Тәжiрибе жасауға арналған қондырғы

Бұл жұмыста сутегi атомының шығару спектрiндегi сызықтары көрiнетiн аймақта жататын Бальмер сериясы зерттеледi. Бальмер сериясында m=2, ал n кванттық саны бiрiншi үш сызық үшін 3, 4, 5 мәндерiн қабылдайды. Бұл сызықтар тиiсiнше H_a, H_b , H_g арқылы белгiленедi.

Сутегi атомдарының жарық шығаруы газразрядты сутегi түтікшесiнде, бұл арқылы жеке қоректендiру блоктан алынатын электр тогын өткiзгенде iске асырылады. Спектрдi көзбен қарап, бақылау және спектрлiк сызықтардың толқын ұзындықтарын өлшеу үшін УМ-2 монохроматор-спектрометрi қолданылады.

3.3-сурет

Сутегi спектрiн өлшеу алдында УМ-2 монохроматорының 9 барабанын градуирлеп алу керек (барабанның градустық бөлiктерiн толқын ұзындыққа сәйкестендiретiн график тұрғызу j-l). Ол үшін рельске сынап лампасын орналастырып оны жағады, конденсор көмегiмен кiрер саңылаудың бiркелкi жарықтануына қол жеткiзедi. Сынап спектрiндегi жасыл сызықты (l=546,1нм) немесе сары сызықты (l₁=577,0нм; l₂=579,0нм) бақылайды. Осы сызықтар бойынша алдымен 11 окулярды фокустайды, онан кейiн саңылауды кiшiрейтiп 5 объективтi фокустайды. Окулярдың фокустануы 10 көрсеткiш айқын көрiнгенше оправаны бұрау арқылы жүргізiледi. 5 объективтiң фокустануы спектрлiк сызық көрсеткiшпен бiрге айқын көрiнгенше 6 маховикпен жүргізiледi. Бұдан кейiн сынап спектрiнiң қызыл шетiнен бастап әрбiр сызыққа 10 көрсеткiштi дәл келтiрiп, әрбiр сызыққа сәйкес келетiн 9 барабанның градустық j бөлiгiн жазып алады. Осы өлшеулер нәтижесiнде j(l) тәуелдiлiгi-УМ-2 монохроматорының градуирлеу графигi алынады. Осы график сутегi спектрлiк сызықтарының толқын ұзындықтарын өлшеу үшін пайдаланылады. Сутегi спектрiндегi қажеттi сызықтарды iздестiрудi H_a -қызыл сызықтан бастау керек. H_b сызығы-көгiлдiр-жасыл, H_g -күлгін-көкшiл түсті. Бальмер сериясының аталған сызықтарының әрқайсысы үшін 9 барабандағы j мәндерi анықталады да j(l) градуирлеу графигi бойынша l толқын ұзындық анықталады.