Алтын орда

Төртінші тарауға арналған тест сұрақтары

1.Жібек сауда жолына «Ұлы» сөзінің қосылу себебі:

А) Шығыс пен Батысты байланыстырды В) Оңтүстік пен Солтүстік байланыстырды С) Оңтүстік пен Шығысты байланыстырды D) Батыс пен Орта Азияны байланыстырды E) Солтүстік пен Батыс елдерді байланыстырды.

2.Б.з.б. ІІ-І ғасырларда Қытай елімен сауда байланысын жасаған:

А) Қарлұқ қағанаты В) Қарахандықтар мемлекеті С) Үйсін мемлекеті D) Соғды елі E) Оғыз мемлекеті

3.Жібек жолының басы басталатын аймақ:

А) Қытай жеріндегі Хуанхэ өзені В) Янцзы өзені аймағы С) Қытайдың батыс аймағы D) Қытайдың Орталық аймағы E) Қытайдың Солтүстік аймағы

4.Қытай елінен алғаш рет жібек артқан керуендер Батысқа қарай жолға шыққан ғасыр:

А) б.з.б ІV ғасырдың басы В) б.з.б ІІІ ғасырдың аяғы С) б.з.б. V ғасырдың басы D) б.з.б. І ғасырдың ортасы E)б.з.б. VІ ғасырдың басы

5.Жібек сауда жолы арқылы ерте кезден көп елге тараған қазіргі кезге дейін базарда сатылатын көкөніс түрі:

А) қытай немесе болгар бұрышы В) қызанақ С) пияз D) сәбіз E) орамжапырақ

6.Жібек өндіруді дамытып, Қытаймен бәсекеге түскен ел:

А) Византия В) Соғды С) Үндістан D) Иран E) Жапония

7.Соғды тілінде жазылған қол жазба Жібек жолы арқылы жеткізіліп, осы уақытқа дейін сақтаулы тұрған ел:

А) Қытай В) Византия С) Жапония D) Үндістан E) Орта Азия

8.Византия шеберлерінің жасаған күміс құмыралар табылған қала:

А) Отырар В) Испиджаб С)Түркістан D) Тараз E) Талғар

9.Жібек жолының халықаралық қарым-қатынас жағынан дами бастаған кезеңі:

А) б.з.б. ІІ ғ.басы В) б.з.б. ІІ ғасыр С) б.з.б. ІІ ғ.ортасы D) б.з.б. ІІ ғасырдың соңы E) б.з.б. ІІІ ғасыр

10.Қытай императоры У-Дидің 138ж. Жібек жолы арқылы Батыс елдеріне жіберген елшілігі қайтып оралды:

А) 13 жылдан кейін В) 15 жылдан кейін С) 10 жылдан кейін D) 18 жылдан кейін E) 5 жылдан кейін

11.Алғашқы кезде сауда жолында елшіліктер арасында ақша, құнды сыйлық орнына жүрген аса бағалы тауар:

А) жібек В) бағалы аң терісі С) алтын D) күміс E) гауһар тастар

12.Қазақстанның Оңтүстік-Шығысындағы Шығысқа шығатын керуен жолының негізгі қақпасы:

А) Тараз В) Шелек С) Құлан D) Сүмбе E) Жетісу

13.Жібек жолының Қазақстандағы Солтүстік–шығыс тармағы арқылы Монғолияға Мөңке хандығына барып қайтқан елші:

А) Рубрук В)Сюань-Цзянь С) Клоусон D) Диц E) Томсон

14.XIII ғ. Басында Жібек жолындағы сауданың бәсеңдеп, қалалардың әлеуметтік экономикалық жағынан күйреуіне алып келген оқиға:

А) Сауданың төмендеуі В)Тауарлардың жетіспеушілігі С) Монғол шапқыншылығы D) Салықтың көбеюі E) Тонаушылықтың күшеюі

15.Ұлы Жібек жолы қатынасының әлсірей бастауына әсер еткен басты оқиға:

А) Монғол шапқыншылығы В) Жібектің жетіспеушілігі С)ХVІІ ғасырдан бастап теңіз жолдарының ашылуы

D) әлеуметтік-экономикалық байланыстың нашарлай бастауы E) тауардың жетіспеушілгі

16.Қытай императоры жібектен жасалған әшекейлі киімдерді сыйлық ретінде жіберді:

А) Иран шахына В)Орыс патшасына С) Түрік қағанына D) Византия императорына E) Сирия билеушісіне

17. Сығанақ қаласынан Ақсүмбеле арқылы шығатын тармақ Қазақстанның қай бөлігіне барды?

А) Солтүстік Қазақстан В) Орталық Қазақстан

С) Батыс Қазақстан Д) Шығыс Қазақстан Е) Оңтүстік Қазақстан

18. Испиджаб қаласынан сауда жолы неше тармаққа бөлінеді?

А) бір В) екі С) үш Д) төрт С) бес

19. Арал теңізінің солтүстік жағынан жағалай өтіп, қай қалаға бағыт алды?

А) Ақсүмбе В) Жанкент С) Сауран Д) Сығанақ Е) Отырар

20. Испиджаб қаласынан шыққан Ұлы Жібек жолының бір бағыты қай қалаға бағытталды?

А) Шаш В) Сайрам С) Сығанақ Д) Бесбалық Е) Басқамыр

5-тарау X-XIIғ қала мәдениеті

X-XIIғ шығыс моншалары

1)Отырар

Бір бөлмеде тандыр ошақ салынды. Суды құдықтан алды

Рабат аумағында орналасқан.

2) Тараз

Монша ыстық суды өткізетін каналдар жүйесімен жылытылған. Су таудан

келетін су қазандықтан қыш құбырлар арқылы келген

3) Түркістан

XX ғ 60 ж дейін жұмыс істеген. Осы моншаның жобасымен Арасан моншасы

салынды. Бүгінгі күні мұражай.

Ортағасырлық шығармалар

Бесінші тарауға арналған тест сұрақтары

1.XI-XII.ғ. жататын “қоржын үй”табылған қала

А) Сығанақ В) Ақбешім С) Құйрықтөбе

D) Тараз Е) Отырар

2.X.ғасырға жататын шыны ыдыстар табылған қала

А) Сығанақ В) Суяб С) Испиджап D) Иасы

Е) Құйрықтөбе

3.1217-1218жж. Хорезм шахы Мұхамед Текеш қай қалада теңге соқтырды

А) Отырар В) Тараз С) Суяб D) Иасы Е) Шаш

4.Терракота кеңінен қолданылған ғасырлар

А) VIII-IX.ғ B) IX-X.ғ C) X-XI.ғ D) XI-XII.ғ E)XIII-XV.ғ

5.Боран мұнарасы қай ғасырға жатады

А) VIII-IX.ғ B) IX-X.ғ C) X-XI.ғ D) XII-XIII.ғ E)XIV-XV.ғ

6.Бабаджа-қатын мен Айша-бибі кесенелері жақын орналасқан қала

А) Тараз В) Сығанақ С) Отырар D) Алмалық

Е) Испиджаб

7.XI-XIIғасырларға жататын Шығыс моншасы табылған қала

А) Тараз В) Сығанақ С) Иасы D) Отырар

Е) Суяб

8.Қазір мұражайға айналдырылған Шығыс моншасы

А) Таразда В) Отырарда С) Түркістанда

D) Сығанақта Е) Суябта

9.Х-Х1 ғасырларда әйнек жасау кәсібі дамыған қала

А) Отырар, Сығанақ В) Отырар, Тараз

С) Тараз, Испиджаб

D) Испиджаб, Сығанақ Е) Суяб, Испиджаб

10.Х-ХП ғасырларда Қазақстандағы қыш құмырашыларының жетістігі

А) фарфор В) фаянс С) шыны (әйнек)

D) қыш ыдыстар Е) керамика

11.Орта ғасырдағы діни сәулет құрылысы

А) шеберханалар В) сарайлар С) моншалар D) мешіттер Е) махаллалар

12.Х-Х1 ғасырлар аралығында Боран мұнарасы салынды:

А) Жетісуда В) Арал бойында С) Балқаш бойында D) Самарқанда Е) Бұхарада

13.Бабаджа қатын кесенесінің салынған мерзімі

А) Х-Х1 ғғ. В) Х-ХП ғғ. С) Х-ХШ ғғ. D) ХШ-XIV ғғ. Е) XIV-XV ғғ.

14.Х-ХП ғасырларда Қазақстан аумағында көлемі жағынан ірі қалалар

А) Испиджаб, Отырар В) Бурух, Хурлуг

С) Баладж, Берукет D) Тараз, Баласағұн Е) Құлан, Қойлық

15.X-XII ғасырларда ірі және кіші қалалардың Сырдария, Шу, Талас өзендерін жағалай орналасуы қай саланың дамығанын көрсетті

А) қолөнердің В) сауданың С) егіншіліктің

D) мал шаруашылығының Е) діннің

16.Х-ХП ғасырларда Таразға жақын жерде салынған кесене

А) Айша Бибі В) Яссауи С) Сырлытам

D) Түгіскен Е) Алашахан

17.Отырар, Тараз, Түркістаннан табылған шыны ыдыстар жатады:

А) 1Х ғасырға В) Х ғасырға С) Х1 ғасырға

D) ХП ғасырға

Е) ХШ ғасырға

18.Х-Х1 ғасырлар аралығында Жетісуда салынған мұнара

А) Бабаджа-қатын В) Боран С) Айша бибі

D) Сауран Е) Алашахан

19.Орта ғасырлық Қазақстанда буддизм таралған аймақ

А) Солтүстік В) Шығыс С) Оңтүстік Қазақстан D) Батыс Е) Орталық

20. XI ғасырларда сәулет өнерінде – терракота:

А) Күйдірілген балшық В) Гипс С) Әйнек плиткалар D) Өрнектелген кірпіш

Е) Саз балшық

21.X-XII.ғ Бабаджа-қатын және Айша бибі кесенелері

А) Отырарда В) Сығанақта С) Таразда

D) Алмалықта Е) Испиджабта

22.VI-IX ғасырларда түріктердің қалалық мәдениеті дамыған аймақ

А) Батыс Қазақстан В) Оңтүстік Қазақстан

С) Шығыс Қазақстан D) Орталық Қазақстан Е) Батыс, Шығыс Қазақстан

23.Оңтүстік Қазақстанда маңызды сауда орталығы болған “көпестер” қаласы атанған қала

А) Тараз В) Суяб С) Испиджаб D) Алмалық Е) Сығанақ

24.Орталық Қазақстанда орналасқан Алаша хан мен Жошы кесенелері қай ғасырдың сәулет өнерінің ескерткіші

А) XVI-XVII ғ. В) XIII-XIV ғ. С) XIV-XVғ. D) XV-XVI ғ. Е) XVII-XVIII ғ.

25.Адамдардың шығу тегін белгілі бір аңмен байланыстыратын наным-сенім:

А) зооморфтық үлгі В) зороастралық фарн

С) зекет D) тотемизм Е) анимизм

26. «Дін үшін соғыс» ұранымен араб қолбасшысы Насыр ибн Сейяр Қазақстанның Оңтүстігін басып алды:

А) 633-648 ж.ж. В) 709-714 ж.ж. С) 727-738 ж.ж. D) 747-758 ж.ж. Е) 737-748 ж.ж.

27.Орта Азия мен Қазақстанға ислам діні кеңінен тарай бастады:

А) Арабтардың келуімен В) Қарлұқтардың келуімен С) Қытай әскерлерінің келуімен

D) Отқа табынуға байланысты

Е) Оғыздардың келуімен

28.Ғылыми зерттеулерге қарағанда, Қазақстанда, ертедегі діни наным дәстүрлері кең тараған аймақ:

А) Батыс В) Жетісу С) Шығыс D) Солтүстік Е) Сібір

29.Арабтардың «дін үшін соғыс» деген ұранмен көрші елдерді жаулап ала бастаған уақыты:

А) 520 ж. В) 620 ж. С) 633 ж. D)533 ж. Е) 733 ж.

30.714 жылы Шашты басып алған араб қолбасшысы:

А) Күтейба ибн Муслим В) Насыр ибн Сейяр

С) Хаукәл D) Фадлан Е) Масуди

31.Х ғасырда ислам дінін алғаш рет мемлекеттік дін деп жариялаған мемлекет:

А) Қарлұқ В) Қыпшақ С) Қарахан D) Оғыз

Е) Түргеш

32.Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудың Х ғасырдағы қалаларында мешіттердің көптеп салына бастағандығын жазған араб ғалымы:

А) Хаукәл В) Масуди С) Әл – Макдиси

D) Әл- Марвази Е) Идриси

33.Қазақ жерінде ғылым білім салаларының дамуына ықпал еткен дін:

А) Христиан В) Будда С) Зороастризм

D) Ислам Е) Ламаизм

34.Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең түрде дами бастаған уақыт:

А) VII ғ. В) VIII ғ. С) IX ғ. D) X ғ. Е) XI ғ.

35.Х ғасырдан бастап Қазақстанда әдеби және ғылыми шығармалар жазылған тіл:

А) қазақ В) араб С) парсы D) түрік Е) қыпшақ

36.Түрік тілдес тайпалардың бір-біріне жақындығын зерттеген белгілі ғұлама:

А) Әл-Фараби В) Әл-Бируни С) М. Қашғари D) Ж. Баласағұни Е) А. Йасауи

37.М. Қашғари қалдырған үш кітаптан тұратын мәңгі өшпес мұра:

А) «Түрік тілдерінің сөздігі» В) «Құт негізі - білік» С) «Ақиқат сыйы» D) «Даналық кітабы» Е) «Оғызнама»

38.Ж. Баласағұни «Құтадғу білік» еңбегін Сүлеймен Арслан ханға сыйға тартқаны үшін алған лауазым атағы:

А) Әмір В) Мырза С) Бек

D) Ұлы хас – хажип Е) Ғалым

39. «Арабша, тәжікше кітаптар көп. Ал бұл-біздің тіліміздегі тұңғыш даналық жинақ» деп өз тілін қорсынып, жат елдің тілінде сөйлеу, шығарма жазу сияқты әрекеттерге қарсы болған ғұлама:

А) Әл-Фараби В) Әл-Бируни С) М. Қашғари

D) Ж. Баласағұни Е) А. Йасауи

40. «Жастығымда бейнет бер, Қартайғанда дәулет бер» деген қазақ мақал-мәтелі қай ғұламаның еңбегінде кездеседі:

А) Ж. Баласағұни В) М. Қашғари

С) А. Иүгінеки D) А. Йасауи Е) Әл-Фараби

41.Жазба әдебиеттің көрнекті өкілі, Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын:

А) А. Йасауи В) А. Иүгінеки С) Рашид ад-Дин D)Әбілғазы Е) С.Бақырғани

42.Халықты инабатты болуға, адал өмір сүріп, арамдықтан аулақ болуға шақырған Қарахан халқына түсінікті түрік тілінде жазылған дастан:

А) «Ақиқат сыйы» В) «Қорқыт ата»

С) «Оғызнама» D) «Құтадғу білік»

Е) «Диуан-и хикмет»

43.VIII-IX ғасырда түрік жазуының өмірде қолданылу аясының тарылу себебі:

А) Ислам дінінің таралуына байланысты араб жазуының түрік билеушілері арасында тез қабылдануы

В) Соғды жазуы кең тарады

С) Араб билеушілерінің тыйым салуы

D) Орыс әліпбиі кең тарады

Е) Парсы жазуы кең тарады

44.Ахмет Игунекидің кітабы:

А) ”Құдатғу Білік” В) Ақиқат сыйы”

С) ”Даналық кітабы” D) Жүсіп-Зылиқа”

Е) Диуани лұғат ат-түрік”

45.Ахмет Яссауидің шәкірті

А) С.Бақырғани В) Әли ақын С) Әл-Бируни

D) М.Қашғари Е) Арыстан баба

6-тарау XIII-XV ғ бірінші жартысындағы Қазақстан

Монғолдардың Қазақстан жерін жаулап алуы

Монғол империясының қоғамдық құрылысы.

Шыңғысхан (жеке билік)

Әскери әкімшілік аймақ

сол қанат (жоңғар)

оң қанат (барунгар)

орталыққанат(кул)

Ұлыстардың құрылуы

Қазақстан аумағында ұлыстардың құрылуы

Жошы ұлысы

Үгедей ұлысы