ЕМТИХАН БИЛЕТІ. 1. ҚР діни саясаттың тұжырымдамасы

1. ҚР діни саясаттың тұжырымдамасы

Барлық азаматтарға олардың діни көзқарастарына қарамастан еркін діни бостандық берілді.

Жасалған дiнаралық келiсiм мен сұхбат - бұл біздің еліміздің жалпы әлемдік әр түрлi конфессиялардың өзара әрекеттесуi үрдісіне қосқан үлесі. Ал 2010 жылдағы Қазақстанның ЕҚЫҰ-на төрағалық етуi еліміздің саясатының дiни саласыңдағы үлкен қорытындысы болып табылады.

1992 жылы 15 қаңтар - Қазақстан Республикасының «Дiни нанымның бостандығы және дiни бiрлестiктер туралы» Заңы. Осы заң мемлекет және дiни ұйымдар арасындағы арақатынастарды реттеуiне негiзін қалады.

2005 жылы 18 ақпан – Қазақстан Республикасының «Экстремизмге қарсы әрекет туралы» Заңы.

2007 жылы 15 мамыр – Қазақстан Республикасының Еңбек кодексi. 96-шы бапта «Демалыс күндер» мұсылман күнтiзбесі бойынша Құрбан айт және 7 қаңтар Православиелiк рождество жариялаған.

2011 жылы 11 қазан – Қазақстан Республикасының «Дiни қызмет және дiни бiрлестiктер туралы» Заңы.

Бұдан басқа, барлық мемлекеттiк орташа орта бiлiм мектептерiнiң 9-шы сыныптарындағы 2009 жылдың 14 қыркүйектен бастап «Дiнтану негіздері» жаңа факультативтiк курсынан сабақ беруi енгiзiлген. «Дiнтанудың негiздері» факультатив бағдарламасының мақсаты - жалпы адамдық және рухани-адамгершiлiк құндылықтардың оқушыда және қоғамның деңгейiнiң жоғарылатуын құрастыру.

Тәуелсiздiк жылдарында өз өкiлеттiктерiнiң шектерiндегi дiн саласындағы мемлекеттiк саясат орындайтын органдардың қатары жасалған:

Дiндердiң iстерi бойынша Комитеттi 2010 жылда мәдениет министрлiгiнiң басқаруына тапсырылды.

Комитеттiң Қазақстан Республикасының Президенті жарлығысымен 2011 жылдың мамырында Қазақстан Республикасының агенттiгiне дiни iстерi бойынша өзгерiп, мәдениет министрлiгiнiң құрамына кіргізілді.

2. 1992 жылы 15 қаңтарда қабылданған Қазақстанның «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» заңның олқылықтары

2011 жылы дін туралы жаңа Заң қабылданды, оның бұрынғы Заңнан айырмашылығы қандай, жаңа Заң бойынша жұмыстар қалай жүруде?

1992 жылы 15 қаңтарда «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы қабылданды. Бұл Заң өте асығыс қабылданған еді. Осы Заң негізінде 2011 жылға дейін елімізде 4551 діни бірлестік тіркеліп үлгерді.

-2011 жылы 11-қазанда «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» ҚР Заңы қабылданып, бұрынғы Заң күшін жойды. Жаңа Заң 25-қазанда күшіне енген соң, еліміздегі барлық діни бірлестіктер қайта тіркеуден өтті. ҚР Дін істері агенттігі жанынан жұмыс тобы құДін туралы жаңа Заңның бір артықшылығы және жаңалығы – ол, жоғарыда айтылғандай, қазақ жерінде тарихи қалыптасып, Қазақстан халқының рухани-мәдени дамуына ықпал еткен екі дәстүрлі дінді, яғни Исламның ханафи мәзһабы мен Христиандықтың православиелік тармағын танығандығы. Теріс пиғылды діни ағымдармен, экстремизм мен терроризммен күресте мемлекет дәстүрлі діндермен тізе қоса әрекет етіп, қажет кезінде оларды қолдап отыруы тиіс.

-Бұрынғы Заң бойынша діни бірлестіктерді құру үшін кәмелетке толған 10 азамат мүше болса, жиналысының хаттамасын толтырып, жарғысын алып барып тіркеле берген. Жаңа Заң бойынша діни бірлестіктер жергілікті (50 адам болу керек), өңірлік (500 адам) және республикалық (5000 адам) болып үшке бөлінеді. Діни бірлестіктер құрылғанда мүшелері құжаттарымен қатаң тексеріледі.

-1992 жылғы Заң бойынша негізгі үш ұғым, яғни, ғибадат үйі, миссионерлік қызмет, уәкілетті орган пайдаланылған. Жаңа Заң бойынша негізгі 6 ұғым пайдаланылады. 1-ғибадат үйі, 2-діни қызмет, 3-діни қызметші, 4-діни бірлестік, 5-миссионерлік қызмет және 6-уәкілетті орган.

3. ҚР Дін істері агенттігі және діни мәселелер жөніндегі мемлекеттік мекемелердің қызметінің тиімділігі

Қазақстан Республикасы Дін істері агенттігі Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 18 мамырдағы № 84 Жарлығымен Қазақстан Республикасы Мәдениет министрлігін қайта ұйымдастыру арқылы Қазақстан Республикасы Дін істері агенттігін бөліп шығару жолымен құрылды.

Қазақстан Республикасы Дін істері агенттігі конфессияаралық келісім, азаматтардың дін ұстану бостандығын қамтамасыз ету және діни бірлестіктермен өзара іс-әрекеттестік саласындағы мемлекеттік басқаруды, сондай-ақ, заңмен көрсетілген межеде салааралық үйлестіру жұмыстарын жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады.

Агенттік заңмен бекітілген тәртіпте азаматтардың дін ұстану бостандығын қамтамасыз ету және діни бірлестіктермен өзара іс-әрекеттестік саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын қалыптастыру мен іске асыру; азаматтардың дін ұстану бостандығын қамтамасыз ету мәселелерін реттейтін ҚР заңдылықтарын жетілдіру бойынша ұсыныстарды жасау, сондай-ақ, азаматтардың дін ұстану бостандықтарын қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясат мәселелері бойынша түсіндірме жұмыстарын жүргізу бойынша функцияларды жүзеге асырады. Агенттік діни ахуалдың дамуын, ҚР аумағында құрылған діни бірлестіктердің, миссионерлердің, қызметін зерделеу мен талдау; дінтану сараптамасын жүргізуді қамтамасыз ету; Қазақстан Республикасының заңдарын бұзған жеке және заңды тұлғалардың, соның ішінде діни бірлестіктердің қызметіне тыйым салу жөнінде құқық қорғау органдарына ұсыныстар енгізу бойынша функцияларды жүзеге асырады. Агенттіктің міндеттері мыналар: азаматтардың дін ұстану бостандығы құқықтарын іске асыруды қамтамасыз ету және діни бірлестіктермен өзара іс-әрекеттестік саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру бойынша ұсыныстар жасау; елімізде азаматтардың дін ұстану бостандығы құқықтары және діни бірлестіктердің, миссионерлердің қызметі саласында болып жатқан үрдістерді жан-жақты және объективті түрде зерделеу, жалпы қорытынды және талдау жасау.

Агенттік шет мемлекеттердің осы саладағы ұйымдарымен халықаралық байланыс орнатып, қарым-қатынас жасайды және өз құзыретіне жататын мәселелер бойынша ресми мәлімдеме береді.