Дебиеттер. 1. Калетина Н.И. Токсикологическая химия

1. Калетина Н.И. Токсикологическая химия. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2008.

2. Плетенева Т.В. Токсикологическая химия. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2006.

3. Швайкова М.Д. Токсикологическая химия. – М.: Медицина,1975.

4. Бережной Р.В. Руководство по судебно-медицинской экспертизе отравлений. – М.:

Медицина,1999.

5. Крамаренко В.Ф. Токсикологическая химия. – Киев: Высшая школа, 1989.

6. Бақылаудың сұрақтары(кері байланыс)

1.Токсикологиялық химияның міндеттері және пәні.

2.Токсикологиялық химияның негізгі бөлімдері:

- соттық химия – кең көлемді және барлығынан жақсы өңделген бөлім;

- Наркотикалық және басқада естен тандыратын заттар болғандағы ХТТ зерттеу нысандары;

- Өткір улануды экспресс-талдау.

3.Токсикологиялық химияның басқа фармацевтикалық факультетте оқытылатын пәндермен байланысы.

4. Токсикологиялық химияның негізгі бағыттары.

5. Зерттеу нысандары.

6. ХТТ ерекшеліктері.

1. Тақырып 3. ҚР сот-медициналық сараптамасының ұйымдастырылуы, құрылымы, қызметі және міндеттері.

2. Мақсаты: Студенттерді, оқып-үйретіліп отырған биохимиялық токсикологияның сұрақтарымен; ағзадағы улы заттардың жүріс-тұрысы туралы сұрақтарды қарастырғанда, классикалық және физиологиялық токсикокинетикаға көңіл бөлінуін, яғни студент өзінің практикасында білуі қажеттігмен танысуы керек.

3. Дәріс тезистері

Қазіргі кезеңде токсикологиялық химия оқу пәні сияқты негізгі екі бөлімге бөлінеді: биохимиялық және аналитикалық.

Биохимиялық токсикологияксенобиотиктерді және олардың метаболиттерін, токсикодинамиканы және токсикокинетиканы үйретеді: токсикант-рецептор жүйесіндегі улы эффекттердің қалыптасу механизмдерін, келіп түсуінің жылдамдықтарымен механизмдері, таралуы, биотрансформациясы, улылықтың және олардың метоболиттерінің элими­нациясы және экскрециясы.

Аналитикалық токсикологияәр түрлі бағыттардағы улылықты анықтау үшін талдаудың түрлі әдістері жасалынып жетілдіріледі.

Классикалық токсикокинетикадаағзадағы улы заттардың жүріп-тұруы тура камералардың араларындағы қозғалыс сияқты, яғни не физиологиялық немесе не анатомиялық ұқсастықтары жоқ сияқты. Камера көлемі шектеулі сұйықтықтары бар немесе токсикант ұлпалары таралған жерлерінде концентрациялары бірдей болып келетін (сурет. 1).

Физиологиялық токсикокинетикадабөлек ағзалармен ұлпалар араларындағы жаппай өтілім теңдеулерін қарастырады.

Ксенобиотиканың токсикокинетикалық сипаттамалары көптеген факторлаға тәуелді: заттардың физикалық және химиялық қасиеттеріне байланысты, ағзалардың және ұлпалардың көлеміне байланысты, қанайналымның жылдамдығы, жасушалық мембраналардың және капилярлардың өткізгіштігі, рН биоорталық және қанмен ұлпалардың араларындағы таралуларға сипаттама.

Ксенобиотиканың токсикокинетикалық параметрлерін жылдамдыққа арналған әсер етуші масса заңын оқып-үйренудің негіздері.

4. Суретті материал

Сурет. 1. Бөлшектелген (камералы) токсикокинетикалық модельдер.

k_а —ксенобиотика абсорбция процестері үшін сосудтықемес кеңістіктен орталық камераға бірінші реттік жылдамдық константасы,

(1); k_эл —орталық камерадан элиминация процесі үшін бірінші реттік жылдамдық константасы; k_1-2, k_2-1 —

ксенобиотика таратуға арналған периферикалық камераға (2) және олардан екікамералы модельдерге арналған бірінші реттік жылдамдық константасы.

Сурет. 2. Концентрация қисықтары—біркамералы ксенобиотиктерге арналған уақыт

(а, б) және екікамералы (в, г) токсикокинетикалық модельдер

(а, в) және полулогарифмкалық (б, г) координаттарда.

Сурет.3. Біркамералы токсикокинетикалық модель.

k_аб, k_биотр, k_экс, k_эл —абсорбциялардың жылдамдықтарының константасы,

биотрансформациялар, экскрециялар және элиминациялар.

Сурет. 4. Екікамералы кинетикалық модель.

k_аб, k_биотр, k_экс, k_эл, k_1-2, k_2-1 — абсорбциялардың жылдампдық константалары, биотрансформациялар, экскрециялар, элиминациялар, перехода из орталық камералардың периферикалық камераларға өтуі және кері қайтуы.

Сурет. 5. Физиологиялық

токсикокинетикалық модельдеріндегі камера (жалпы сызбанұсқа).

Q_K — қанайналым; С_кіру —камераға кіре берістегі ксенобиотика концентрациясы;

С_шығу — камераға шыға берістегі ксенобиотика концентрациясы.

Сурет. 9. Ағзаның сұйықтық араларындағы ксентобиотикаларының таралуы.