Кристалдардағы ақауларды таңдаудың маңызы

Кристалл-грек тілінен аударғанда «мұз», «тау хрусталі»-деген мағынаны білдіреді. Кристаллдар реалды және идеалды болып бөлінеді. Идеалды кристаллдардың құрылымы симметриялы дұрыс орналасқан. Ал реалды кристаллдардың құрылымында әрқашан ауытқулар кездеседі. Олар кристаллдардағы ақаулар деп аталады. Кристалдардағы ақаулар нүктелі және сызықтық деп бөлінеді. Нүктелі ақауларда кристалл торында басқа бір атомның пайда болуы немесе түйін арасында қандай да бір бөгде атомнын пайда болуымен туындауы мүмкін.

Кристалдық өріс теориясы кешен түзуші жәй электростатикалық теорияның өркендеуі болып саналады. Бұл теорияны негізінде d элементтерінің қосылыстары мен олардың жәй үлгілерін, олардың қасиеттерін түсіндіруде қолданылады. Теорияға сәйкес кешендегі байланыс оң зарядталған орталық атом мен теріс зарядталған лигандалұр арасындағы электростатикалық әрекеттесу арқылы жүзеге асады. Орталық атом d орбиталінің кеңістіктегі орналасуын есептегенде, лиганд тек зарядтың қайнар көзі ретінде қарастырылады.

Кристаллдық ақау ұғымымен қатар дислокация ұғымы бірге жүреді. Дислокацияның екі түрі бар: түйін аралық және бос орынды (вакансиялы). Кристаллдардағы ақаулар әр түрлі сыртқы орта әсерінен (ыстық), шаң-тозаң, атомдар мен молекулалардың ретсіз қозғалысынан және кристалл бетіне қандай да бір сызат түсуінен туындауы мүмкін.

Кристаллдардағы ақаулар химиялық элементтердің қасиеттеріне кері әсерін тигізеді. Мысалы кремний мен цезийде 0,1% ақау болса да ол осы химиялық элементтердің электр өткізгіштік қасиетін нашарлатады.