Бап. Жерге мемлекеттiк меншiк

1. Мемлекеттiк билiк органдарына, мемлекеттік ўйымдар мен мекемелерге берiлген, ќорєаныс жјне ўлттыќ ќауіпсіздік мўќтаждары їшін пайдаланылатын, ерекше ќорєалатын табиєи аумаќтар алып жатќан, сауыќтыру жјне тарихи-мјдени маќсаттаєы, орман жјне су ќорларыныѕ, елдi мекендер жерiндегi ортаќ пайдаланудаєы, босалќы жер ќорындаєы, оныѕ iшiнде арнайы жер ќорыныѕ жер учаскелерi, кенттер мен ауылдыќ елдi мекендердiѕ маѕындаєы жайылымдыќ жјне шабындыќ алќаптар, сондай-аќ жеке меншiкке берiлмеген шалєайдаєы жайылымдар мен басќа да жерлер мемлекеттiк меншiкте болады.

2. Мынадай жер учаскелерi:
ќорєаныс жјне мемлекеттiк ќауiпсiздiк, мемлекеттiк меншiктегi ќорєаныс ґнеркјсiбi ќажеттерiне; Ќазаќстан Республикасыныѕ Мемлекеттiк шекарасын ќорєау жјне кїзету їшiн тўрєызылєан инженерлiк-техникалыќ ќўрылыстар, коммуникациялар орналасќан; кеден ќажеттерiне арналєан жер учаскелерi;
ерекше ќорєалатын табиєи аумаќтар;
осы Кодекстiѕ 128-бабыныѕ 4-тармаєында санамаланєан жер учаскелерiн ќоспаєанда, орман ќорыныѕ жерi;
осы Кодекстiѕ 133-бабыныѕ 2-тармаєында санамаланєан жер учаскелерiн ќоспаєанда, су ќорыныѕ жерi;
магистральдыќ темiр жол желiлерi мен ортаќ пайдаланудаєы автомобиль жолдары;
жеке меншiк ќўќыєындаєы їйлер мен єимараттардыѕ жјне оларєа ќызмет кґрсетуге ќажеттi жер учаскелерiн ќоспаєанда, елдi мекендердегi ортаќ пайдаланудаєы аумаќтар орналасќан жер учаскелерi жеке меншiкте бола алмайды.
Жердіѕ ќандай да бір санатќа тиесілігі жерді аймаќтарєа бґлуге сјйкес нысаналы маќсатына жјне рўќсат етілген пайдаланылуына ќарай айќындалады.

3. Азаматтар мен мемлекеттiк емес заѕды тўлєалардыѕ бґлек меншiгiне жјне жер пайдалануына:
тўрєын халыќтыѕ ќажетiне арнап пайдаланылатын жјне соєан арналєан жайылымдыќ жјне шабындыќ алќаптар;
ортаќ пайдаланудаєы жолдар, оныѕ iшiнде шаруашылыќаралыќ жјне мекенаралыќ маѕызы бар, сондай-аќ ортаќ пайдаланудаєы жер учаскелерiне ґтуге арналєан жолдар;
жер учаскелерiнiѕ екi немесе одан кґп меншiк иелерi немесе жер пайдаланушылар бiрлесiп пайдаланатын суландыру ќўрылыстары (суландыру каналдары, суаєарлар, ќўдыќтар, суат пункттерi) орналасќан жер учаскелерi берiлмейдi.

4. Ерекше ќорєалатын табиєи аумаќтарды, магистральды темiр жолдарды, ортаќ пайдаланудаєы автомобиль жолдарын жјне магистральды ќўбырларды, байланысты, жер ќойнауын пайдалануды энергетиканы дамыту їшін белгiленген тјртiппен резервке ќойылєан, сондай-аќ сјулет-ќала ќўрылысыныѕ жјне (немесе) ќўрылыстыѕ бекiтiлген ќўжаттамасына сјйкес јкiмшiлiк жјне јлеуметтiк маѕызы бар объектiлер (јуежайлар, јуеайлаќтар, вокзалдар, станциялар, ортаќ пайдаланудаєы жолдар, мемлекеттiк органдардыѕ јкiмшiлiк єимараттары, ауруханалар, мектептер, мемлекеттiк тўрєын їй ќоры, парктер, бульварлар, гїлзарлар жјне ќоєамдыќ пайдаланудаєы басќа объектiлер) ќўрылысына арналєан жер учаскелерi олардыѕ жобалыќ игерiлуiне дейiн жер пайдаланушыларєа басќа маќсаттар їшiн уаќытша пайдалану ќўќыєымен берiлуi мїмкiн.

5. Егер осы Кодекске сјйкес мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерi жеке меншiкте бола алатын жаєдайда, оларды азаматтар мен мемлекеттiк емес заѕды тўлєалардыѕ меншiгiне беруден бас тартуєа жол берiлмейдi.
Ескерту. 26-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2009.07.04 N 166, 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2012.01.25 № 548-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2012.02.13 N 553-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

27-бап. Мемлекеттiк меншiк ќўќыєын iске асыру

Мемлекеттiк меншiктегi жерден жер учаскелерi:

1) жеке меншiкке сатылуы немесе ґтеусiз берiлуi;

1-1) ўлттыќ компания мјртебесі бар јлеуметтік-кјсіпкерлік корпорациялардыѕ жарєылыќ капиталыныѕ (меншігініѕ) тґлеміне берілуі;

2) тўраќты немесе уаќытша жер пайдалануєа берiлуi;

3) осы Кодексте, Ќазаќстан Республикасыныѕ ґзге де заѕ актiлерiнде немесе халыќаралыќ шарттарда кґзделген жаєдайларда ґзге де ќўќыќтыќ нысандарда iске асырылуы мїмкiн.
Ескерту. 27-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2007.07.06 N 279 Заѕымен.

4-тарау. Жер пайдалану ќўќыєы

28-бап. Жер пайдалану ќўќыєыныѕ режимі

Жер пайдалану ќўќыєы заттыќ ќўќыќ болып табылады. Осы Кодекске немесе заттыќ ќўќыќтыѕ мјнiне ќайшы келмейтiндiктен, жер пайдалану ќўќыєына меншiк ќўќыєы туралы нормалар ќолданылады.

29-бап. Жер пайдалану ќўќыєыныѕ тїрлерi

1. Жер пайдалану ќўќыєы тўраќты немесе уаќытша, иелiктен шыєарылатын немесе шыєарылмайтын, ґтеулi немесе ґтеусiз алынатын болуы мїмкiн.

2. Осы Кодексте жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ ґзге де заѕ актiлерiнде белгiленген негiздерден басќа реттерде ешкiмдi де жер пайдалану ќўќыєынан айыруєа болмайды.

30-бап. Жер пайдалану ќўќыєыныѕ субъектiлерi

Жер пайдаланушылар:

1) мемлекеттiк жјне мемлекеттiк емес;

2) ўлттыќ жјне шетелдiк;

3) жеке жјне заѕды тўлєалар;

4) тўраќты жјне уаќытша;

5) бастапќы жјне кейiнгi болып бґлiнедi.

31-бап. Жер пайдалану ќўќыєыныѕ туындауы

1. Жep пайдалану ќўќыєы:

1) жер пайдалану ќўќыєын табыстау;

2) жер пайдалану ќўќыєын беру;

3) жер пайдалану ќўќыєыныѕ јмбебап ќўќыќтыќ мирасќорлыќ тјртiбiмен ауысуы (мўраєа ќалдыру, заѕды тўлєаныѕ ќайта ўйымдастырылуы) арќылы туындайды.

2. Жер пайдалану ќўќыєын табыстау, беру жјне оныѕ ауысуы жер учаскесiнiѕ нысаналы маќсаты ескерiле отырып жїзеге асырылуєа тиiс.

3. Жер пайдалану ќўќыєы:

1) мемлекеттiк органдар актiлерiнiѕ;

2) азаматтыќ-ќўќыќтыќ мјмiлелердiѕ негiзiнде;

3) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында кґзделген ґзге де негiздерде туындайды.

32-бап. Жер пайдалану ќўќыєын табыстау

1. Жер пайдалану ќўќыєын табыстау тўлєаєа жер пайдалану ќўќыєын тiкелей мемлекеттiѕ беретiнiн бiлдiредi.
2. Азаматтарєа жјне заѕды тўлєаларєа жер пайдалану ќўќыєын табыстау облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органыныѕ шешімі негізінде жер учаскесіне ќўќыќ табыстау жґніндегі ќўзыретке сјйкес жїргізіледі.
3. Облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жер ќатынастары жґніндегі ујкілетті органы ґз ќўзыреті шегінде жер пайдаланушыларєа уаќытша жер пайдалану ќўќыєын табыстаєан кезде Ќазаќстан Республикасы Їкіметініѕ немесе жергілікті атќарушы органныѕ уаќытша жер пайдалану ќўќыєын табыстау туралы тиісті шешімі негізінде осындай жер пайдаланушылармен жер учаскесiн жалєа беру шарттары немесе уаќытша ґтеусiз жер пайдалану шарттары жасалады.
4. Егер жер учаскесi жер ќойнауын пайдалануєа лицензия немесе келiсiмшарт жасасуды талап ететiн ќызметтi жїзеге асыруєа немесе iс-ќимыл жасауєа арналса, осы учаскеге жер пайдалану ќўќыєын табыстау жер ќойнауын пайдалануєа тиiстi лицензия алынєан немесе келiсiмшарт жасалєан соѕ жїргізіледі.
Осы ереже Ќазаќстан Республикасыныѕ тўрєын їй ќўрылысына їлестік ќатысу туралы заѕнамалыќ актісіне сјйкес їлескерлердіѕ аќшасын тарту есебінен тўрєын їйлер (тўрєын жайлар) ќўрылысын ўйымдастыру жґніндегі ќызметті жїзеге асыруы їшін жобалау компаниясына жер учаскесіне ќўќыєын беру жаєдайларына ќолданылмайды.
Жер ќойнауын пайдалануєа келiсiмшарттыѕ болуы жер учаскесiн кiдiрiссiз ресiмдеу їшiн негiз болып табылады.
Ескерту. 32-бапќа ґзгерту енгізілді - ЌР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі), 2007.07.06 N 275, 2007.07.06 N 279, 2009.07.10 N 180-IV, 2009.07.11 N 183-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз), 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2011.04.21 № 470-IV (2012.04.01 бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

33-бап. Жер пайдалану ќўќыєын беру

1. Жер пайдалану ќўќыєын беру тўлєаєа жер пайдалану ќўќыєын басќа жер пайдаланушыныѕ беретiнiн бiлдiредi.
Жер пайдалану ќўќыєын беру азаматтыќ-ќўќыќтыќ мјмiлелер негiзiнде, сондай-аќ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында кґзделген ґзге де негiздер бойынша жїргiзiледi.
Жер пайдалану ќўќыєын иелiктен шыєару азаматтыќ-ќўќыќтыќ мјмiлелер (сатып алу-сату, сыйєа тарту, айырбастау жјне басќалар) негiзiнде жїргiзiледi.
Жер пайдалану ќўќыєын белгiлi бiр мерзiмге басќа тўлєаєа беру жалдау немесе жер учаскесiн уаќытша ґтеусiз пайдалану шартыныѕ негiзiнде жїргізіледі.
Жер пайдалану (жалдау) ќўќыєын беру мен оны иелiктен шыєаруды уаќытша ґтеулi жер пайдалану ќўќыєын сатып алєан тўлєалар єана жїргiзе алады.
Уаќытша ґтеулі жер пайдалану (жалдау) ќўќыєын сатып алу:

1) кепiлге беру кезінде, оныѕ ішінде кепіл беруші ґз міндеттемелерін орындамаєан немесе тиісінше орындамаєан жаєдайда кепіл ўстаушыныѕ кепілге салынєан затты сатуы кезінде, сондай-аќ шаруашылыќ серiктестiгiнiѕ жарєылыќ капиталына салым ретiнде, акционерлiк ќоєам акцияларыныѕ тґлемiне немесе ґндiрiстiк кооперативке жарна ретiнде беру кезiнде;

2) орман жјне су ќорлары, ерекше ќорєалатын табиєи аумаќтар, сауыќтыру, рекреациялыќ жјне тарихи-мјдени маќсаттаєы жер ќўрамындаєы, иеліктен шыєарылатын їйлер (ќўрылыстар, єимараттар) орналасќан, сондай-аќ оларды пайдалануєа арналєан жер учаскесіне;
3) арнайы экономикалыќ аймаќтыѕ басќарушы компаниясы жер учаскелерін Ќазаќстан Республикасыныѕ арнайы экономикалыќ аймаќтар туралы заѕнамасына сјйкес екінші рет жер пайдалануєа (ќосалќы жалєа) берген кезде талап етiлмейдi.
Жер пайдалану ќўќыєын иелiктен шыєару жјне оны беру кезiнде жер пайдаланушылардыѕ жер учаскесiнiѕ нысаналы маќсатын ґз бетiнше ґзгертуге ќўќыєы жоќ.

2. Жер пайдаланушылардыѕ:

1) ортаќ пайдаланудаєы;

2) ќорєаныс жјне ўлттыќ ќауіпсіздік мўќтаждары їшін берілген;

3) орман ќорыныѕ;

4) ерекше ќорєалатын табиєи аумаќтар, сауыќтыру, рекреациялыќ жјне тарихи-мјдени маќсаттаєы;

5) ќызметтiк жер телiмiнiѕ;

6) уаќытша ґтеусiз жјне уаќытша ќысќа мерзiмдi ґтеулi жер пайдалану (жалдау) ќўќыєымен берiлген жер учаскелерiнiѕ;

7) кепілге, сондай-аќ шаруашылыќ серіктестігініѕ жарєылыќ ќорына салым ретінде, акционерлік ќоєам акцияларыныѕ тґлеміне немесе ґндірістік кооперативке жарна ретінде беруді ќоспаєанда, шаруа немесе фермер ќожалыєын жјне тауарлы ауыл шаруашылыєы
ґндірісін жїргізу їшін, уаќытша жер пайдалану ќўќыєымен берілген жер учаскелерініѕ;

8) су ќорыныѕ жерiнде жер пайдалану ќўќыєына ќатысты мјмiлелер жасасуына жол берiлмейдi.

2-1. Осы баптыѕ 2-тармаєында кґзделген шектеулер жер пайдаланушылардыѕ орман жјне су ќорлары, ерекше ќорєалатын табиєи аумаќтар, сауыќтыру, рекреациялыќ жјне тарихи-мјдени маќсаттаєы жер ќўрамындаєы, иеліктен шыєарылатын їйлер (ќўрылыстар, єимараттар)
орналасќан, сондай-аќ оларды пайдалануєа арналєан жер учаскесіне жер пайдалану ќўќыєына ќатысты жасасатын мјмілелеріне, соныѕ ішінде кепілге салуєа ќолданылмайды.

3. Жер пайдаланушыныѕ ґзiне тиесiлi жер учаскесiн басќа тўлєаєа (кейiнгi жер пайдаланушыєа) уаќытша жер пайдалануєа беруi, сондай-аќ уаќытша жер пайдалану ќўќыєын иелiктен шыєару осы Кодекстiѕ 32-бабыныѕ 4-тармаєында жјне 37-бабыныѕ 3-тармаєында кґзделген нормалардыѕ ережелерi ескерiле отырып жїргiзiледi.
Ескерту. 33-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2007.07.06 N 279 , 2011.03.24 N 420-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2012.02.13 N 553-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2011.04.21 № 470-IV (2012.04.01 бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

34-бап. Тўраќты жер пайдалану ќўќыєы

1. Жер учаскелерi тўраќты жер пайдалану ќўќыєымен мынадай мемлекеттiк жер пайдаланушыларєа:

1) кондоминиум объектiлерiндегi їйлердi (ќўрылыстарды, єимараттарды), їй-жайларды шаруашылыќ жїргiзу ќўќыєымен немесе оралымды басќару ќўќыєымен иеленетiн заѕды тўлєаларєа;

2) ауыл шаруашылыєы жјне орман шаруашылыєы ґндірісін жїзеге асыратын заѕды тўлєаларєа, сондай-аќ єылыми-зерттеу, тјжірибе жјне оќу маќсаттарына;

3) ерекше ќорєалатын табиєи аумаќтар жерiнде жер пайдалануды жїзеге асыратын заѕды тўлєаларєа;

4) Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕ актiлерiнде кґзделген ґзге де жаєдайларда берiледi.

2. Тўраќты жер пайдалану ќўќыєы шетелдік жер пайдаланушыларєа тиесiлi болмайды.
Ескерту. 34-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2007.07.06 N 279 Заѕымен.

35-бап. Уаќытша жер пайдалану ќўќыєы

1. Жер учаскесi азаматтар мен заѕды тўлєаларєа уаќытша ґтеулi жер пайдалану (жалдау) немесе уаќытша ґтеусiз жер пайдалану ќўќыєымен берiлуi мїмкiн.

2. Егер осы Кодексте жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамалыќ актiлерiнде ґзгеше белгiленбесе, уаќытша ґтеусiз жер пайдалану ќўќыєы 5 жылєа дейiнгi мерзiмге беріледі.
Осы Кодексте кґзделген шаруа немесе фермер ќожалыєын жїргізу їшін уаќытша ґтеулі жер пайдалану (жалдау) ќўќыєын беру жаєдайларын ќоспаєанда, уаќытша ґтеулі жер пайдалану (жалдау) ќўќыєы ќысќа мерзімді (5 жылєа дейін) жјне ўзаќ мерзімді (5 жылдан 49 жылєа дейін) болуы мїмкін.

3. Уаќытша ґтеулі жер пайдаланудыѕ (жалдаудыѕ) шекті мерзімдері осы Кодексте белгіленген уаќытша жер пайдалану мерзімдеріне сјйкес жер учаскесiн нысаналы пайдалану ерекшеліктері ескеріле отырып, жалдаушыныѕ ґтініші негізінде белгiленедi.

4. Осы Кодексте кґзделген жаєдайларды ќоспаєанда, сондай-аќ шартты бўзу тјртiбi оныѕ ґзiнде кґрсетiлген жаєдайларда, атќарушы органдардыѕ уаќытша жер пайдалану шарттарын бiржаќты бўзуына жол берiлмейдi.

5. Жер пайдалану ќўќыєында берілген жер учаскесін мемлекеттік меншікке ќайтару жасалєан жер учаскесін жалдау шартына немесе уаќытша ґтеусіз жер пайдалану шартына сјйкес жїзеге асырылады.
Ескерту. 35-бапќа ґзгерту енгізілді - ЌР 2011.03.24 N 420-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

36-бап. Уаќытша ґтеусiз жер пайдалану ќўќыєы

1. Жер учаскелерi Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтары мен Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕды тўлєаларына уаќытша ґтеусiз жер пайдалану ќўќыєымен:
шалєайдаєы мал шаруашылыєы (маусымдыќ жайылымдар) їшiн;
тўрєын халыќтыѕ мал жаюы мен шґп шабуы їшiн;
мемлекеттiк жер пайдаланушыларєа;
баќша ґcipу їшiн;
ќызметтiк жер телiмі тїрiнде;
ортаќ пайдаланылатын жолдарды салу, мемлекеттiк меншiктегi жјне јлеуметтiк-мјдени маќсаттаєы объектiлер ќўрылысы кезеѕiне;
тозєан жјне бїлiнген жерлердi ќалпына келтiру кезiнде;
концессия шартыныѕ ќолданылу мерзіміне;
Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген тјртiппен їйлердi (їй-жайларды) жјне єимараттарды уаќытша ґтеусiз пайдалануєа берген кезде;
єибадат объектiлерi їшiн;
осы Кoдексте жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕ актiлерiнде кґзделген ґзге жаєдайларда берiлуi мїмкiн.

2. Уаќытша ґтеусiз жер пайдалану мерзiмi жер учаскелерiн ќызметтiк жер телiмi тїрiнде жјне тозєан јрi бїлiнген жердi ќалпына келтiру їшiн берiлетiн жаєдайларды ќоспаєанда, сондай-аќ концессиялыќ жобаларды іске асыру їшін жер учаскелерін беру жаєдайларында бес жылдан аспауєа тиiс.
Їйлер (їй-жайлар) мен єимараттарєа берiлген жер учаскесiн уаќытша ґтеусiз жер пайдалану мерзiмi їйлердi (їй-жайларды) жјне єимараттарды, соныѕ iшiнде єибадат ќўрылыстарын уаќытша ґтеусiз пайдалану мерзiмiмен айќындалады.

3. Уаќытша ґтеусiз жер пайдалану ќўќыєындаєы жер учаскелерiн иелiктен шыєаруєа, соныѕ iшiнде оларды кейiнгi жер пайдалануєа бepугe жол берiлмейдi.
Ескерту. 36-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2008.07.05 N 66-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз) Заѕымен.

37-бап. Уаќытша ґтеулi жер пайдалану (жалдау) ќўќыєы

1. Жер учаскесiне уаќытша ґтеулi (ќысќа мерзiмдi жјне ўзаќ мерзiмдi) жер пайдалану (жалдау) ќўќыєы азаматтарєа, мемлекеттiк емес заѕды тўлєаларєа, сондай-аќ халыќаралыќ ўйымдарєа табысталуы мїмкiн.

2. Егер Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕ актiлерiнде немесе шартта ґзгеше белгiленбесе, ґз мiндеттерiн тиiсiнше орындаєан уаќытша ґтеулi жер пайдаланушы (жалєа алушы) шарт мерзiмi аяќталєаннан кейiн, басќа теѕ жаєдайларда, жаѕа мерзiмге шарт жасасуєа басќа тўлєалар алдында басым ќўќыєы болады. Жалєа алушы осындай шарт жасасу ниетi туралы жалєа берушiнi шартта кґрсетiлген мерзiмде, егер шартта мўндай мерзiм кґрсетілмесе, шарттыѕ ќолданылу мерзiмi аяќталєанєа дейiн їш ай мерзiмде жазбаша хабардар етуге мiндеттi.

3. Мемлекеттен уаќытша ґтеулi ўзаќ мерзiмдi жер пайдалану (жалдау) ќўќыєын сатып алєан, осы баптыѕ 5-тармаєында аталєандардан басќа мемлекеттiк емес жер пайдаланушылар ґздерiне тиесiлi жер учаскелерiн (немесе олардыѕ бiр бґлiгiн) жалєа (ќосалќы жалєа) немесе уаќытша ґтеусiз пайдалануєа беруге ќўќылы, егер осы Кодексте ґзгеше белгiленбесе, жер учаскесі орналасќан жердегі облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ ујкілетті органына хабарлай отырып, жер учаскесi меншiк иесiнiѕ келiсiмiнсiз, жер учаскесiн жалєа беру шартыныѕ мерзiмi шегiнде ґздерiне тиесiлi уаќытша жер пайдалану ќўќыєын иелiктен шыєаруєа да ќўќылы.
Аталєан жаєдайларда, жалдау ќўќыќтарын кепiлге берудi ќоспаєанда, жер учаскесiнiѕ жаѕа жалєа алушысы жалєа берушiнiѕ алдында жер учаскесiн жалдау шарты бойынша жауапты болады.

4. Жалєа берiлетiн жер учаскесiн їйлердiѕ, ќўрылыстар мен єимараттардыѕ меншiк иелерi сатып алатын жаєдайларды ќоспаєанда, мемлекеттiк меншiктегi жер учаскесiн сату кезiнде осы жер учаскесiн жалєа алушыныѕ ортаќ меншiк ќўќыєындаєы їлесiн бґгде тўлєаєа сатуы їшiн Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыќ заѕдарында белгiленген тјртiппен оны сатып алуєа басым ќўќыєы болады.

5. Уаќытша ґтеулі жер пайдалану (жалдау) ќўќыєы:
1) шаруа немесе фермер ќожалыєын жїргізу їшін:
Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтарына – 10 жылдан 49 жылєа дейінгі мерзімге;
оралмандарєа – 10 жылєа дейінгі мерзімге;
2) тауарлы ауыл шаруашылыєы ґндірісі їшін:
Ќазаќстан Республикасыныѕ мемлекеттік емес заѕды тўлєаларына – 49 жылєа дейінгі мерзімге;
шетелдіктер мен азаматтыєы жоќ адамдарєа 10 жылєа дейінгі мерзімге беріледі.
Ескерту. 37-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі), 2011.03.24 N 420-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

38-бап. Кейiнгi жер пайдалану (ќосалќы жалдау) ќўќыєы

1. Бастапќы жер пайдаланушы ґзiнiѕ жер пайдалану ќўќыєын иелiгiнен шыєармай, ал ґзiне тиесiлi учаскенi (немесе оныѕ бiр бґлiгiн) жер учаскесі орналасќан жердегі облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ ујкілетті органына хабарлай отырып, басќа тўлєаєа уаќытша жер пайдалануєа беретiн жаєдайларда, кейiнгi жер пайдалану туралы шарттыѕ негiзiнде кейiнгi жер пайдалану туындайды.
Кейiнгi жер пайдаланушы јрдайым уаќытша жер пайдаланушы болып табылады, ґз ќўќыќтарын басќа жер пайдаланушыларєа беруге ќўќыєы болмайды.

2. Жер учаскесiн кейiнгi жер пайдалануєа берген кезде бастапќы жјне кейiнгi жер пайдаланушылар жер пайдаланушыныѕ мемлекет алдындаєы мiндеттерiн толыќ кґлемiнде атќарады.

3. Кейiнгi жер пайдалану туралы шарт жалдау шарты немесе уаќытша ґтeуciз пайдалану туралы шарт нысанында жасалады.

4. Кейiнгi жер пайдаланушы жер учаскесiнде шаруашылыќ жїргiзудi жїзеге асырады, сондай-аќ кейiнгi жер пайдалану (ќосалќы жалдау) туралы шартта белгiленген шарттарды саќтай отырып, жер пайдаланушыныѕ басќа да ќўќыќтары мен мiндеттерiн (осы Кодекстiѕ 64 жјне 65-баптары) iске асырады.

5. Осы Кодекстiѕ 41-бабына сјйкес жер учаскелерiн ќызметтiк жер телiмi тјртiбiмен берудi ќоспаєанда, жеке жјне заѕды тўлєаларєа уаќытша жер пайдалану ќўќыєымен тиесiлi ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер учаскелерiн ауыл шаруашылыєы ґндiрiсiн жїргiзу їшiн кейiнгi жер пайдалануєа беруге жол берiлмейдi.
Ескерту. 38-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

39-бап. Мемлекеттiк жер пайдаланушылардыѕ ќўќыќтыќ
жаєдайыныѕ ерекшелiктерi

1. Мемлекеттiк жер пайдаланушылар жер учаскесiнде шаруашылыќ жїргiзудi жїзеге асырады, сондай-аќ осы учаскенiѕ нысаналы маќсаты мен жер пайдаланушы ќызметiнiѕ жарєыдаєы маќсаттарын ескере отырып, жер пайдаланушыныѕ басќа да ќўќыќтарын iске асырады.

2. Мемлекеттiк жер пайдаланушы ґзiне тиесiлi жер пайдалану ќўќыєын иелiгiнен шыєаруєа, сондай-аќ кепiлге беруге ќўќылы емес.
Осы тармаќтыѕ бiрiншi бґлiгiнiѕ ережесi, ерекше ќорєалатын табиєи аумаќтардаєы жердi ќоспаєанда, жер учаскесiнде орналасќан жылжымайтын мїлiктi иелiктен шыєаруєа не кепiлге беруге байланысты жер пайдалану ќўќыєын иелiктен шыєару не оны кепiлге беру жаєдайларына ќолданылмайды.

3. Мемлекеттiк жер пайдаланушыларєа тиесiлi їйлерден (ќўрылыстардан, єимараттардан) кредиторлардыѕ талап етуi бойынша ґндiрiп алуєа байланысты жер пайдалану ќўќыєынан ґндiрiлiп алынатын жаєдайларды ќоспаєанда (осы Кодекстiѕ 78-бабыныѕ 3-тармаєы), мемлекеттiк жер пайдаланушыларєа тиесiлi жер пайдалану ќўќыєы кредиторлардыѕ талап етуi бойынша ґндiрiп алу нысанасы бола алмайды.

4. Мемлекеттiк жер пайдаланушы ґзiне тиесiлi їйлердi (ќўрылыстарды, єимараттарды) белгiленген тјртiппен жалєа берген жаєдайда, осы Кодекстiѕ 52-бабыныѕ 3-тармаєында белгiленген ережелер бойынша, олармен бiрге аталєан мїлiк орналасќан жјне оны белгiленген нормаларєа сјйкес пайдалану їшiн ќажеттi жер учаскесi де жалєа берiледi.
Їйдiѕ (ќўрылыстыѕ, єимараттыѕ) ґзiн тиiсiнше жалєа бермей тўрып, їйлер (ќўрылыстар, єимараттар) орналасќан жер учаскесiн басќа тўлєаєа жалєа беруге болмайды.

5. Жер учаскесi ќызметтiк жер телiмi тјртiбiмен берiлетiн жаєдайларды ќоспаєанда, мемлекеттiк жер пайдаланушыныѕ ґзiне тиесiлi жер учаскесiн уаќытша ґтеусiз жер пайдалануєа беруiне жол берiлмейдi.
Ескерту. 39-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2006.07.07 N 176 Заѕымен.

40-бап. Жер пайдалану ќўќыєыныѕ јмбебап ќўќыќтыќ
мирасќорлыќ тјртiбiмен ауысуы

1. Жер пайдалану ќўќыєыныѕ јмбебап ќўќыќтыќ мирасќорлыќ тјртiбiмен ауысуы заѕ бойынша мўраєа ие болу кезiнде немесе заѕды тўлєа ќайта ўйымдастырылєан жаєдайда ќўќыќ мирасќорында жер пайдалану ќўќыєыныѕ туындауын бiлдiредi.

2. Жер учаскесiне ўзаќ мерзiмдi уаќытша жер пайдалану ќўќыєы бap азамат ќайтыс болєан жаєдайда, жер пайдалану ќўќыєы Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыќ заѕдарында кґзделген тјртiппен мўраєа ќалдырылады. Егер уаќытша жер пайдалану шартында ґзгеше кґзделмесе, ќысќа мерзiмдi уаќытша жер пайдалану ќўќыєы да осындай тјртiппен мўраєа ќалдырылады.

3. Заѕды тўлєа ќайта ўйымдастырылєан жаєдайда, оєан тиесiлi жер пайдалану ќўќыєы Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыќ заѕдарыныѕ нормаларына жјне осы Кодекске сјйкес ќўќыќ мирасќорына кґшедi.

41-бап. Ќызметтiк жер телiмi

1. Ќызметтiк жер телiмi ўзаќ мерзiмдi уаќытша ґтеусiз жер пайдаланудыѕ ерекше бiр тїрi болып табылады.

2. Ќызметтiк жер телiмiне ќўќыєы бар ќызметкерлер санаттарыныѕ тiзбесiн Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкiметi белгiлейдi .

3. Ќызметтiк жер телiмi осы телiмге ќўќыєы бар адамдар жўмыс iстейтiн мемлекеттiк заѕды тўлєалардыѕ жер пайдалануындаєы жерден бґлiнедi.

4. Ќызметтiк жер телiмi ќызметтiк тўрєын їйдi кїтiп-ўстау, ауыл шаруашылыєы даќылдарын ґсiру, шґп шабу, мал жаю, сондай-аќ омарталар орналастыру їшiн берiледi.

5. Ќызметтiк жер телiмi кейiнгi уаќытша ґтеусiз жер пайдалануєа жатады жјне жўмысќа байланысты бґлiнген кезеѕге берiледi. Ќызметтiк жер телiмiне ауыл шаруашылыєы даќылдары егiлген жаєдайда, жўмыстан босатылєан ќызметкердiѕ ќызметтiк жер телiмiн пайдалану ќўќыєы ґнiм жинап алынєаннан кейiн тоќтатылады.

6. Ќызметтiк жер телiмi:

1) жасы немесе мїгедектiгi бойынша зейнеткерлiкке шыќќан соѕ еѕбек ќатынастарын тоќтатќан ќызметкерлерде;

2) Ќарулы Кїштер ќатарына мiндеттi мерзiмдi ќызметке шаќырылєан немесе оќуєа тїскен ќызметкерлердiѕ отбасында - бўл ќызметкерлердiѕ мiндеттi ќызметте немесе оќу орнында болєан бїкiл мерзiмiне;

3) ќызметтiк мiндеттерiн орындауєа байланысты ќаза тапќан ќызметкерлердiѕ отбасында: жўмысќа жарамсыз жўбайы мен ќарт ата-аналары їшiн - ґмiр бойы, балалары їшiн - олар кјмелетке толєанєа дейiн саќталады.

7. Ќазаќстан Республикасыныѕ тўрєын їй заѕдарына сјйкес ќызметтiк тўрєын їй-жайда тўру ќўќыєы саќталатындыєына ќарай, ќызметтiк тўрєын їйді кїтiп-ўстауєа арналєан учаске тїрiндегi ќызметтiк жер телiмiне ќўќыќ та саќталады.

8. Ќызметтiк жер телiмi тјртiбiмен жер учаскесiн беру ќызметкер мен заѕды тўлєа јкiмшiлiгiнiѕ арасында жасалатын ќызметтiк жер телiмiн беру туралы шарт негiзiнде жїзеге асырылады.

9. Ќызметтiк жер телiмiн пайдалану ќўќыєына ќатысты ќандай да болсын мјмiле жасасуєа жол берiлмейдi.
Ескерту. 41-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2012.01.25 № 548-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

5-тарау. Жер учаскесі - меншік ќўќыєыныѕ,
жер пайдалану ќўќыєыныѕ жјне ґзге де заттыќ
ќўќыќтардыѕ объектісі ретінде

42-бап. Жер учаскесiне ќўќыќ шектерi

1. Егер Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕ актiлерiнде ґзгеше белгiленбесе, жер учаскесiне ќўќыќ осы учаске шекарасындаєы топыраќтыѕ їстiѕгi ќабатына, тўйыќ су айдындарына, екпелерге ќолданылады.
Жер учаскесi меншiк иесiнiѕ немесе жер пайдаланушыныѕ топыраќ ќабаты астындаєы жер ќойнауын пайдалануы жер учаскесiнiѕ нысаналы маќсатына сјйкес жјне жер ќойнауы саласындаєы ќатынастарды реттейтiн Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕ актiлерiне сјйкес жїзеге асырылады. Кеѕ тараєан пайдалы ќазбаларды ґндiруге жјне жеке ќажетке жер асты суларын алуєа жер ќойнауын пайдалану ќўќыєын табыстау ќойнауында кеѕ тараєан пайдалы ќазбалар жјне жер асты сулары бар жер учаскелерiн жеке меншiкке немесе жер пайдалануєа берумен бiр мезгiлде жїргiзiледi.

2. Егер осы Кодексте жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕ актiлерiнде ґзгеше белгiленбесе, жер учаскелерiнiѕ меншiк иелерi немесе жер пайдаланушылар ґздерiне тиесiлi жер учаскелерiне ќўќыќтарын ґз ќалауынша жїзеге асырады.
Жер учаскелерiне меншiк иелерiнiѕ жјне жер пайдаланушылардыѕ жерге ќўќыќтары осы Кодексте жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ ґзге де заѕ актiлерiнде белгiленген негiздер бойынша шектелуi мїмкiн.

3. Жер учаскелерiне меншiк иелерi немесе жер пайдаланушылар ќоршаєан ортаєа эмиссияларды жїзеге асыру кезiнде Ќазаќстан Республикасыныѕ Экологиялыќ кодексiне сјйкес экологиялыќ рўќсат алуєа мiндеттi.
Ескерту. 42-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2007.01.09 N 213 Заѕымен.

43-бап. Жер учаскесiне ќўќыќ беру тјртiбi

1. Мемлекеттiк меншiктегi жерлерден жер учаскесiне ќўќыќ беру мынадай ретпен жїргiзiледi:
1) жер учаскесiне тиiстi ќўќыќ беру туралы ґтінішті ќарауєа ќабылдау;
2) сўралып отырєан жер учаскесін аумаќтыќ аймаќтарєа бґлуге сјйкес мјлімделген нысаналы маќсаты бойынша пайдалану мїмкіндігін айќындау;
3) жер учаскесiн алдын ала таѕдау (жер учаскесі объектілер салу їшін сўралєан кезде);
4) тиісті жергілікті атќарушы органдар ќўратын комиссияныѕ жер учаскесін беру туралы ќорытындысын дайындауы;
5) жерге орналастыру жобасын јзiрлеу жјне бекiту;
6) облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органыныѕ, аудандыќ маѕызы бар ќала, кент, ауыл (село), ауылдыќ (селолыќ) округ јкімініѕ жер учаскесiне ќўќыќ беру туралы шешiм ќабылдауы;
7) сатып алу-сату немесе уаќытша (ќысќа мерзімді, ўзаќ мерзімді) ґтеулі (ґтеусіз) жер пайдалану шартын жасасу;
8) жергілікті жердегi жер учаскесiнiѕ шекарасын белгiлеу;
9) жер учаскесiне сјйкестендiру ќўжаттарын дайындау жјне беру.
2. Жер учаскелерiн меншiкке немесе жер пайдалануєа берудi облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќалалардыѕ, астананыѕ, аудандардыѕ, облыстыќ маѕызы бар ќалалардыѕ жергiлiктi атќарушы органдары, аудандыќ маѕызы бар ќалалардыѕ, кенттердiѕ, ауылдардыѕ (селолардыѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтердiѕ јкiмдерi осы Кодексте белгiленген ґз ќўзыретi шегiнде жїзеге асырады.
Жер учаскесін беру туралы шешім комиссияныѕ оѕ ќорытындысы жјне жерге орналастыру жобасы негізінде ќабылданады.
Жер учаскесін беруден бас тарту туралы шешім комиссияныѕ теріс ќорытындысы негізінде ќабылданады.
Комиссияны облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органдары жергілікті ґкілді органныѕ депутаттары, облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ ујкілетті органыныѕ, сондай-аќ тиісті жергілікті атќарушы органдардыѕ сјулет жјне ќала ќўрылысы саласындаєы функцияларды жїзеге асыратын ќўрылымдыќ бґлімшелерініѕ, сондай-аќ жергілікті ґзін-ґзі басќару органдарыныѕ (олар бар болса) ґкілдері ќатарынан ќўрады.
Облыстар, республикалыќ маѕызы бар ќалалар, астана деѕгейiнде ќўрылатын комиссиялардыѕ ќўрамына ќоршаєан ортаны ќорєау, ауыл жјне орман шаруашылыєы, су ќорын пайдалану жјне ќорєау, жер ресурстарын басќару саласындаєы ујкiлеттi органдардыѕ тиiстi аумаќтыќ бґлiмшелерiнiѕ ґкiлдерi де мiндеттi тїрде енгiзiледi. Облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органыныѕ ќалауы бойынша комиссияныѕ ќўрамына басќа да адамдар енгiзiлуi мїмкiн.
Аудандыќ маѕызы бар ќалалар, кенттер, ауылдар (селолар), ауылдыќ (селолыќ) округтер јкiмдерiнiѕ жер учаскесiн беру туралы шешiмi ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органдары ќўратын комиссияныѕ оѕ ќорытындысы жјне жерге орналастыру жобасы негiзiнде ќабылданады.
Аудандыќ маѕызы бар ќалалар, кенттер, ауылдар (селолар), ауылдыќ (селолыќ) округтер јкiмдерiнiѕ жер учаскесiн беруден бас тарту туралы шешiмi комиссияныѕ теріс ќорытындысы негiзiнде ќабылданады.
Комиссия ќорытындысы сўралып отырєан жер учаскесін аумаќтыќ аймаќтарєа бґлуге сјйкес мјлімделген нысаналы маќсаты бойынша пайдалану немесе жер учаскесін алдын ала таѕдап алу (жер учаскесі объектілер салу їшін сўралєан кезде) мїмкіндігі туралы ўсыныстыѕ комиссияєа тїскен кезінен бастап бес жўмыс кїні ішінде екі данада хаттамалыќ шешім нысанында жасалады.
Комиссияныѕ оѕ ќорытындысыныѕ бір данасы бес жўмыс кїні ішінде жерге орналастыру жобасын дайындау їшін ґтініш берушіге жіберіледі.
3. Жер учаскелерiне меншiк жјне (немесе) жер пайдалану ќўќыєыныѕ ґздеріне берілуіне мїдделi жеке жјне заѕды тўлєалар жер учаскесi орналасќан жердегi облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органына, аудандыќ маѕызы бар ќала, кент, ауыл (село), ауылдыќ (селолыќ) округтіѕ јкiмiне ґтiнiш бередi.
Ґтiнiште: жер учаскесiн пайдалану маќсаты; оныѕ болжамды кґлемi; орналасќан жерi; сўралып отырєан пайдалану ќўќыєы; басќа жер учаскесiнiѕ (осы Кодекстiѕ 50-бабыныѕ 2-тармаєында кґрсетілген жер учаскелерi бойынша) болуы (болмауы) кґрсетiлуге тиiс.
Пайдалы ќазбалар шыєарылатын жаєдайда ґтiнiшке жер ќойнауын пайдалануєа арналєан келiсiмшарттыѕ кґшiрмесi ќоса берiледi.
Сўралып отырєан жер учаскесін аумаќтыќ аймаќтарєа бґлуге сјйкес мјлімделген нысаналы маќсаты бойынша пайдалану мїмкіндігін (елді мекендерде сјулет жјне ќала ќўрылысы органдарымен бірлесіп) айќындау їшін жер учаскесiне ќўќыќ беру туралы ґтiнiш жер учаскесі орналасќан жердегі облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќалалардыѕ, астананыѕ, аудандардыѕ, облыстыќ маѕызы бар ќалалардыѕ ујкілетті органдарына їш жўмыс кїні ішінде тїседі.
Жер учаскесіне ќўќыќ беру туралы ґтінішті ќараудыѕ жалпы мерзімі ол тїскен кезден бастап екі айєа дейінгі мерзімді ќўрайды.
Ґтініш беруші жер учаскесіне ќўќыќ беру туралы не оны беруден бас тарту туралы шешім ќабылдау їшін ќажетті ќўжаттар топтамасын толыќ ўсынбаєан жаєдайда жер учаскесі орналасќан жердегі облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќалалардыѕ, астананыѕ, аудандардыѕ, облыстыќ маѕызы бар ќалалардыѕ ујкілетті органдары ґтініш берушіге екі жўмыс кїні ішінде оныѕ ґтінішін ќараудан дјлелді тїрде жазбаша бас тартуды береді.
Кґрсетілген мерзiмге:
осы Кодекстіѕ 44-бабыныѕ 3-тармаєына сјйкес дайындалатын жерге орналастыру жобасын жасау;
осы Кодекстіѕ 44-бабыныѕ 6-тармаєында белгіленген келісу;
жергілікті жердегі жер учаскесініѕ шекарасын белгілеу кезеѕдері кірмейді.
4. Жер учаскесi орналасќан жердегi облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќалалардыѕ, астананыѕ, аудандардыѕ, облыстыќ маѕызы бар ќалалардыѕ ујкiлеттi органдары (елдi мекендерде сјулет жјне ќала ќўрылысы органдарымен бiрлесе отырып) сўралып отырєан жер учаскесiн аумаќтыќ аймаќтарєа бґлуге сјйкес мјлiмделген нысаналы маќсаты бойынша пайдалану мїмкiндiгiн айќындайды.
Сўралып отырєан жер учаскесін аумаќтыќ аймаќтарєа бґлуге сјйкес мјлімделген нысаналы маќсаты бойынша пайдалану мїмкіндігі туралы ўсыныстар јзірлеу мерзімі ґтініш келіп тїскен кезден бастап он жўмыс кїніне дейінгі мерзімді ќўрайды.
5. Нысаналы маќсатына ќарай жер учаскелерiн беру ерекшелiктерi осы Кодекстiѕ 44 жјне 45-баптарына сјйкес айќындалады.
6. Осы Кодекстiѕ 84-бабына сјйкес жер учаскелерiн алып ќою, соныѕ iшiнде мемлекет мўќтажы їшiн алып ќою жаєдайларын ќоспаєанда, жер учаскесiне ќўќыќ беруден бас тарту облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органыныѕ, аудандыќ маѕызы бар ќала, кент, ауыл (село), ауылдыќ (селолыќ) округ јкiмiнiѕ шешiмiмен ресiмделедi жјне оныѕ дјлелдi себептерi кґрсетiлуге тиіс, ал кґшiрмесi ґтiнiш берушiге шешiм ќабылданєаннан кейiн жетi кїн мерзiмде тапсырылуєа тиiс.
Облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органыныѕ, аудандыќ маѕызы бар ќала, кент, ауыл (село), ауылдыќ (селолыќ) округ јкiмiнiѕ жер учаскесiне ќўќыќ беруден бас тарту туралы шешiмi комиссияныѕ тиiстi ќорытындысы келiп тїскен кезден бастап жетi кїнге дейiнгi мерзiмде ќабылданады.
7. Облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ жјне астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органыныѕ, аудандыќ маѕызы бар ќала, кент, ауыл (село), ауылдыќ (селолыќ) округ јкімініѕ жер учаскелерiне тиiстi ќўќыќтар беру не оларды беруден бас тарту туралы шешімініѕ кґшірмесі шешім ќабылданєан кезден бастап бес жўмыс кїні ішінде ґтініш берушіге тапсырылады (жіберіледі).
Жер учаскелерiн беру жоєары тўрєан атќарушы органныѕ ќўзыретiне кiретiн жаєдайларда, облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органы, аудандыќ маѕызы бар ќаланыѕ, кенттiѕ, ауылдыѕ (селоныѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтiѕ јкiмi жерге орналастыру iсiн ґз шешiмiмен бiрге жоєары тўрєан органєа тїпкiлiктi шешiм ќабылдау їшiн жiбередi.
Облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органыныѕ, аудандыќ маѕызы бар ќала, кент, ауыл (село), ауылдыќ (селолыќ) округ јкiмiнiѕ жер учаскесiне ќўќыќ беру туралы шешiмi облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ тиiстi ујкiлеттi органы бекiткен жерге орналастыру жобасы келiп тїскен кезден бастап жеті жўмыс кїніне дейiнгi мерзiмде ќабылданады.
Жер ќатынастары жґніндегі ујкілетті орган жер учаскесіне ќўќыќ беру туралы шешім ќабылданєан кїннен бастап он жўмыс кїнінен кеш емес мерзімде, сол шешімніѕ негізінде сатып алу-сату немесе уаќытша (ќысќа мерзімді, ўзаќ мерзімді) ґтеулі (ґтеусіз) жер пайдалану шартын жасасады.
Жергілікті жердегі жер учаскесініѕ шекарасын белгілеу ґтініш берушініѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен ґтініш беруі негізінде жїзеге асырылады.
Жер учаскесіне сјйкестендіру ќўжатын јзірлеу жјне беру Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен алты жўмыс кїні ішінде жїзеге асырылады.
Жеке тўрєын їй ќўрылысына бґлiп берiлетiн алаѕда жер учаскелерiн жайластырудыѕ жерге орналастыру жобасы болєан жаєдайда јрбiр жер учаскесi їшiн жерге орналастыру жобасын жасау талап етiлмейдi.
8. Мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерi жјне сол жер учаскелерiн жалдау ќўќыєы осы Кодекстiѕ 48-бабында белгiленген ережелер ескерiле отырып, сауда-саттыќта (конкурстарда, аукциондарда) сату объектiлерi болуы мїмкiн.
9. Облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќалалардыѕ, астананыѕ, аудандардыѕ, облыстыќ маѕызы бар ќалалардыѕ ујкiлеттi органдары беретiн мынадай ќўжаттар:
жер учаскесi жеке меншiкте болєан кезде - жер учаскесiне жеке меншiк ќўќыєы актici;
тўраќты жер пайдалану кезiнде - тўраќты жер пайдалану ќўќыєы актiсi;
уаќытша ґтеулi жер пайдалану (жалдау) кезiнде – уаќытша ґтеулi (ўзаќ мерзiмдi, ќысќа мерзiмдi) жер пайдалану (жалдау) ќўќыєы актiсi;
уаќытша ґтеусiз жер пайдалану кезiнде - уаќытша ґтеусiз жер пайдалану ќўќыєы актiсi жер учаскесiне сјйкестендiру ќўжаттары болып табылады.
Жер учаскесiне ќўќыќтар ауысќан кезде сјйкестендiру ќўжаты сатып алушыєа немесе ґзге де ќўќыќ иеленушiге берiледi. Жер учаскесiнiѕ сјйкестендiру сипаттамаларында ґзгерiстер болмаєан жаєдайда, мемлекеттiк жер кадастрын жїргiзудi жїзеге асыратын орган жаѕа сјйкестендiру ќўжатын бермейдi, жер-кадастр кітабына жјне жердіѕ бірыѕєай мемлекеттік тізіліміне жер учаскесіне ќўќыќтардыѕ ауысуы туралы мјліметтер енгізіледі.
Жер учаскесіне ќўќыќтардыѕ ауысуы туралы мјліметтерді енгізу жылжымайтын мїлікке ќўќыќтарды мемлекеттік тіркеуді жїзеге асыратын орган ўсынатын материалдар негізінде жїргізіледі.
10. Егер облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органыныѕ, аудандыќ маѕызы бар ќала, кент, ауыл (село), ауылдыќ (селолыќ) округ јкiмiнiѕ жер учаскесiн беру туралы шешiмiнде ґзгеше кґзделмесе, жер учаскесiнiѕ наќтылы (белгiлi бiр жердегi) шекарасы белгiленгенге дейiн жјне ќўќыќ белгiлейтiн ќўжаттар берiлгенге дейiн жер учаскесiн пайдалануєа жол берiлмейдi. Осы норманы саќтамау жер учаскесiн ґз бетiнше иеленiп алу деп баєаланады жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы заѕнамасына сјйкес јкiмшiлiк жауаптылыќты кґздейдi.
Ќўќыќ белгiлейтiн ќўжаттары ресiмделмеген жер учаскелерiне ќатысты мјмiлелер жасасуєа жол берiлмейдi.
11. Осы Кодекс ќолданысќа енгiзiлгенге дейiн азаматтар мен заѕды тўлєаларєа бўрын ќолданыста болєан Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес берiлген жер учаскелерiне ќўќыќ белгілейтін жјне сјйкестендіру ќўжаттары Ќазаќстан Республикасыныѕ жер заѕнамасында белгiленген жер учаскелерiне ќўќыќтардыѕ ґзгеруi ескерiле отырып, заѕдыќ кїшiн саќтайды.
Осы Кодекске сјйкес мўндай ќўжаттарды жер учаскелерiне меншiк ќўќыєын немесе жер пайдалану ќўќыєын кујландыратын ќўжаттарєа ауыстыру ќўќыќ иеленушілердiѕ ќалауы бойынша жїзеге асырылады.
12. Жер учаскелерiн Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыќ заѕнамасына сјйкес мўрагерлiк тјртiбiмен алєан кјмелетке толмаєандарєа жер учаскелерiне ќўќыќты ресiмдеу жаєдайларын ќоспаєанда, жер учаскелерiне ќўќыќ кјмелетке толєан адамдарєа беріледі. Кјмелетке толмаєандардыѕ заѕды ґкiлдерi бўл жер учаскелерiн мўрагерлер кјмелетке толєанєа дейiн жалєа беруге ќўќылы.
13. Ќазаќстан Республикасыныѕ мїлiктi жария етуге байланысты раќымшылыќ жасау туралы заѕнамалыќ актiсiне сјйкес жария етiлген жер учаскелерiне ќўќыќ беру тјртiбiн Ќазаќстан Республикасыныѕ Yкiметi айќындайды.
14. Жергілікті атќарушы органдар жер учаскесін алєан адамдардыѕ тізімдері бар аќпаратты тўрєындар їшін ќолжетімді орындарда арнайы аќпараттыќ стендтерде тоќсанына кемінде бір рет орналастырып отыруєа міндетті.
Ескерту. 43-бап жаѕа редакцияда - ЌР 2011.04.21 № 470-IV (2012.04.01 бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

44-бап. Жер учаскелерiн объектiлер ќўрылысы їшiн беру

1. Объект салу їшiн жер учаскесi сўралєан кезде жер учаскесін таѕдау алдын ала жїргiзiледi.
Объект салу їшiн, ал ќажет болєан жаєдайларда жјне оныѕ кїзет немесе санитариялыќ-ќорєау аймаєын белгiлеу їшiн жер учаскесін таѕдау нјтижелерiн тиісті жергілікті атќарушы органдардыѕ сјулет жјне ќала ќўрылысы саласындаєы функцияларды жїзеге асыратын ќўрылымдыќ бґлімшелері жер учаскесiн таѕдау туралы актiмен ресімдейді. Осы актiге јрбiр жер учаскесін таѕдаудыѕ ыќтимал нўсќаларына сјйкес оныѕ шекараларыныѕ жобалары ќоса беріледi.
Объект салуєа жер учаскесін таѕдау актісін беру їшін ќажетті келісулерді тиісті жергілікті атќарушы органдардыѕ сјулет жјне ќала ќўрылысы саласындаєы функцияларды жїзеге асыратын ќўрылымдыќ бґлімшелері жїргізеді.
Бўл ретте елдi мекеннiѕ бас жоспарлары (немесе тўрєындарыныѕ саны бес мыѕ адамєа дейiнгi елдi мекендердi дамытудыѕ жјне оларда ќўрылыс салудыѕ осы жоспарларын алмастыратын схемасы) негiзiнде орындалєан егжей-тегжейлi жоспарлау жобалары жјне (немесе) ќўрылыс жобалары, сондай-аќ ќонысаралыќ аумаќтарєа арналєан аудандыќ жоспарлау жобалары болмаса, жер учаскелерiн ќўрылыс їшiн беруге тыйым салынады.

2. Жер учаскесiн таѕдау жјне жер учаскесін таѕдау туралы актіні ресімдеу осы Кодекстiѕ 43-бабыныѕ 2-тармаєына сјйкес кейіннен жер учаскесін таѕдау туралы актіні ќарау жјне ќорытынды дайындау їшiн комиссияєа жібере отырып, он жўмыс кїні ішінде жїзеге асырылады.

3. Комиссияныѕ ќорытындысы негiзiнде жерге ќўќыќ табыстау туралы жерге орналастыру жобасы јзiрленедi.
Жерге орналастыру жобасыныѕ ќўрамында берiлетiн жер учаскесiнiѕ кґлемi, оныѕ шекарасы мен орналасќан жерi, жер учаскесiнiѕ аралас меншiк иелерi жјне жер пайдаланушылар, сондай-аќ берілетін жер учаскесініѕ ауыртпалыќтары мен сервитуттары наќтыланады.
Болжанып отырєан, жер учаскесін мемлекет мўќтажы їшін алып ќою, мјжбїрлеп иеліктен шыєару жаєдайында, алып ќойылатын алќаптардыѕ тїрiне байланысты жер учаскелерiнiѕ меншiк иелерi жјне жер пайдаланушылар (жалдаушылар) шыєындарыныѕ, ауыл шаруашылыєы жјне орман шаруашылыєы ґндiрiсiндегi шыєасыныѕ есептеулерi ќоса берiледi.

4. Жерге орналастыру жобасыныѕ негiзiнде жер учаскелері орналасќан жердегі облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ ујкілетті органы жерге тиiстi ќўќыќ табыстау туралы жергiлiктi атќарушы орган шешiмiнiѕ жобасын дайындайды.

5. Мўнай мен газды магистральды мўнай ќўбырларымен тасымалдауєа, одан кейiнгi саќтау жјне кґлiктiѕ басќа тїрлерiне тиеуге байланысты мўнай-газ тасымалы инфраќўрылымы объектiлерiнiѕ ќўрылысы їшiн жер учаскелерi сўралєан кезде жер учаскесiн таѕдау aктici жјне жерге орналастыру жобасы Ќазаќстан Республикасыныѕ мўнай-газ тасымалы инфраќўрылымы саласындаєы ујкiлеттi мемлекеттiк органымен де келiсiледi.

5-1. Ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жерлерге тўрєын їйлер, оныѕ ішінде жеке тўрєын їйлер салуєа осы елді мекенніѕ бекітілген бас жоспарына (немесе шаєын ауылдыќ елді мекендердіѕ бас жоспарын алмастыратын ґзге де жобалау ќўжаттамасына) сјйкес кґрсетілген жерлерді елді мекендер жерініѕ санатына ауыстырєаннан кейін єана жјне егжей-тегжейлі жоспарлау жобасы немесе осы учаскелерде ќўрылыс салу жобасы болєанда єана жол беріледі. Бўл ретте ауыл шаруашылыєы ґндірісіндегі шыєасыныѕ орнын толтыру осы Кодекстіѕ 105-бабына сјйкес жїргізіледі.

6. Ќўрылыс объектiсiн орналастыруєа таѕдалєан аумаќта бўзылуєа немесе кґшiрiлуге тиiстi (соныѕ iшiнде жердi бґлiп беру кезiнде ґнеркјсiп орындарыныѕ санитариялыќ-ќорєау аймаєына кiретiн) тўрєын їйлер, басќа да єимараттар мен ќўрылыстар, сондай-аќ инженерлiк коммуникациялар жјне жасыл екпелер орналасќан жаєдайда ґтiніш беруші немесе оныѕ сенiм бiлдiрген адамы жер учаскесiн бґлiп беруде талап етiлетiн келiсiмдердi ґз бетінше ќамтамасыз етедi.
Ґтініш беруші меншік иесіне шыєындарды ґтеу талаптары туралы жылжымайтын мїлiк меншiгі иелерiнiѕ јрќайсысымен жасасќан шартты ќосымша ўсынады.
Шартта сол кездегi бар ќўрылыстарды, инженерлiк коммуникацияларды, жасыл екпелердi басќа жерге ауыстырудыѕ, кґшiрудiѕ наќты шарттары мен мерзiмдерi, ќўрылыс жїргiзушiнiѕ жылжымайтын мїлiктi бўзуєа байланысты барлыќ шыєындарды ґтеу жґнiндегi мiндеттемелерi кґрсетiледi.

7. Жер учаскесiне ќўќыќ табыстау туралы облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органы, аудандыќ маѕызы бар ќаланыѕ, кенттіѕ, ауылдыѕ (селоныѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтіѕ јкімі шешiмiнiѕ жобасында:
жерге ќўќыќ табысталатын заѕды немесе жеке тўлєаныѕ атауы;
жер учаскесiнiѕ нысаналы маќсаты;
жер учаскесiнiѕ кґлемi;
жерге ќўќыќтар тїрi, ауыртпалыќтар, сервитуттар;
учаске тґлемаќыєа берiлетiн жаєдайда жер учаскесiн немесе жер пайдалану ќўќыєын сатып алу баєасы, жер учаскесiн сатып алу-сату шарттарын жасасудыѕ мерзiмi мен шарттары;
учаскелердіѕ ґлшемдері кґрсетіле отырып, жер учаскелерін мемлекет мўќтажы їшін алып ќою, мјжбїрлеп иеліктен шыєару жїргізілетін жеке тўлєаныѕ тегі, аты, јкесініѕ аты (ол болєан жаєдайда) немесе заѕды тўлєаныѕ атауы;
ґзге де шарттар болуєа тиiс.
Шаєын кјсiпкерлiк субъектiлерi їшiн, ќўрылысќа арналєан жер учаскесiнiѕ нысаналы маќсаты ќызмет тїрлерiне ќарамастан, їй-жайларєа (ќўрылыстар мен єимараттарєа) ќызмет кґрсету ретiнде белгiленедi.

8. Жеке тўрєын їй ќўрылысы їшін жер учаскелері сўралєан кезде азаматтардыѕ ґтініштері (ґтінімхаттары) арнайы есепке алынады жјне бґліп берілетін алаѕдардыѕ дайын болуына ќарай не жеке тўрєын їй ќўрылысы їшін пайдаланылатын бос аумаќтар бар болєан жаєдайда ќанаєаттандырылады. Жеке тўрєын їй ќўрылысы їшін жер учаскелерін
тегін негізде беру кезінде азаматта жеке тўрєын їй ќўрылысы їшін мемлекет ќўќыќ табыстаєан жер учаскесініѕ бар немесе жоќ екендігі ескеріледі. Республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ ујкілетті органы азаматта мўндай жер учаскелерініѕ бар немесе жоќ екендігі туралы мјліметті жергілікті
атќарушы органныѕ жер учаскесін беру туралы ќорытынды јзірлеуі жјне тиісті шешім ќабылдауы їшін жергілікті атќарушы органныѕ жанындаєы комиссияєа табыс етеді.
Республикалыќ маѕызы бар ќалалардыѕ, астананыѕ, аудандардыѕ, облыстыќ маѕызы бар ќалалардыѕ жергілікті атќарушы органдары, кенттердіѕ, ауылдардыѕ (селолардыѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтердіѕ јкімдері бґліп беруге арналєан алаѕдардыѕ дайындыєы туралы аќпарат
пен жеке тўрєын їй ќўрылысы їшін жер учаскелерін алуєа кезектілік тізімініѕ ќолжетімділігін оларды кемінде тоќсанына бір рет мемлекеттік тілде жјне орыс тілінде арнаулы аќпараттыќ стендтерде орналастыру арќылы жјне (немесе) бўќаралыќ аќпарат ќўралдарында жариялау жолымен ќамтамасыз етеді.
Ескерту. 44-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі), 2006.01.31 N 125 (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз), 2007.07.06 N 279, 2009.07.10 N 180-IV, 2011.03.01 N 414-IV (алєашќы ресми жарияланєан кїнінен бастап ќолданысќа енгізіледі), 2011.07.15 N 461-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін 2-баптан ќараѕыз), 2012.07.10 N 36-V (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

45-бап. Ќўрылысќа байланысты емес жер учаскелерiн беру

1. Мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерiнiѕ меншiкке немесе жер пайдалануєа берiлуiне мїдделi тўлєаныѕ ґтiнiшi негiзiнде облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ ујкілетті органы (елдi мекендерде сјулет жјне ќала ќўрылысы органдарымен бiрлесе отырып), сўралєан жер учаскесiнiѕ жерге орналастыру жјне ќала ќўрылысы регламенттерiне сјйкес мјлiмделген нысаналы маќсаты бойынша пайдаланылу мїмкiндiгiн аныќтайды. Жер учаскесiн пайдалану мїмкiндiгi туралы ўсыныстар осы Кодекстiѕ 43-бабыныѕ 2-тармаєына сјйкес ќарау жјне ќорытынды јзiрлеу їшiн комиссияєа берiледi.

2. Комиссияныѕ ќорытындысы негiзiнде жерге орналастыру жобасы жјне жер учаскесiне тиiстi ќўќыќ табыстау туралы облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органы, аудандыќ маѕызы бар ќаланыѕ, кенттіѕ, ауылдыѕ (селоныѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтіѕ јкімі шешiмiнiѕ жобасы дайындалады.
Ескерту. 45-бапќа ґзгерту енгізілді - Ќазаќстан Республикасыныѕ 2006.01.10. N 116 (2006 жылєы 1 ќаѕтардан бастап ќолданысќа енгізіледі), 2007.07.06. N 279 Заѕдарымен.

46-бап. Оралмандарєа жер учаскелерiн беру

1. Оралмандарєа ґзiндiк ќосалќы шаруашылыќ жїргiзу, баєбандыќ жјне саяжай ќўрылысы їшiн жер учаскелерiн беру ауылдыќ елдi мекендердiѕ жерiнен, ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жерден, иммиграциялыќ жер ќорыныѕ, арнайы жер ќорыныѕ жерiнен жјне босалќы жерден уаќытша ґтеусiз жер пайдалану ќўќыєымен жїзеге асырылады.

2. Оралмандарєа шаруа немесе фермер ќожалыєын жјне тауарлы ауыл шаруашылыєы ґндiрiсiн жїргiзу їшiн жер учаскелерiн беру ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жерден, арнайы жер ќорыныѕ, иммиграциялыќ жер ќорыныѕ жерiнен жјне босалќы жерден уаќытша жер пайдалану ќўќыєымен жїзеге асырылады.

3. Берiлген жер учаскелерi Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыєын алєаннан кейiн осы Кодексте белгiленген тјртiппен жјне жаєдайларда олардыѕ жеке меншiгiне ґтедi.

4. Оралмандарєа берiлетiн жер учаскелерiне осы Кодекстiѕ 48-бабыныѕ нормалары ќолданылмайды.
Ескерту. 46-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2011.03.24 N 420-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

47-бап. Мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерiне
ќўќыќтар алу

1. Жер учаскелерiн алуєа ќўќыєы бар азаматтардыѕ жјне мемлекеттiк емес заѕды тўлєалардыѕ меншiгiне мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерiн жеке меншiкке беру ґтеулi негiзде жїзеге асырылады.
Жер учаскелерiн азаматтардыѕ жјне мемлекеттiк емес заѕды тўлєалардыѕ меншiгiне беру осы Кодексте жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ ґзге де заѕ актiлерiнде кґзделген жаєдайларда тегiн жїзеге асырылуы мїмкiн.

2. Жер учаскесiн сатып алуєа мїдделi тўлєалар жер учаскесi орналасќан жердегi облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органына, аудандыќ маѕызы бар ќаланыѕ, кенттіѕ, ауылдыѕ (селоныѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтіѕ јкіміне ґтiнiм бередi, ол ґтiнiм жер учаскесiнiѕ нысаналы маќсатына ќарай осы Кодекстiѕ 43-45-баптарында белгiленген тјртiппен ќаралады.

3. Жеке немесе мемлекеттiк емес заѕды тўлєа бўрын ґзiне жер пайдалануєа берiлген жер учаскесiн жеке меншiкке сатып алуєа ниет бiлдiрген жаєдайда, осы тўлєа облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органына, аудандыќ маѕызы бар ќаланыѕ, кенттіѕ, ауылдыѕ (селоныѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтіѕ јкіміне ґтiнiш бередi.
Ґтiнiшке:
жер учаскесiне сјйкестендіру ќўжаты немесе ќўжаттыѕ нотариат кујландырєан кґшiрмесi;
салыќ тґлеушi кујлiгiнiѕ кґшiрмесi;
бюджеттiѕ алдында берешегi бар немесе жоќ екендiгi (жер салыєы жјне (немесе) жер учаскелерiн пайдалану тґлемаќысы) туралы салыќ органыныѕ аныќтамасы;
жер учаскесiмен мјмiле жасасуєа кедергi келтiретiн ауыртпалыќтардыѕ жоќ екендiгi туралы жылжымайтын мїлiк орталыєынан аныќтама;
заѕды тўлєаны мемлекеттiк тiркеу туралы кујлiктiѕ кґшiрмесi ќоса берiледi.
Жер учаскесі орналасќан жердегі облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ ујкілетті органы жер учаскесін кадастрлыќ ќўжаттама бойынша сјйкестендіреді, жер учаскесініѕ кадастрлыќ (баєалау) ќўнын бекітеді жјне жер учаскесіне жеке меншік ќўќыєын беру туралы шешімніѕ жобасын дайындайды.
Жер учаскесiн меншiкке беру туралы шешiм жер пайдаланушы жергiлiктi атќарушы органєа жазбаша нысанда ґтiнiш берген кїннен бастап бiр ай мерзiмде ќабылдануєа тиiс.
Жер учаскесі орналасќан жердегі облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ ујкілетті органы сатып алушымен жер учаскесін сатып алу-сату шартын жасасады жјне оєан ќол ќояды.

4. Жер учаскесiн алєан сатып алушы шартта белгiленген мерзiмде тґлемаќы жасау жґнiндегi мiндеттемелердi орындамаєан жаєдайда, сатушы берiлген жер учаскесiнiѕ тґлемаќысын немесе сол жер учаскесiн ќайтарып берудi талап етуге ќўќылы.
Сатып алушы берiлген жер учаскесiне тґлемаќы жасау жґнiндегi мiндеттемелердi шартта белгiленген мерзiмде орындамаєан жаєдайда јрi шартта ґзгеше кґзделмесе, учаскеге тґлемаќы жасалуєа тиiстi кїннен бастап сатып алушы тґлемаќыны жасаєан кїнге дейiнгi мерзiмi ґткен сомаєа тўраќсыздыќ айыбы тґленуге тиiс. Тўраќсыздыќ айыбыныѕ мґлшерi Ќазаќстан Республикасы Ўлттыќ Банкiнiѕ ќайта ќаржыландыру ресми ставкасы негiзге алына отырып есептеледi.

5. Жер учаскесiн сатып алу-сату шарты жјне жер учаскесiнiѕ сатып алу баєасын тґлеу туралы ќўжат жер учаскесіне сјйкестендіру ќўжаты беру їшiн негiз болып табылады.
Жер учаскесiн тґлеу мерзiмiн ўзартып сатќан кезде, сатып алушыєа сатып алу-сату шарты негiзiнде берiлетiн жер учаскесiне сјйкестендіру ќўжатына, учаскенi кепiлге берудi ќоспаєанда, мјмiле жасасуєа тыйым салынатыны туралы тиiстi жазба жасалады.
Ескерту. 47-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі), 2007.07.06 N 279 Заѕдарымен.

48-бап. Мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерiне
ќўќыќтарды сауда-саттыќта (конкурстарда,
аукциондарда) алу

1. Жер учаскесі немесе жер учаскесін жалдау ќўќыєы:
1) инвестициялыќ стратегиялыќ жобаларды іске асыру їшін;
2) халыќаралыќ шарттарєа сјйкес шет мемлекеттерге жјне халыќаралыќ ўйымдарєа;
3) Ќазаќстан Республикасыныѕ мемлекеттік жер пайдаланушыларына;
4) мемлекеттік органдар ґткізетін объектілерді салу жґніндегі конкурстарды (тендерлерді) жеѕіп алєан тўлєаларєа жјне мўндай ќўрылыс тікелей аталєан тўлєаларєа жер учаскесін беруді талап еткен кезде;
5) жеке жјне заѕды тўлєаларєа оларєа меншік ќўќыєымен жјне (немесе) ґзге де заттай ќўќыќпен тиесілі їйлерді (ќўрылыстарды, єимараттарды) пайдалану жјне ўстау їшін, оныѕ ішінде іргелес аумаќтаєы їйлерді (ќўрылыстарды, єимараттарды) Ќазаќстан Республикасыныѕ сјулет, ќала ќўрылысы жјне ќўрылыс ќызметі туралы заѕнамасында белгіленген тјртіппен бекітілген сјулет-ќала ќўрылысы жјне (немесе) ќўрылыс ќўжаттамасына сјйкес кеѕейту жјне реконструкциялау їшін;
6) кондоминиум объектісін пайдалану жјне ўстау їшін кондоминиумєа ќатысушыларєа;
7) жайылымдыќ жјне шабындыќ алќаптарды халыќтыѕ жеке ауласын ўстау, сондай-аќ баќша ґсіру жґніндегі мўќтажын ќанаєаттандыру маќсатында пайдалану їшін;
8) Ќазаќстан Республикасыныѕ жер ќойнауы жјне жер ќойнауын пайдалану туралы заѕнамасына сјйкес жасалєан келісімшарттыѕ негізінде жер ќойнауын пайдалану маќсаттары їшін;
9) Ќазаќстан Республикасыныѕ инвестициялар туралы заѕнамасына сјйкес жасалєан келісімшарттыѕ негізінде мемлекеттік заттай гранттар ретінде;
10) Ќазаќстан Республикасыныѕ арнайы экономикалыќ аймаќтар туралы заѕнамасына сјйкес арнайы экономикалыќ аймаќтыѕ ќатысушысына жјне басќарушы компанияєа;
10-1) аумаќтыќ сулар алып жатќан су ќоры жерлерініѕ ќўрамынан жасанды єимараттар салу їшін;
11) теміржол, автомобиль, теѕіз жјне ішкі су, јуе, ќўбыржолы кґлігініѕ мўќтажы їшін, байланыс пен энергетика мўќтажы їшін, сондай-аќ мемлекеттік маѕызы бар ґзге де объектілерді салу їшін;
12) халыќтыѕ мўќтажын ќанаєаттандыруєа арналєан ортаќ пайдаланудаєы объектілерге (су ќўбырлары, жылу трассалары, тазарту ќўрылыстары жјне басќа да инженерлік-коммуникациялыќ желілер мен жїйелер), сондай-аќ осы Кодекстіѕ 107-бабы 3-тармаєыныѕ 10) тармаќшасына сјйкес арнайы маќсаттаєы объектілерге;
13) осы Кодекстіѕ 121-бабына сјйкес жерді ерекше шарттармен пайдалану аймаќтарын белгілеу їшін;
14) осы Кодекстіѕ 9-бабыныѕ 3-тармаєына сјйкес ґзіндік ќосалќы шаруашылыќ жїргізу, баєбандыќ, жеке тўрєын їй жјне саяжай ќўрылыстары їшін;
14-1) жекеше орман ґсіру їшін;
15) мемлекеттік жјне ґѕірлік баєдарламаларда кґзделген объектілерді салу, мемлекеттік мїдделерді жјне ќоєамдыќ маѕызды маќсаттарєа ќол жеткізуді ќамтамасыз ететін инвестициялыќ жобалар їшін;
16) осы Кодекстіѕ 9-бабыныѕ 3-тармаєына сјйкес халыќаралыќ ќатысуы бар єылыми орталыќтар мен отандыќ ґнеркјсіп орындарына;
17) концессиялыќ жобаларды іске асыру їшін концессионерлерге;
18) инвестициялыќ жјне инновациялыќ жобаларды іске асыру їшін ўлттыќ компания мјртебесі бар јлеуметтік-кјсіпкерлік корпорацияларєа;
19) индустриялыќ-инновациялыќ жобаларды іске асыру їшін индустриялыќ-инновациялыќ ќызмет субъектілеріне берілетін жаєдайларды ќоспаєанда, мемлекеттік меншіктегі жјне жер пайдалануєа берілмеген жер учаскелерін немесе жер учаскелерін жалдау ќўќыєын беру сауда-саттыќтарда (конкурстарда, аукциондарда) жїзеге асырылады.
Уаќытша жер пайдалану мерзімі аяќталып келе жатќан ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер учаскелері уаќытша жер пайдаланушы жаѕа мерзімге уаќытша жер пайдалану туралы шарт жасасудан бас тартќан жаєдайда єана сауда-саттыќќа (конкурстарєа, аукциондарєа) шыєарылады.

2. Сауда-саттыќтыѕ (конкурстардыѕ, аукциондардыѕ) жеѕімпаздарына - шетелдіктерге жјне азаматтыєы жоќ адамдарєа тауарлы ауыл шаруашылыєы ґндірісін, орман ґсіруді, ќосалќы ауыл шаруашылыєын жїргізу їшін жер учаскелері он жылєа дейінгі мерзімге жалдау шартымен уаќытша жер пайдалануєа беріледі.

3. Сатуєа арналєан жер учаскесі:
жер учаскесініѕ шекарасы айќындалєаннан;
жер учаскесініѕ нысаналы маќсаты жјне оныѕ кадастрлыќ (баєалау) ќўны аныќталєаннан;
сауда-саттыќ (конкурстар, аукциондар) ґткізу туралы шешім ќабылданєаннан;
сауда-саттыќ (конкурстар, аукциондар) ґткізу туралы хабарлама жарияланєаннан кейін сауда-саттыќќа шыєарылады.

4. Жер учаскесін немесе жер учаскесін жалдау ќўќыєын сатушы ретінде жергілікті атќарушы орган ґкілдік етеді.
Сауда-саттыќ (конкурстар, аукциондар) ўйымдастырушы ретінде меншік иесі немесе онымен жасалєан шарт негізінде јрекет етуші мамандандырылєан ўйым ґкілдік етеді.

5. Жер учаскесініѕ меншік иесі сауда-саттыќты (конкурстарды, аукциондарды) ґткізу нысанын, сауда-саттыќ нысанасыныѕ бастапќы баєасын жјне кепілаќы сомасын белгілейді.

6. Жер учаскесін немесе жер учаскесін жалдау ќўќыєын сату жґніндегі сауда-саттыќты (конкурстарды, аукциондарды) ўйымдастыру мен ґткізу тјртібін Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі айќындайды .
Ескерту. 48-бап жаѕа редакцияда - ЌР 2009.02.13 N 135-IV (ќолданысќа енгізілу тјртібін 3-баптан ќараѕыз) Заѕымен, ґзгеріс енгізілді - ЌР 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2012.01.09 N 535-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2012.01.25 № 548-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2011.04.21 № 470-IV (2012.04.01 бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

49-бап. Мемлекет меншiгiндегi жер учаскелерiн тґлеу
мерзiмiн ўзартып сату кезiнде оларєа ќўќыќтар
алу

1. Мемлекет меншігіндегі жер учаскесі сатып алу-сату шартын жасасу арќылы сатып алушыныѕ жазбаша ґтініші бойынша он жыл мерзімге тґлеу мерзімі ўзартылып сатылады.

2. Сатып алушы сатып алу-сату шартын жасасќан кїннен бастап он жўмыс кїні ішінде жер учаскесі ќўныныѕ кемінде бес пайызын ќўрайтын мґлшерде аванс тґлеуге тиіс. Бўдан кейін сатып алушы жер учаскесі їшін тґлемді сатып алу-сату шартына ќоса берілетін жјне оныѕ ажырамас бґлігі болып табылатын тґлем кестесіне сјйкес ай сайын тґлеп отырады. Жер учаскесі їшін тґлем ќолма-ќол есеп айырысу арќылы да, сатушыныѕ сатып алу-сату шартында кґрсетілген шотына аудару арќылы да жїзеге асырылуы мїмкін.
Сатып алушы ґзініѕ міндеттемелерін толыќ кґлемінде де, ішінара да мерзімінен бўрын ґтеуге ќўќылы. Міндеттемелерді ішінара ґтеген жаєдайда тґлем кестесі ќайтадан бекітілуге тиіс.

3. Жер учаскесі їшін ай сайынєы тґлемді кешіктірген жаєдайда сатып алушы сатушыєа кешіктірген јрбір кїн їшін жер учаскесініѕ тґленбеген сатып алу баєасыныѕ 0,1 пайызы мґлшерінде тўраќсыздыќ айыбын тґлейді.
Егер сатып алушы жер учаскесі їшін ќатарынан їш ай бойы, ал ауыл шаруашылыєы маќсатына арналєан жер учаскесі їшін ќатарынан екі жыл бойы тґлем жасамаса, сатушы сатып алу-сату шартын бўзуєа жјне сатылєан жер учаскесiн ќайтарып беруді талап етуге ќўќылы, бўєан сатып алушыдан алынєан тґлем сомасы жер учаскесiнiѕ сатып алу баєасыныѕ жартысынан асып тїскен жаєдайлар ќосылмайды.

4. Жерді кепілге беруді ќоспаєанда, тґлеу мерзімі ўзартылып сатылєан жер учаскесіне ќатысты оныѕ сатып алу баєасы толыќ тґленгенше мјміле жасасуєа тыйым салынады.
Жеѕілдікті баєамен тґлеу мерзімі ўзартылып сатылєан жер учаскесімен мјміле жасасу ќўќыєына осы Кодекстіѕ 24-бабыныѕ 3-тармаєында кґзделген жер учаскесімен мјміле жасасуєа шектеу ќойылєан жјне оныѕ сатып алу баєасы толыќ тґленген кезден бастап есептелетін мерзім аяќталєан соѕ жол беріледі.
5. Сатып алушыныѕ тґлеу мерзімін ўзартып сатќан жер учаскесін кепілге беруге оныѕ сатып алу баєасыныѕ кемінде елу пайызын тґлеген жаєдайда жол беріледі. Бўл ретте жер учаскесініѕ сатып алу баєасы тґленген бґлігі єана кепіл нысанасы бола алады.
6. Тґлеу мерзiмi ўзартылып сатылєан жер учаскесiмен мјмiлелер жасасу бойынша шектеулер жер учаскесiн сатып алу-сату шартында жјне жер учаскесiне арналєан сјйкестендіру ќўжатында кґрсетiледi. Жер учаскесiніѕ сатып алу баєасын тґлеу туралы ќўжат сатып алу-сату шартындаєы жјне жер учаскесiне арналєан сјйкестендіру ќўжатындаєы осы шектеудi алып тастауєа негiз болады.
Ескерту. 49-бап жаѕа редакцияда - ЌР 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

49-1-бап. Жер учаскесініѕ нысаналы маќсатын ґзгерту
тјртібі

1. Жер учаскесініѕ нысаналы маќсатын ґзгертуді облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, аудандардыѕ, облыстыќ маѕызы бар ќалалардыѕ жергілікті атќарушы органдары ґздерініѕ осы Кодексте белгіленген жер учаскелерін беру жґніндегі ќўзыреті шегінде жїзеге асырады.
Аудандыќ маѕызы бар ќалалардыѕ, кенттердіѕ, ауылдардыѕ (селолардыѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтердіѕ шегіндегі жер учаскелерініѕ нысаналы маќсатын ґзгертуді ауданныѕ (оныѕ јкімшілік баєынысына берілген аумаќтарєа ие облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ) жергілікті атќарушы органы аудандыќ маѕызы бар ќала, кент, ауыл (село), ауылдыќ (селолыќ) округ јкімініѕ ўсынысы бойынша жїзеге асырады.

1-1. Жер учаскесініѕ нысаналы маќсатын ґзгертуге оныѕ ќўќыќтыќ режимі, осы Кодекстіѕ 1-бабында санамаланєан жердіѕ осы немесе ґзге де санатќа тиесілігі жјне жерді аймаќтарєа бґлуге сјйкес рўќсат етілген пайдалану негізге алына отырып жол беріледі.

2. Жер учаскесініѕ нысаналы маќсатын ґзгертуге мїдделі жеке жјне заѕды тўлєалар жер учаскесі орналасќан жердегі облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органына ґтініш береді.

3. Жер учаскесініѕ нысаналы маќсатын ґзгерту туралы ґтініш келіп тїскен кезден бастап кїнтізбелік отыз кїнге дейінгі мерзімде ќаралады.

4. Жер учаскесініѕ нысаналы маќсатын ґзгерту туралы шешім осы Кодекстіѕ 43-бабыныѕ 2-тармаєына сјйкес ќўрылатын комиссия ќорытындысыныѕ негізінде ќабылданады.

5. Жер учаскесініѕ нысаналы маќсатын ґзгертуге келісім беру не одан бас тарту туралы облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органы шешімініѕ кґшірмесі ол ќабылданєаннан кейін жеті кїн мерзімде ґтініш берушіге тапсырылады.
Жер учаскесініѕ нысаналы маќсатын ґзгертуден бас тарту дјлелді болуєа тиіс.
Ґтінішті «электрондыќ їкімет» веб-порталы арќылы электрондыќ ќўжат нысанында берген жаєдайда, облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергiлiктi атќарушы органыныѕ жер учаскесiнiѕ нысаналы маќсатын ґзгертуге келісім беру не одан бас тарту туралы шешiмi, ол ќабылданєаннан кейін їш жўмыс кїнінен кешіктірілмей электрондыќ ќўжат нысанында ґтініш берушіге жіберіледі.

6. Жер учаскесініѕ нысаналы маќсаты жјне (немесе) жер учаскесініѕ меншік иесі, жер пайдаланушы ґзгертілген кезде сјйкестендіру ќўжаттарын ќайта ресімдеу мерзімі кїнтізбелік он бес кїннен аспайды.
Ескерту. 49-1-баппен