. Bir yakınını, bir akrabasını, bir dostunu uğurlamaya gelen adam neden çiçek filân gibi şeyler getiriyor, neden yakınma, akrabasına, dostuna «Yolun(uz) açık olsun» gibi sözler söylüyor?

20. Перевелите на русский язык и запомните следующие турецкие
пословицы и поговорки:

1. Bakan göze yasak olmaz. 2. Çok bilen çok yanılır. 3. Adam
olana bir söz yeter. 4. Önce yiyelim sonra diyelim. 5. Eğri
oturalım doğru konuşalım. 6. Adam adama lâzım olur.
7. Tembele her gün bayram. 8. Kıştan sonra bahar olur. 9. Her
şeyin yenisi dostun eskisi. 10. Geç olsun da güç olmasın.

11. Evi ev eden kadındır. 12. İki dinle bir söyle. 13. Gözümüzü
açalım yoksa açarlar. 14. Evvel yoldaş sonra yol. 15. Her işin
sonuna bak.

21, Переведите на турецкий язык следующий отрывок:

Вероятно, нет на земле человека, который не любил бы вес­ны. Конечно, некоторые люди предпочитают лето, осень и даже зиму (например, лыжники). Но большинство людей бо­лее всего любят весну. Весной природа просыпается после глубокого зимнего сна. Солнце всходит раньше и заходит поз­же. Дни становятся длиннее и теплее. Температура воздуха всегда выше нуля. В конце марта снег тает и сходит, а в апреле зеленеет трава, иногда распускаются деревья. Май, вероятно, лучший из весенних месяцев. Все кругом зелено и светло. Даже дожди с громом (грозы) нравятся многим. Чтобы отдохнуть, подышать свежим воздухом, мы время от времени выезжаем за город. Весной мы празднуем несколько праздников. Самый важный из них — международный праздник 1-го Мая. 9 Мая — праздник Победы. 8 Марта мы поздравляем наших женщин с их праздником.