Kryterium zasadniczego znaczenia dla turystów

Z punktu widzenia znaczenia dla turystów wśród urządzeń turystycznych można wyróżnić:

- urządzenia turystyczne

- urządzenia paraturystyczne

Obiekty składające się na infrastrukturę turystyczną sensu stricte powstają z myślą o turystach, którzy są ich głównymi użytkownikami i właśnie potrzeby turystów mają decydujący wpływ na ich lokalizację

Niektóre z tych urządzeń służą również innym grupom użytkowników (tak jest np. z hotelami i innymi obiektami noclegowymi), ale stanowią oni z założenia wtórną kategorię użytkowników

Inaczej jest z urządzeniami paraturystycznymi. Ich zasadniczymi użytkownikami nie są turyści, ale inne grupy klientów – głównie mieszkańcy danego obszaru – dlatego ich lokalizacja nawiązuje najczęściej do rozmieszczenia ludności. Tym samym są one rozmieszczane tak samo jak wszystkie usługi zorientowane na zaspokojenie potrzeb ludności, gdyż de facto się z nimi pokrywają

W przypadku urządzeń paraturystycznych turyści są z założenia drugoplanową kategorią użytkowników, co nie oznacza, iż czasami (np. w niektórych porach roku) stają się główną grupą klientów (zjawisko to można zauważyć np. w odniesieniu do stacji benzynowych zlokalizowanych w miejscowościach i regionach chętnie odwiedzanych przez turystów)

Uwzględniając kryterium znaczenia urządzeń i usług turystycznych dla turystów, można je podzielić jeszcze inaczej, a mianowicie na:

- urządzenia podstawowe

- urządzenia uzupełniające

Za urządzenia podstawowe należy uważać te wszystkie elementy zagospodarowania turystycznego, które mają zasadnicze znaczenie dla zaspokojenia potrzeb turystów. Mogą to być obiekty noclegowe, ale również wyznaczony szlak turystyczny, pole golfowe, przystań jachtowa itp. oznacza to, iż uznanie, co jest, a co nie jest urządzeniem podstawowym nie powinno być ustalane w sposób arbitralny

Kryterium pełnionej funkcji (sposobu wykorzystania)

Na ogół przyjmuje się podział na cztery kategorie:

- urządzenia noclegowe

- urządzenia żywieniowe

- urządzenia transportowe

- urządzenia towarzyszące (nazywane również uzupełniającymi)

Podział urządzeń i usług składających się na zagospodarowanie turystyczne

- pływalnie kryte

- parki wodne

- koleje linowe i wyciągi narciarskie

- pola golfowe

- ujeżdżalnie kryte

- stadiony i boiska sportowe

- korty tenisowe

Do instytucji i urządzeń paraturystycznych A. Pawlikowska-Piechotka zalicza natomiast:

- muzea

- skanseny

- galerie

- teatry i kina

- sieć handlową i usługową

Kryterium położenia (lokalizacji)

Zgodnie z nim wszystkie elementy zagospodarowania można podzielić na zlokalizowane na:

-obszarach miejskich

-obszarach pozamiejskich:

* o dominującej funkcji turystycznej

* o drugorzędnej funkcji turystycznej