ТЖ-ДАҒЫ ҮЙЫІЦДАРДЫҢ ІС-ӘРЕКЕТШ ЗЕРТТЕУ

Іс-әрекеттің түрақтылығын көтеру жолдары мен әдістерінің ең тиімдісін тандау (оның ішінде экономикалық түрғыдан) Азаматтық қорғаныс нысанасы ретінде өрбір көсіпорынды мүқият бағалау негізінде ғана мүмкін.

Нысан түрақтылы зерттеу мақсаты оның әлсіз буында-рын, оның түрақтылығын көтеруге бағытталған инженерлік-техникалық шараларды жүргізу арқылы анықтау болып та-былады.

Нысан жүмысының түрақтылығын бағалау — бұл оны бейбіт уақыттағы төтенше жағдай кезінде, соғыс уақытында осы заманғы зақымдау қүралдарымен зақымдану кезінде, сондай-ақ нысан мен жабдықтау жүйесі ішінара қираған кезде жұмысты жалғастыру және өндірісті қалпына келтіру кезіңцке туындаған зақымдағыш факторлар ықпалына қары-стыруға қабілеттілігі түрғысынан оны жан-жақты зерттеу.

Нысанадағы түрақтылық бойынша зерттеуді үйымдас-тырушы жоғары түрғын орган (бірлестік, министірлік) бо-лып табылады. Зерттеу жоғары түрған орган басшысын тиісті екімі үйымдастырылады, онда зерттеу жүргізу мерзімімі, тақырыбы, мақсаты мен міндеті, зерттеуге тартылған мамандар және т.б. анықталады.

Бейбіт уақытта нысан жүмысының түрақтылығын бағалауды нысан АҚ бастығы ұйымдастырады.

Нысан жүмысының тұрақтылығын ұйымдастыру үшін негізгі қажетті қүжаттар мыналар: » зерттеу жүргізу туралы бүйрық;

* зерттеуді даярлау мен жүргізудін күн тізбелік жоспары. Нысан АҚ бастығының бұйрығында көрсетілетіндер:

» алдағы жұмыстын мазмұны мен оны жүргізу негіздемесі;

» зерттеу мақсаты;

» топ бойынша зерттеу жұмысына қатысушалыр құрамы;

» есептеме-зерттеу тобының негізгі міндеті;

* зерттеу жүргізу тәртібі;

» есеп қүнжаттамасын даярлау мерзімі. Бұйрықпен жауапты мамандар қатарынан, әдеттегідей, мына тәжірибе-зерттеу топтары қүралады:

* ғимаратпен қүрылыстың беріктігін зерттеу тобы (топ басшысы — күрделі қүрылыс бөлімінің бастығы);

» өндіріс қондырғысының беріктігін зерттеу тобы (топ басшысы — бас механик немесе бас коструктор);

» энергиямен жабдықтау түрақтылығын зерттеу тобы (топ басшысы — бас энергетик);

* материалдық-техникалық жабдықтау мен көлікті зерттеу тобы (топ басшысы — директордың жабдықтау және өткізу жөніндегі орынбасары);

* өндірісті басқарудың түрақтылығын зерттеу тобы ( топ басшысы— директордың орынбасары немесе өндіріс-жоспар белімінің бастығы);

« кооперация бойынша сыртқы байланыстарды зерттеу тобы (топ басшысы — директордың орынбасары немесе сыртқы кооперация бөлімінің бастығы).

Ірі өнеркәсіп орында өндіріс сипатының өз ерекшелігі бар қүрылымдық бөлімшелерде кәсіпорын өндірісінің жал-пы сипаты бойынша өндірістің тиісті түрі бойынша есепте-ме-талдау зерттеу топтары құрылуы мүмкін.

Сонымен қатар түрақтылық мәселесін зерттеу басшысының жанынан нысан АҚ жоспарлық, жоспар-өндіріс, эко-номика бөлімдері мен штабы есебінен нысан жумысының турақтылыгын багалау нэтижесін қорыту жоне турақты-лықты кешенді зерттеу тобы құрылады.

Нысан өндірісінің қүрылымы және басқару аппараты-ның ұйымдастыруына байланысты топ тізбесі мен қүрамы өзгеруі мүмкін.

Шагын нысандарда оның жете даярланған мамандарын өз күрамына кіргізе отыра кешенді зерттеу тобы ғана құрылады.

Өндіріс құрылымы мен нысан басқару аппаратының ұйымдастыруға байланысты топ құрамы мен тізбесі өзгсруі мүмкін.

Шағын нысандарда өз қүрамына мығым даярланган ма-мандарды тарта отыра кешенді зерттеу тобы құрылуы мүмкін.

Шаруашылық нысандарында зерттеу топтары өндіріс көсіпорындарына орай, алайда ауылшаруашылық нысаны басқару аппарты мен шаруашылық құрылымын ескере оты-рып құрылады. Бұл жағдайда өндірістік қондырғылар мен технологиялық процестер түрақтылығын зерттеу тобынын орнына ауылшаруа техникасы мен қондырғысының, өсімдік пен мал шаруашылығының түрақтылығының қүрған жөн, оны осы сала бойынша бас маман басқаруы қажет.

Зерттеудің даярлау және өткізудің күн тізбелік жоспары АҚ бастығының бүйрығына сәйкес жасалады және негізгі шаралар мен олардың орындалу мерзімін, мәселелерді пысықтау немесе жалпы жұмыс үшін тартылған адамдар құрамын қарастырады.

Күнтізбелік жоспарға мыналар қосылуы мүмкін:

* мамандармен нүсқамалық кеңес өткізу;

» мамандармен ықтимал тосын жағдайды және оның ғимарат пен адамдарға ықпалын зерттеу;

* ғимарат қүрылысының жабдыктау сипатамасын беру және олардың төтенше жағдайға төзімділігін бағалау;

» зақьшдаудың қайталама факгорларының ьвдталынан, оның ішівде таяу орналасқан өте қауіпті нысандардың (өндірістің) бүзылуьшан ықтимал шығын мен қирау ауқымын анықгау;

» электр-, су-, жылумен жабдықтау жүйесі және өндірістік байланыстар бұзылған жағдайдағы ТЖ-да нысан жұмысының тұрақтылығын бағалау;

* алынған материалдарды қорыту және нысан төзімділігінің деңгейін анықтау.

Зерттеу басталғанға дейін оны өткізуге тартылған адам-дарға жұмысты орындау туралы бүйрық, күн тізбелік жос-пар, есептемелік топ бойынша жоспар және зерттеу жүргізу кезінде басшылыққа алынылуға тиіс өзге қүжаттар мен материалдар беріледі, сондай-ақ есептеме мен есеп беру құжат-тарының түрлері даярланады.

Күн тізбелік жоспарда көрсетілген шаралар 2 кезеңге бөлінеді.

I зерттеу кезеңі— негізгі, созымдылығы біріншіден бастап екі айға дейін нысан түрақтылығының зерттелуін жүргізу, оның барысында бірінші кезекте төтенше жағдайдағы тұрақтылық бағаланады.

Бұл кезенде зерттеудің төмендегі меселелері қарастырылады:

* төтенше жағдайлардағы нысанның барлық элементтерінің қисындылығын бағалау;

» қайталана факгордан ықтимал зақымдану мен қирау сипатын және дәрежесін анықтау;

* ықтимал ахуалды болжау нәтижесі бойынша нысан жағдайын талдау;

* жабдықтау және өндірістік байланыстар жүйесінін

сенімділігін бағалау;

» ТЖ-да өнімдер шығаруды қамтамасыз ететін барлык жүмылған өндірісті бағалау.

Мамандардың әрбір тобы өз қызметінің саласында қажетті есептеме жүргізеді және оны жүргізілген талдау негізінде қорытындылайды.

Бұл кезенде мына міндеттер шешіледі:

* тетенше жағдайдағы өндіріс қызметшісінің қорғалуын бағалау;

» өндірістің барлық буынындағы ғимарат пен құрылыстың, станок, лаборатория, технология қондырғысының, электр-, газ-, бу-, жылу-, отынмен жабдықтаудың тұрақтылығын анықтау;

* жабдықтау мен кооперативтік байланыс жүйесінің аралас кәсіпорындарымен — жеткізімшілерімен түрақтырлығынан және жол мен тасымалдау әдістерін, қор көлемдері мен оларды сақтау шарттарын зерттеу;

« осал учаскелерді және тетенше жағдайлардағы нысан төзімділігінің жалпы бағамен анықтау.

Зерттеу (жүмыс) топтар жүргізген зерттеулердің жекелеген нәтижесі таблицаға, схемаға, графикаға, диаграммаға енгізіледі. Зерттеудің бірінші кезеңнің нәтижесінде мына мәселелерге жауап алынуға тиіс:

• әртүрлі төтенше жағдайда нысан кдндай бүліншілікке ұшырады;

• қандай буліншілікте нысан жүмысын жалғастыра алады және қандай бүліншілік оны тоқтату себебі бола алады;

» қандай бүліншілік кезінде нысан қираған өндірісті өз күшімен қалпына келтіре алады;

• сыртқы қайталама факторлардан ықтимал бүліншіліктің көлемі мен сипаты қавдай.

Зерттеудің II кезеңі — созымдылығы 10-15 күн — нысан жүмысының түрақтылығын көтеру бойынша шаралар жос-парын әзірлеу және зерттеу материалын қорыту. Бұл кезеңде мына мәселелер шешіледі:

* Нысан аумағындағы жұмыс ауысымын қорғау бойынша шараларды анықтау, жұмыс ауысымының кестесіне, қауіпсіз аймақтағы демалушы ауысымды қорғауға қатысты мөселелерді шешу;

» жұмыс көлемін, материал, күш жөне құралдар, қаржыландыру көзін қамтитын нысан күштерімен бейбіт уақытта өткізілетін тұрақтылықты көтеру бойынша шараларды анықтау;

» жоғары түрған органдар шешуді талап ететін және олардың көмегімен немесе күштерімен іске асырылатын шара-ларды, сондай-ақ ғылыми-зерттеу, жобалау конструкгорлық, технологиялық және өзге үйымдық күштермен қосымша пысықтауға мұқтаж шараларды анықтау;

* ТЖ аумақтық органдарының келісімін талаб ететін шешімдерді даярлау;

* бейбіт және соғыс уақытындағы төтенше жағдайдағы нысан түрақтылығын көтеру бойынша шараларды анықтау;

» әлсіз жөне орташа қирау, зақымдану кезінде қалпына келтіру жүмыстарын жылдам жүргізуді қамсыздандыратын шараларды анықтау.