Ауыл шаруашылығы дақылдарына зиян келтіретін тышқан тәрізді кеміргіштермен күресу шаралары

Тышқан тәрізді кеміргіштермен күресу жұмыстарын жүргізгенде профилактикалық және агротехникалық шаралардың маңызы өте зор. Тышқан тәрізді кеміргіштерге қарсы күресуде олардың зиянкестік әрекетін болдырмаудың бірінші кезектегі кепілі алдын алу шаралары. Оларға егістік жердің топырағын дұрыс өндеу, арамшөптерді отау, астықты төкпей-шашпай жинап алу, егістіктен сабанды уақытыңда тасып әкету, егіс төңірегіндегі қураған шөптерді құрту және т.б. жатады.Механикалық тәсіл - қақпандар мен тұзақтарды пайдалану.Қазіргі кезде биологиялық тәсіл үшін қолданатын жыртқыштардың маңызы өте зор. Бұл жыртқыштар түріне дала бүркіттері, кезқұйрықтар, қаршығалар, үкілер, жапалақтар, ақ тышқандар, күзендер, түлкілер, қарсақтар жатады. Тышқан төрізді кеміргіштер жаппай көбейгенде оларға қарсы уландырғыш еліктіргіштерді қолдануға болады. Олар фосфид мырышы және глифтор.

Тоқалтістерді көктемде және күзде жояды, каптесерлерді жылы мерзімдерде, ал құмтышқандарды көктемнен күз аралығында жоюға болады. Қаптесерлер мен тоқалтістерге карсы уланған бидай мен сұлы араластырылған еліктіргіштерді пайдалануға болады. Бұларға қарсы жою шараларын жүргізгенде 100 кг дәнге 2 кг күнбағыс майы және 5 кг фосфид мырышы қосылса, ал құмтышқандарға қарсы 100 кг дәнге 3 кг күнбағыс майы және 8 кг фосфид мырышы қосылады.

Көктемде олардың шоғырланған жерлерінде күресу шараларын 5-6 адамнан тұратын бригада жаяу атқарады. У шашатын жұмысшылар ашылмалы қақпағы бар бидон және сабының ұзындығы 30 сантиметрдей өлшегіш темір қасықпен қамтамасыз етіледі. Бидонның сыйымдылығы 2 килограмдай, ал өлшегіш қасыққа 5 г жем ілінеді. Бригада мүшелері арақашықтығы 5 м болатын тізбек құрып алға қарай жүреді де зиянкес кеміргіштің сан мөлшеріне карай 5,7,8 немесе 10 метр сайын улы жемді кездескен іннің төңірегіне 2-3 грамнан тастап отырады. Осылай жасақталған бригаданың бір күндік жұмыс өнімділігі 50-60 гекгарға жетеді.

Тышқан тәрізділерге қарсы күресте улы жемнің шашылу мөлшері кеміргіштердің бір тәулік ішінде қақпанға түсетін саны 3- тен 5-ке жеткен жағдайда 1 кг/га, 5-8 шамасынан көп болса - 2 кг/га сай болады.