Инвестициялық жобаның өмірлік циклы және кезеңдері

Кез-келген инвестициялық жоба оның жүзеге асырылуымен байланысты ж/е табыс алу мақсатымен қарастырылады. Сонд/н алға қойылған мақсат/р/ң жүзеге асырылу кезеңі инвест/қ жоба/ң өмірлік циклы д.а. Сонымен қатар кез-келегн инв/қ жоба оны дайындау, іске асыру барысында 3 кезеңді басынан өткізеді: инвест/у алдындағы, инвестиция/у, жоба өнімін пайдалану.

1) инвест/у алдындағы кезең:

а) инвестиц/қ мүмкіндікті талдау;

б) жобаны даярлау (техника/қ-экономика/қ н/е бизнес жоспар құру)

в) тех/қ-эконо/қ ж/е қарж/қ тиімділікті бағалау

г) жоба б/ша шешім қабылдау

2) инвестиц/у кезеңі:

а) келіссөздерді, контракті/р жасау;

б) жобалау;

в) құрылыс

г) маркетинг

д) оқыту

3) жоба өнімін пайдалану кезеңі:

а) қабылдап алу ж/е іске асыру

б) құрал-жабдықтарды ауыстыру

в) кеңею н/е жаңару

12.Инвестициялық жобаның тиімділігін бағалау әдістері.Кез-келген ИЖ/ны қаржыландыру н/е несиелеу оның тиімділігін бағалауға үлкен мән береді.ИЖ/ң тиімділігінің түрлері;1) ком/қ (қарж/қ);2)бюджеттік;3)эк/қ. Ком/қ тиімділік д/з-яғни ИЖ/ны іске асыруға қатысушылар үшін жобаның іске асуынан туындайтын қарж/қ нәт/рмен анықталады. ж/е оларды 2топқа бөлуге болады:1.өндірістік қызметтің тиімділігі/ң көрс/рі,сондай-ақ жобаны іске асырушы к/о/ң ағымд ж/е болашақтағы қарж/қ жағдайын сипаттайтын көрс/р.2.инв/қ тиімділігі/ң көрс/і,яғни ақша ағымының жоспары негізінде есептеледі.Бюджеттік тиімділік-мемл/к бюджет есебінен ж.а/н ИЖ б/ша қарж/қ тиімділік.Бұл көрс/ке:инв/қ жоба/ң іске асуына бюджетке түсетін салықтық ж/е басқа да түсімдерге б/ты сипатталады.Эк/қ тиімділік-жобаны іске асыруға б/ты туындайтын барлық шығын/р мен нәт/рді есепке алаиын тиімділік.Бұл көрс/рді аныөтауда мынадай тиімділіктер ескеріледі:1.жобаның іске асырылуынан туындайтын әл/к нәт/р,яғни жобаның іске асуының жұмыссыздық мәселесін шешуге ықпалы.Жоба б/ша жұмыс жасайтын жұмыскерлердің тұрғын-үй, денсаулық жағдайы,тұрмыс жағд б/ты қатысты сұрақтардың дұрыс шешілуі;2)жобаны іске асыру/ң эколог/қ тиімділігі.Әлемдік тәж/де ИЖ/ң ком/қ н/е қарж/қ тиімділігін бағалауда олардың ішіндегі тиімді нұсқасын таңдауда мынадай көрс/р қолд/ды:1.таза ағымдық құн NPVд/з- ИЖ/ны ж.а/дан түсетін ақшалай түсімдер ж/е олардың дисконтталған ағымдық құндары ж/е сол жобаны іске асыруға қажетті барлық шығындардың дисконтталған ағымдық құндарының соммалары арасындағы айырма арқылы есептеледі:

Мұндағы СFᵼ-t уақыт мерзіміндегі ақшалай түсімдер;к-жоба капиталының құны;І0-жобаның бастапқы шығындары;п-жобаның қызмет ету мерзімі.(NPV>0 NPV<0 NPV=0);2.табыстылық индексі РІ-инв/ға жұмсалған әрбір ақша бірлігіне келетін табысты есептеуді сипаттайды. .Инв/ң табыстылығы жобаны іске асыруда шешім қабылдау барысында салыстырмалы түрде баға беру ү/н қолд/ды РІ>1,PI<1,PI=1. 3.ішкі табыс нормасы IRR-жобадан түсетін таза түсімдердің дисконтталған құнына арналған дисконт нормасының инв/қ дисконтталған құнына теңдігін көрсетеді IRR IRR инв/удың жалпы көлеміне арналған қаржыландырудың сыртқы көздерінің ең жоғарғы құнына с/с ішкі пайда нормасы.Егер жоба толығымен ком/қ банктің несиесі есебінен қарж/н болса,онда IRR мәні банктің пайыздық мөлшерлемесі/ң шекті деңгейін көрсетеді,яғни одан жоғары б/са жоба тиімсіз б/п саналады.IRR>i, IRR<i,IRR=i. 4.Инв/ң өтелу мерзімі РР-өтеу мерзімін есептеу тапқан қараж/р есебінен несиенің қайтарылу мерзімін анықтайды.Өтеу мерзімінің қысқа болуы тезірек қайтаруға мүмкіндік береді.PP<1болу к/к. РР

13.Инвестициялық жобаның технико-экономикалық қамтамасыз етілуі

ИЖ/ны қарж/уға қажетті шешімдер қабылдау ү/н техника-экон/қ зерттеулер жүргізіледі.Осыған б/ты техн-эк/қ зерттеулердің ИЖ/ны қарж/у барысында тараптардың артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау к/к.Техн-эк/қ зерттеулердің көптеген әдістемелері бар.Ол БҰҰ-ның әдістемелеріне негізделген ж/е келесі бөлімдерден тұрады:жобаның жалпы талаптары; нарық ж/е к/о/ң қуаты;өндірістік материалдық факторлар; шикізатпен,сумен,материалмен,энегиямен қамт ету;объектінің орналасқан жері;жобалық конструкторлық құжаттау;к/о/ң ұйымдастырушылық жұмысы; еңбек ресурсы;жобаның жұзеге асырылу мерзімі;жобаның қарж/қ экон/қбазасы;жобаны сақтандыру формасы.Инвестициялар ең алдыменастық секторы,ет ж/е сүт өнімдерін қайта өңдеу сияқты қолданыстағы секторларды қолдауға ж/е жаңа экспортқа бағдарланған секторларды дамытуға бағытталған болады.Қазіргі заманғы ет өңдеу кешендерін ұйымдастыру,тамшылытып суландыру технологияларын қолданып жеміс-көкөніс дақылдарын өндіруді ж/е жіңішке жүн талшығын терең өңдеуді дамыту,Қазақстан астығы экспортының инфрақұрылымын дамыту, сондай-ақ ауылшаруашылығы техникасын құрастыру жөніндегі жобалар іске асырылатын болады.Агроөнеркәсіптік кешенді қолдауға «ҚазАгро»холдингінен қосымша 1млрд АҚШ доллары көлемінде қаражат бөлінді.Жобалар әлеу/к кәсіпкерлік корпорациялармен бірлесіп іске асырылатын болады.Инновациялық,индустриялық ж/е инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру экон/қ дамудың жүйелік проблемеларын шешу ж/е халықты жұмыспен қамту деңгейін қолдау ү/н ауқымды құрылыс жүргізу ж/е инфрақұрылымды жаңғырту қамтамасыз етілетін болады.Экон/қ өсуді қолдау мақсатында «Қазақстанның30корпоративтік көшбасшысы»

бағдарламасын іске асыру б/ша белсенді жұмыс жалғасатын болады.Инфрақұрылымға,әсіресе электр энергетикасы секторына инвестициялар құюдың ұзақ мерзімді кезеңде тұрақты дамуды қамт етуі ү/н маңызы зор.Инновациялық,индустриялық ж/е инфрақұрылымдық жорбаларды іске асыруға «Самұрық-Қазына» қоры қосымша 1млрд АҚШ долларын бөлді ж/е 3млрд АҚШ доллары мөлшерінде тікелей шетелдік инвестициялар тартылады.Бұдан басқа «Самұрық-қазына» қорынан жобаларын қарж/уға зейнетақы қорларының қаражаты тартылатын болады.Электр энегетикасы саласының инв/қ тартымдылығын арттыру ү/н Үкімет 2010жылдан бастап әр жылдарға бөле отырып кемінде 7жыл мерзімге арналған энергия өндіруші ұйымдардың тобы б/ша шектеулі тарифтерді бекітеді ж/е оны бұған дейінгі жылдың инфляциясын ескере отырып жыл сайын түзететін болады.Электр энегиясына арналған шекті тарифтер жаңа активтерді құруға,электр энергетикасындағы қазіргі энергия жинақтатйын қуаттарды кеңейтуге,жаңартуға,қайта жаңалауға ж/е техникалық қайта жарақтандыруға инвестициялар тартуды қамт ететін б/ды.

14.Жобалық талдаудың маңызы мен мақсаты....

Жобалық талдау- инв/қ жобаны алдын-ала дайындау кезеңінде ж.а. ЖТ арқылы инв/қ жоба/ң іске асырылу тиімділігіне баға беріледі.ЖТ д/з-бұл жобаға жұмсалатын шығындарды осы жоба б/ша түсетін табыстарды салыстыру негізінде жобалық табыстарды талдау процесі б.т.ЖТ/ң негізгі міндеттері:1)іске асырылатын жобаның іс жүзінде кедергі болатын шектеулерін ж/е олардың өзгерістерін ескере отырып, қол жеткізетін нәт/ге баға беру;2)жоба б/ша жұмсалатын қажетті ресурс/р/ң көлемін анықтау ж/е оларды әртүрлі нұсқалар б/ша салыстыру;3) жобаны іске асырудан түскен табыстарды бағалау ж/е оларды инвестор арасында бөлу. ЖТ/ң мақсаты-инв/қ ресурстарды пайдаланудың балама тәсілдері арасында талдау туралы дұрыс шешім қабылдау б.т.Инв/қ жобаны талдау қарастырылатын жобаның артықшылықтары мен кемшіліктерін жан-жаөты бағалауға негізделеді.Сонд да ИЖ/ны ж.а. ү/н қолд/н жиынтық жоба талдауларының түрлерін былайша бөліп қараст б/ды:1Техн/қ талдау-бұл ИЖ/ға қолд/н ең тиімді техника мен технологияларды анықтау ж/е объектінің орнын таңдау мәселелері шеңберінде жүргізіледі.ТТ арқ жобаның іске асырылуына қатысты құрылыстық ж/е архитектуралық мәселелер шешіледі.2.ком/қ талдау-өнімді өткізумен б/ты,бұл талдаудың мақсаты-жоба б/ша өнімдер мен қызметтерді тұтынушы жағынан бағалау б.т.КТ/ды маркетингтік зерттеулермен байланыстыруға б/ды. 3.Институционалды талдаудың мақсаты-бұл жобаны ж.а. ж/е іске қосу барысындағы ұйымдастырушылық ,құқықтық,саяси,әкімшілік жағдайларда баға беру б.т.Сондықтан ИТ арқылы басқару, ұйымд/қ құрылым,жоспарлау,кадрларды оқыту ж/е қарж/қ қызмет б/ша қажетті ұсыныстар жасалады.4.Әл/к талдау мақсаты-бұл жоба жоспарының нұсқауларын оны пайдаланушыларү/н жарамдылығын анықтау.ӘТ/ды жүргізу нәт/де жоба мен оны пайд/ушылар арас өзара әрекет ету стратег/қ мүмкіндіктерін қамт ету қажет.5.Қоршаған ортаны н/е экол/қ талдау-жоба қаншалық қоршаған ортаға әсер етеді.Ол стандарттарға сай болуы тиіс.6. экон/қ талдаудың мақсаты-нарықтық мәмілелерде көрініс табатын эк/қ айналымдарды ж/е ақшалай емес құндылықтарды жобаның артықшылықты көрсеткіштеріне баға бере отырып, инв/қ жобаның нәт/де жалпы қоғамға әкелетін тиімділікті анықтау б.т.7. Қарж/қ талдау-экон/қ талдаудың жалғасы ретінде қарж/қ ақпараттарды жинау,трансформациялау ж/е пайд/у тәсілдерінің жиынтығын білдіреді.Жобалық талдаудың қағидалары:*инв/қ жобаның ақша ағынын модельдеу;*жобаның оның өмірлік циклі б/ша қарастыру,уақыт факторын ескеру,инфляцияның әсерін есепке алу;*тәуекелдің әсерін ескеру;*к/о/ң қарж/қ жағдайын жобалық ж/ежобасыз шарттармен салыстыру қағидалары бар.Жобалық талдаудың барлық бағыттармен қағидалары негізінде инв/қ жобаның бизнес жоспары жасалады.