Дәрістің жоспары. Денеге басқа денелердің лездік әсерінің өлшемдері бізге белгілі, олар: күш

1. Күш қуаты

2. Күш жұмысы

Денеге басқа денелердің лездік әсерінің өлшемдері бізге белгілі, олар: күш, күш моменті. Осылардан тағы бір өлшемін енгізейік – күш қуаты.Күш қуаты деп күш пен оның түсу нүктесінің жылдамдықтың скалярлық көбейтіндісіне тең

мұнда α - және векторлардың арасындағы бұрыш.

Қуат скаляр шама болып оң және теріс таңбалы болуы мүмкін. Күш қуатының таңбасын анықтайтын ; егер сүйір бұрыш болса, онда қуат оң болады (бұл жағдайда күштін әсері нүктенің жылдамдығын көбейтеді). Егер доғал бұрыш болса, онда қуат теріс болады (күштің әсері нүктенің жылдамдығын азайтады). Егер тік бұрыш болса, онда күш қуаты нөлге тең (күштің мұндай әсері жылдамдықтың модулін өзгертпейді).

Қуат бірлігі үшін СИ жүйесінде 1 Ватт алынады.

Қозғалыс кезінде күш қуаты уақыттың әр түрлі мезетінде әр түрлі болуы мүмкін. Кез келген орын ауыстырудағы денеге күштің қосындылаған әсерінің сипаттамасы ретінде күш жұмысы енгізіледі.

Күштің элементар жұмысы.Кұш әсерінен нүкте қисық сызықты траекториямен жағдайынан М₁ –гекеледі. күшінің элементар орын ауыстыруда элементар жұмысы формуламен анықталады

,

мұнда , - күш түсірілген нүктенің жылдамдығы.

скаляр шама, оның таңбасы функциямен анықталады. Егер сүйір бұрыш болса, онда - доғалы бұрыш болса , онда ал үшін . болғандықтан, формуланы мына түрде жазуға болады: . Сонымен, элементар күш жұмысы элементар орын ауыстыруы мен күштің көбейтіндісіне тең.

болғандықтан , онда бойынша

, немесе .

Сондықтан, күшінің элементар жұмысы күш векторының және радиус-вектордың дифференциалының скалярлық көбейтіндісіне тең. ескеріп, өрнекті мына түрде жазайық

Сонымен, элементар күш жұмысы күштің элементар импульсі мен нүктенің жылдамдығының скалярлық көбейтіндісіне тең .

Аналитикалық түрде мынаған келеміз:

Күштің толық жұмысы. күшінің толық жұмысын шекті орын ауыстыруда элементар жұмыстардың қосындының шегі ретінде анықталады.

Элементар жұмысты есептеу әр түрлі формулаларды қолданғанда, алатынымыз

немесе .

Егер күш уақытқа тәуелді функция болса, онда .

Жұмыс өлшеуішінің бірлігі үшін СИ жүйесінде 1 джоуль алынады .

Ілгерілемелі қозғалыстағы қатты денеге әсер ететін күштің жұмысы.Ілгерілемелі қозғалыстағықатты дене нүктелерінің жылдамдықтары және элементар орын ауыстырулары бірдей, сондықтан элементар күш жұмысы

.

Кез келген орын ауыстыруда күштің толық жұмысы: