![]() КАТЕГОРИИ:
АстрономияБиологияГеографияДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
|
Вакуумдегі электр өрісіЭлектр заряды – денелердің немесе бөлшектердің электрмагниттік әрекеттесу қабілетін сипаттайтын физикалық шама. Элементар заряд – шамасы электронның зарядына тең кішкентай оң немесе тең заряд (е ≈1,6∙10-19 Кл). Электр зарядтарының қасиеттері: - Электр зарядтарының екі түрі бар: оң заряд және теріс. Аттас зарядтар бір-бірінен тебіледі, әр аттас зарядтар бір-біріне тартылады. - Электр заряды инвариантты, яғни санақ жүйесінен тәуелсіз. - Электр заряды дискретті, яғни кез келген дененің немесе элементар бөлшектің заряды элементар зарядқа бүтін еселі болады. - Электр заряды аддитивті, яғни денелердің (бөлшектердің) кез келген тұйық жүйесінің заряды осы жүйеге кіретін бөлшектердің зарядтарының алгебралық қосындысымен анықталады. Зарядтардың тұйық жүйесі – сыртқы қоршаған ортамен (денелермен) заряд алмаспайтын жүйе. Электр зарядының сақталу заңы:Кез келген оқшауланған тұйық жүйеде зарядтардың алгебралық қосындысы осы жүйе ішінде болып жатқан құбылыстарға байланыссыз тұрақты болады.
Нүктелік заряд–әсерлесетін басқа зарядты денелерге дейінгі ара- қашықтықпен салыстырғанда сызықтық мөлшерін ескермеуге болатын денеде жинақталған заряд. Кулон заңы:Вакуумде тыныштық күйдегі екі нүктелік
Мұнда:
19-сурет Электрстатикалық өріс – берілген санақ жүйесінде тыныштық күйдегі электр зарядының өрісі. Сыншы нүктелік заряд Электр өрісінің кернеулігі – өрістің берілген нүктесінде тыныштық күйдегі сыншы нүктелік зарядқа әсер ететін күшпен анықталатын шама. Электрстатикалық өріс кернеулігінің сызықтары (күш сызықтары)-жанамалары берілген нүктедегі
20-сурет Электрстатикалық өрістердің суперпозиция принципі:зарядтар жүйесінің электр өрісінің нақты нүктедегі кернеулігі әрбір зарядтың сол нүктеде туғызатын өріс кернеуліктерінің геометриялық қосындысына тең: Электрлік диполь–шамалары тең, l арақашықтығы өріс анықталатын нүктеге дейінгі қашықтықпен салыстырғанда едәуір аз ( Дипольдің иіні
q- q+
21-сурет. Дипольдің электрлік моменті (дипольдік момент)
Дипольдің электр өрісінің кез келген нүктесінде қортқы кернеулік Q+ және Q- зарядтардың өрістерінің кернеуліктерінің векторлық қосындысы-мен анықталады:
Электрстатикалық өріс кернеулігі векторының ағыны–кернеулік сызықтарына перпендикуляр беттің бірлік ауданын тесіп өтетін кернеулік сызықтарының тығыздығын (санын) сипаттайтын шама. Электрстатикалық өріс кернеулігі векторының элементар ағыны–беттің шексіз аз
α
22-сурет
мұндағы Электрстатикалық өріс кернеулігі векторының ауданы S толық беттен өткен ағыныбеттің шексіз аз
Вакуумдегі электрстатикалық өріс үшін Остроградский-Гаусс теоремасы:Кез келген тұйық бет арқылы өтетін электр өрісі кернеулігі векторының толық ағыны осы беттің ішінде қоршалған зарядтардың алгебралық қосындысын электрлік тұрақтыға бөлгенге тең болады:
|