Инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалаудағы ақшалай қаражаттарды дисконттау ерекшеліктері

Қаржыландыру үшiн инвестициялық жобалардың тиiмдiлiгiне баға беру жөнiндегi әдiстемелiк ұсыныстар халықаралық тәжiрибеде кеңiнен қолданылатын қағидалар мен әдiстерге негiзделген. Ресейде мұндай әдiстемелiк ұсыныстар 1994 жылы басылып, шығарылған болатын. Оларды құрастыруда мемлекеттiк меншiк көзi арқылы қаржыландырылатын күрделi қаржы тиiмдiлiгiн анықтаудағы отандық тәжiрибе ескерілген. Бiздiң тарапымыздан осы әдiстемелiк ұсыныстар Қазақстанның қазiргi экономикалық жағдайына сәйкестендiрiлдi. Инвестицияның тиімділігін анықтаудың ең қолайлы әдісі жүйелік ағымдағы шығынды дисконттау. Болашақ табыс мөлшерін инвестиция көлемімен салыстыру арқылы анықтау ең бір қолайлы әдіс ретінде қолданылады.

Бұл әдісті қолдану үшін қаржы менеджері төмендегі мәліметтері болуы тиіс:

- жалпы инвестиция сомасы және олардың таратылуы;

- жылдық шығындағы үнемділік;

- жабдықтарды іске жарату мерзімі;

- мүмкінді аммортизациялық төлем;

- пайдаға салынатын салық мөлшерлемесі.

Бұл әдіспен бағалау болашақ ақша қаражат ағымын ағымдағы кезге тарату үшін дисконттау коэффициентін қолдануды ұйғарады.

Дисконттау коэффициентін таңдау, бағалау әдетте таңдау сияқты маңызды. Дисконттау коэффициенті бұл таңдалынған дисконт мөлшерлемесінің деңгейі , ол инвестордың тілегіне қарай өзгерісте болуы керек. Дисконттау коэффициенті әлбетте, тәуекел шығынын жабуды қамтамасыз ету үшін өзгерісте болады. Жоғарғы дисконттау коэффициенті аз дисконттау коэффициентімен салыстырғанда болжамды ақша қаражаты ағымын тез азайтады. Осыған байланысты инвесторлар инвестициялық жобаның тәуекелдігін , өте жоғарғы дисконттау коэффициентін қолдана отырып өтейді. Мұндай әдіс тәуекелді жобаларға капитал салымына жоғарғы табысты қамтамасыз етеді.Тәуекелдік деңгейін бағалау және онымен кездесудегі сақтық-қаржы менеджерінің алдында тұрған ең бір күрделі проблема және тосқауыл коэффициентін таңдау — әдістердің тек біреуі ғана , соның көмегімен менеджерлер тәуекелдікпен күреседі.

Қаржы менеджерлерінің алдында тұрған маңызды тапсырмаларының бірі – жобаны орындауға қажетті болашақ ақша ағымдарын есептеу. Дұрыс шешім қабылдаудың кілті – жаңа инвестициялық жобаларды есепке ала отырып , талдау жасауда. Капитал салымының тиімділігін талдаудың ең көп тараған әдістерінің бірі:

1.Инвестицияның орташа пайда мөлшері. Бұл әдіс орташа жылдық пайданың жобадағы инвестицияның орташа көлемінің қатынасына негізделеді. Бұл әдістің негізгі ерекшелігі оның қарапайымдылығында, ақпаратты еркін алуға қолайлы.

2.Өтемділік әдісі. Бұл әдіс жоғарыда қаралған . Бұл жерде біз оның кейбір кемшіліктерін атап өтеміз және оның өрісте қолданылу мүмкіншілігін қараймыз. Сонымен инвестициялық жобаның өтемділік кезеңі бастапқы инвестициялық шығындарды қайтаруға қажетті жылдардың саны.

3.Ішкі пайда мөлшерін анықтау әдісі. Ішкі пайда мөлшері — дисконттау коэффициенті , ол инвестициялық жобаны іске асырудан жиналған ағымдағы ақша қаражаттары ағымының құнын ағымдағы салым құнымен салыстырады. Бұл әдіс белгілі уақытта ақша қаражаты құнының өзгерісін есепке алғандықтан , ал инвестициялаудан алынған жалпы табысты нақты анықтайтын әдіс болып есептеледі және инвестициялық жобаға ең бір объективті дұрыс баға береді.Бұл әдіс өз уақытында күткен ақша ағымының көлемін және әрбір кезеңде оны таратуды есепке алады.Әдiстемелiк ұсыныстардың Қазақстан экономикасының ерекшелiктерiне сәйкестендiрiлуi, тиiсiнше, төмендегi есептеулердi назарға iлiктiрiп және пайдалануға негiздедi.
. Бұндай келтiру (әртурлi уақыттағы шығындарды, нәтижелердi дисконттау) оларды а — дисконттау коэффициентiне көбейту арқылы жүзеге асады. Тұрақты дисконт нормасыбойынша дисконттау коэффициентi мына формула бойынша есептеледi:

а

мұндағы
Е — дисконт нормасы немесе капиталға пайда нормасы (бiрлiк үлестер)
t- есептеудің қадамдық нөмірі(ай, тоқсан, жыл).Егер де дисконт нормасы уақыт жағынан өзгерiп t қадамында Е болса, онда дисконттау коэффициентi 1>0 жағдайында былай анықталады:

а = (14)
Сондай-ақ: (15)

мұндағы
Е , Е - есептеудiң бiрiншi, екiншi т.с.с. қадамдарындағы дисконт нормасы.
Уақыт жағынан нәтижелерi әртүрлi болатын екi немесе бiрнеше жобалардың тиiмдiлiгiн бағалау дисконт нормасының деңгейiне тiкелей байланысты. Себебi дисконт нормасының мөлшерi ең ұтымды нұсқанын таңдауды

анықтайтын соңғы нәтиже үшiн өте маңызды.

Блок

1.Инвестиция ұғымы және және оның экономикалық мәні

2.Инвестициялық жіктелінуі және түрлері

3.Капитал жұмсалымы және оның инвестиция жүйесіндегі орны

4.Инвестициялық қызмет түсінігі

5.Қазақстанның инвестициялық қызметінің заңнамалық қамтамасыз етілуі

6.Қазақстан Республикасындағы инвестициялық климат және оның факторлары

7.Мемлекеттің инвестициялық саясаты және оның мақсаты мен міндеттері

8.Инвестициялық нарықтағы қаржылық институттардың орны мен рөлі

9.Инвестициялық қызметті қаржыландыру жүйесінің жалпы сипаттамасы

10.Инвестициялық жоба түсінігі және оның түрлері

11.Инвестициялық жобаның өмірлік циклы және кезеңдері

12.Инвестициялық жобаның тиімділігін бағалау әдістері

13.Инвестициялық жобаның технико-экономикалық қамтамасыз етілуі

14.Жобалық талдаудың маңызы мен мақсаты

15.Жобалық талдаудың түрлері

16.Жобалық талдаудың қағидалары

17.Инвестициялық жобаның бизнес-жоспары

18.Инвестициялық жобалаудың негізгі ережелері

19.Инвестициялық жоба тәуекелдері ұғымы және мәні

20.Қаржылық инвестициялар ұғымы

21.Қаржылық инвестициялар портфелінің қалыптасуы

22.Инвестициялық жобаларды әлеуметтік талдау.

23.Тікелей шетел инвестициялары, олардың ролі және тарту мақсаттары.

24.Инвестициялық жобанының технико-экономикалық негіздемесі,оның құрылымы және оны дайындау шарттары.

25.Инвестициялық жобаларды экономикалық талдау.

26.Жобаларды қаржыландыру сызбасы.

27.Тікелей инвестицияның артықшылықтары мен кемшіліктері

28.Бизнес-планды жасау және оны құрастырудың кезектігі.

29.Инвестиция тартудың заңдық базасы.

30.Инвестицияны қаржыландыру көздері.

2блок

1.Инвестицияның экономикалық мазмұны және рөлін сипаттаңыз

2.Инвестицияның субъектілері мен объектілерін анықтаңыз

3.ҚР дағы инвестициялық климат және оның тартылуындағы жағымды факторларға сипаттама беріңіз

4.Инвестициялық жобалардың экономикалық тиімділігінің мәнін ашыңыз

5.Кәсіпорындардың инвестициялық қызметін өзін-өзі қаржыландыру әдісін сипаттаңыз

6.Кәсіпорындардың инвестициялық қызметін бюджеттік әдісін сипаттаңыз

7.Кәсіпорындардың инвестициялық қызметін несиелеу әдісін сипаттаңыз

8.Кәсіпорындардың инвестициялық қызметін акционерлеу әдісін сипаттаңыз

9.Кәсіпорындардың инвестициялық қызметін шетелдік әдісін сипаттаңыз

10.Қазақстан Даму Банкінің қызметі жәнеинвестициялық жобаларды несиелеу ерекшеліктерін анықтаңыз

11.Инвестициялық жоба тәуекелдерін бағалаудың сандық және сапалық талдау ерекшеліктерін анықтаңыз

12.Халықаралық инвестициялаудың ерекшелігін сипаттаңыз

13.Халықаралық инвестициялар түсінігіне анықтама беріңіз

14.Инвестициялық портфельдің құрылу қағидалары мен тәртібін атаңыз

15.Инвестициялық жоба тәуекелдерін сақтандыруды бағалауды анықтаңыз

16.Қазақстан Рееспубликасының даму институттарына сипаттама беріңіз

17.Әлемдік тәжірибеде инвестициялық жоба тиімділігінің көрсеткіштерін сипаттаңыз

18. Инвестициялық жоба тиімділік көрсеткіштеріндегі таза ағымдық құнға сипаттама беріңіз

19.Инвестициялық жоба тиімділік көрсеткіштеріндегі ішкі пайда нормасына сипаттама беріңіз

20.Инвестициялық жоба тиімділік көрсеткіштеріндегі инвестицияның табыстылық индексіне сипаттама беріңіз

21.Инвестициялық жоба тиімділік көрсеткіштеріндегі инвестициялау мерзіміне сипаттама беріңіз

22.Инвестициялық портфельдің табыстылығы мен тәуекелділігіне сипаттама беріңіз

23.Қазақстанның инвестициялық қорының инвестициялық қызметі және қағидаларын сипаттаңыз

24.Қазақстанның инновациялық қорының инвестициялық қызметін сипаттаңыз

25.Шағыг кәсіпкерлікті дамыту қорының инвестициялық қызметін сипаттаңыз

26.Экспорттық несиелер мен инвестицяларды сақтандыру бойынша мемлекеттік сақтандыру корпорациясының қызметін сипаттаңыз

27.ЕДБ-дің халық пен шаруашылық субъектілерін, инвестициялық жобаларды несиелеуін сипаттаңыз

28.Инвестициялық жобаларды институционалдық талдаудың мәнін анықтаңыз .

29.Инвестициялық жобаларды әлеуметтік талдаудың мәнін анықтаңыз.

30.Инвестициялық жобаларды қаржылық талдаудың мәнін анықтаңыз.

31.Инвестициялық жобалардың бюджеттік тиімділігі мәнін анықтаңыз.

32.Инвестициялық жобалардың коммерциялық(қаржылық) тиімділіг мәнін анықтаңыз.і

33.Инвестициялық жобаларды техникалық талдаудың мәнін анықтаңыз.

34.Инвестициялық жобаларды экологиялық талдаудың мәнін анықтаңыз.

35.Инвестициялық жобаларды экономикалық талдаудың мәнін анықтаңыз. 3блок

1.Ұлттық инновациялық қордың инвестициялық қызметінің қазіргі таңдағы ерекшеліктері

2.Инвестициялық пай қорының инвестициялық қызметін жетілдіру жолдары

3.Жобалық несиелеуді ұйымдастыру және несие алушының несие қабылеттілігі

4.Инвестициялық жобалау кезеңінде ақша ағынын модельдеудің мәні

5.ҚР да инновациялық даму үрдісінде инвестициялық жобаларды экономикалық талдау ерекшеліктері.

6.Инвестицияның макроэкономикадағы рөлі мен маңызы

7.Инвестицияның микроэкономикадағы рөлі мен маңызы.

8.ҚР да инвестициялық саясаттың инноваациялық даму кезеңіндегі мәні және мағынасы.

9. Инновациялық даму үрдісінде бағалы қағаздар нарығының мәселелері.

10.Қазақстанның инвестициялық саясаты мемлекеттің экономикалық.....

11.Қазақстанның инновациялық даму үрдісіндегі инвестициялық саясат....

12.Инновациялық кәсіпорынның бағалы қағаздар портфелінің қалыптасуы.

13.ҚР- да ЕДБ -дің инвестициялық жобаларды несиелеу ерекшеліктері

14.ҚР –да ипотекалық несиелеу-инвестицяны ұзақ мерзімді несиелеу әдісі....

15.ҚР –да лизингтік несиелеу-инвестицяны орта мерзімді несиелеу әдісі рет.

16.Портфельдік инвестициялау инвестициялық қаржыландырудың ерекше ..

17.Халықаралық инвестициялауды дамытудағы халықаралық қаржы инс...

18.Қазақстан ипотекалық компаниясы және оның даму перспективалары

19.ҚР да мемлекеттің әлеуметтік экономикалық даму бағдарламасына сәй...

20.ҚР-ның Президенті жанындағы шетел инвесторлары Кеңесінің өкілеттігі

21.Бағалы қағаздар нарығындағы Қазақстанның зейнетақы қорының инв...

22.Бағалы қағаздар нарығындағы жеке инвестициялау: дамытудың қазіргі ...

23.Қазақстан экономикасының нақты секторына шетел инвестицияларын....

24.Инновациялық кәсіпорынның инвестициялық саясаты мәселелері және ..

25.Инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалаудағы ақшалай қаражат....