Бап. Сервитутты тiркеу 2 страница

94-бап. Маќсаты бойынша пайдаланылмаєан не Ќазаќстан
Республикасыныѕ заѕдарын бўза отырып
пайдаланылєан жер учаскесiн мјжбїрлеп алып
ќою тјртiбi

1. Меншiк иелерiнен жјне жер пайдаланушылардан жер учаскесiн осы Кодекстiѕ 92 жјне 93-баптарында кґзделгендей мјжбїрлеп алып ќою жер учаскесі орналасќан жердегі облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ жер ресурстарын басќару жґніндегі аумаќтыќ органыныѕ талап-арызы бойынша сот тјртiбiмен жїргiзiледi.

2. Осы Кодекстiѕ 92-бабында кґзделген жаєдайда жер учаскесiн мјжбїрлеп алып ќою туралы талап-арыз меншiк иесiне немесе жер пайдаланушыєа талап-арыз ќойылєанєа дейiн кемiнде бiр жыл бўрын жер учаскесін нысаналы маќсаты бойынша пайдалану ќажеттiгi туралы жазбаша ескерту жасалєаннан кейiн жјне осы уаќыт iшiнде жер учаскесiнiѕ меншiк иесi не жер пайдаланушы осындай учаскенi нысаналы маќсаты бойынша пайдалану жґнiнде ќажеттi шаралар ќолданбаєан жаєдайда єана берiлуi мїмкiн.

3. Осы Кодекстiѕ 93-бабында кґзделген жаєдайда жер учаскесiн мјжбїрлеп алып ќою туралы талап-арыз Ќазаќстан Республикасыныѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы заѕдарында кґзделген жазалау шаралары ќолданылєаннан, талап-арыз беруден кемiнде їш ай бўрын жер учаскесініѕ меншік иесіне немесе жер пайдаланушыєа Ќазаќстан Республикасы заѕдарыныѕ бўзылуын жою ќажеттiгi туралы жазбаша ескерту жасалєаннан кейiн єана жјне осы мерзiм iшiнде жер учаскесініѕ меншік иесі немесе жер пайдаланушы учаскенi пайдалану кезiнде Ќазаќстан Республикасы заѕдарыныѕ бўзылуын жоймаєан жаєдайда берiлуi мїмкiн.
Егер меншiк иесiнiѕ немесе жер пайдаланушыныѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарын бўзуы учаскенi нысаналы маќсатќа сай пайдаланбауында болса, мјжбїрлеп алып ќою туралы талап-арыз бергенге дейiн облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ жер ресурстарын басќару жґнiндегi аумаќтыќ органы жер учаскесініѕ меншік иесінiѕ немесе жер пайдаланушыныѕ ґтiнiшi бойынша жер учаскесiнiѕ нысаналы маќсатын ґзгерту туралы мјселе бойынша осындай учаске орналасќан жердегі облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органына, аудандыќ маѕызы бар ќаланыѕ, кенттіѕ, ауылдыѕ (селоныѕ), ауылдыќ (селолыќ) округтіѕ јкіміне ўсыныстар жіберуге мiндеттi. Бўл жаєдайда осындай учаскеніѕ нысаналы маќсатын ґзгерту туралы мјселе оѕ шешiлмеген кезде єана талап-арыз берiлуi мїмкiн.

4. Осы Кодекстiѕ 92 жјне 93-баптарында кґрсетілген негiздер бойынша сот шешiмiмен жер учаскесін меншiк иесiнен немесе жер пайдаланушыдан мјжбїрлеп алып ќойєан жаєдайда жер учаскесiне меншiк ќўќыєы немесе жер пайдалану ќўќыєы (мемлекеттен сатып алынєан жер учаскесiне жалдау ќўќыќтарына ќатысты) Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыќ iс жїргiзу жјне атќарушылыќ заѕнамасында белгiленген тјртiппен сауда-саттыќта (конкурстарда, аукциондарда) сатылады.
Ґтеусіз негізде берілген жер учаскесін осы Кодекстіѕ 92-бабында кґрсетілген негіздер бойынша сот шешімімен меншік иесінен мјжбїрлеп алып ќойєан жаєдайда, осы жер учаскесі жер учаскесініѕ меншік иесіне жер учаскесініѕ ќўнын ґтеместен одан јрі ќайта бґлу їшін арнаулы жер ќорыныѕ есебіне жатќызылады. Бўл ретте мўндай меншік иесініѕ (алып ќойылєан жер учаскесі осы Кодекстіѕ 9-бабыныѕ 3-тармаєы 2) тармаќшасыныѕ негізінде берілген жаєдайда) осы маќсаттар їшін жер учаскесін ќайтадан ґтеусіз негізде алу ќўќыєы саќталады.
Сатудан тїскен сома жер учаскесін мјжбїрлеп алып ќою шыєыстары шегерiле отырып, жер учаскесініѕ бўрынєы меншiк иесiне немесе жер пайдаланушыєа тґленедi. Бiр жыл iшiнде кемiнде їш рет сауда-саттыќ (конкурстар, аукциондар) жїргізілгеннен кейiн ондай жер учаскесiн немесе оєан жер пайдалану ќўќыєын сату мїмкiн болмаєан жаєдайда жер учаскесi сот шешiмiмен арнаулы жер ќорыныѕ есебіне жатќызылады.
Ескерту. 94-бапќа ґзгерту енгізілді - ЌР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі), 2007.07.06 N 279 , 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

95-бап. Тјркiлеу

Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕ актiлерiнде кґзделген жаєдайларда, ќылмыс немесе ґзге де ќўќыќ бўзушылыќ жасаєаны їшiн меншiк иесiнен немесе жер пайдаланушыдан жер учаскесi сот тјртiбiмен санкция тїрiнде ґтеусiз алып ќойылуы мїмкiн.
Сотталєан адам мен оныѕ асырауындаєы адамдар їшiн ќажеттi, сотталєан адамєа жеке меншiк ќўќыєымен тиесiлi немесе оныѕ ортаќ меншiктегi їлесi болып табылатын, онда їйi мен шаруашылыќ ќора-жайлары орналасќан жер учаскелерi, сондай-аќ ґзiндiк ќосалќы шаруашылыќ жїргiзу їшiн ќажеттi жер учаскелерi Ќазаќстан Республикасыныѕ ќылмыстыќ-атќару заѕдарында кґзделген тiзбеге сјйкес тјркiленбеуге тиiс.
Тјркiленген жер учаскелерi мемлекеттiк меншiкке ќайтарылады. Тјркiлеу объектiсi болып табылатын мўндай жер учаскелерi не жер пайдалану ќўќыєы Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген тјртiппен сатылуы немесе одан јрі пайдаланылуы мїмкiн.
Ескерту. 95-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2006.06.22 N 147 Заѕымен.

96-бап. Меншiк немесе жер пайдалану ќўќыєы тоќтатылєан
жаєдайда жер учаскесiн баєалау

Меншiк немесе жер пайдалану ќўќыєы тоќтатылєан жаєдайда жер учаскесiніѕ немесе жер пайдалану ќўќыєыныѕ ќўны мемлекетке тґленген сома шегінде белгіленеді.
Меншiк немесе жер пайдалану ќўќыєы тоќтатылєан жаєдайда жеке тўрєын їй орналасќан жерде жеке тўрєын їй салуы їшін, жеке ќосалќы шаруашылыќ жїргізу їшін (егістік телімдерін ќоспаєанда) берілген жер учаскесініѕ ќўны жер учаскесініѕ нарыќтыќ ќўнынан аспайтын ќўны мґлшерінде белгіленеді.
Меншiк немесе жер пайдалану ќўќыєы тоќтатылєан жаєдайда меншік иесіне немесе жер пайдаланушыєа азаматтыќ-ќўќыќтыќ мјміле бойынша немесе сот шешімі бойынша ауысќан жер учаскесініѕ ќўны азаматтыќ-ќўќыќтыќ шартта немесе сот шешімінде кґрсетілген ќўн мґлшерінде, біраќ нарыќтыќ ќўннан аспайтын мґлшерде белгіленеді. Азаматтыќ-ќўќыќтыќ шартта немесе сот шешімінде жер учаскесініѕ баєасы кґрсетілмеген жаєдайда, жер учаскесініѕ ќўны оныѕ кадастрлыќ (баєалау) ќўны бойынша баєаланады.
Ескерту. 96-бап жаѕа редакцияда - ЌР 2011.03.01 N 414-IV (алєашќы ресми жарияланєан кїнінен бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.

3-бґлiм. Жер санаттары

10-тарау. Ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер

97-бап. Ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер ўєымы
жјне оныѕ ќўрамы

1. Ауыл шаруашылыєыныѕ ќажеттерi їшiн берiлген немесе осы маќсаттарєа арналєан жер ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер деп танылады.

2. Ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер ќўрамына ауыл шаруашылыєы алќаптары мен ауыл шаруашылыєыныѕ жўмыс iстеуiне ќажеттi iшкi шаруашылыќ жолдары, коммуникациялар, тўйыќ су айдындары, мелиорациялыќ жїйе, ќора-жайлар мен єимараттар орналасќан жер, сондай-аќ басќа да алќаптар (сор, ќўм, таќыр жјне ауыл шаруашылыєы алќаптарыныѕ алабына ќосылєан басќа да алќаптар) жатќызылады.

3. Ауыл шаруашылыєы алќаптары айрыќша ќорєалуєа жатады. Бўл жерлерді ауыл шаруашылыєы ґндірісіне байланысты емес маќсаттарєа пайдалануєа ерекше жаєдайларда жол беріледі (осы Кодекстіѕ 90-бабы).
Ауыл шаруашылыєы ґндірісін, шаруа немесе фермер ќожалыќтарын жїргізу їшін жеке жјне заѕды тўлєаларєа берілген жер учаскелерінде жјне жеке ќосалќы шаруашылыќтыѕ егістік телімдерінде ауыл шаруашылыєын жїргізуге ќатысы жоќ объектілер, оныѕ ішінде тўрєын їйлер (жеке тўрєын їйлерді ќоса алєанда) салуєа жол берілмейді. Бўл ретте мал шаруашылыєы кешендерін салуєа, ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жерлерде маусымдыќ жўмыстар мен шалєайдаєы мал шаруашылыєына арналєан уаќытша ќўрылыстарєа жјне шаруашылыќ-тўрмыстыќ ќўрылыстарєа суармалы ауыл шаруашылыєы алќаптарыныѕ барлыќ тїрлері, егістік, тыѕайєан жерлер, кґп жылдыќ екпелер егілген жерлер жататын баєалы ауыл шаруашылыєы алќаптары пайдаланыла алмайды.

3-1. Жеке меншіктегі немесе жер пайдаланудаєы ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер учаскелерін алаѕдары осы Кодекстіѕ 50-бабыныѕ 5-тармаєына сјйкес белгіленген еѕ аз мґлшерден тґмен учаскелерге бґлуге жол берілмейді.

4. Ауыл шаруашылыєы алќаптарына егiстiктер, тыѕайєан жер, кґп жылдыќ екпелер егiлген жер, шабындыќтар мен жайылымдар жатады.
Егiстiк - жїйелi тїрде ґѕделетiн жјне кґп жылдыќ шґптердiѕ егiстiгiн ќоса алєанда, ауыл шаруашылыєы даќылдарыныѕ егiстiгiне пайдаланылатын жер учаскелерi, сондай-аќ сїрi жер. Алдын ала егiлетiн даќылдардыѕ егiстiгi орналасќан (їш жылдан аспайтын уаќыт аралыєында), тїбегейлi жаќсарту маќсатында жыртылєан шабындыќтар мен жайылымдардыѕ жер учаскелерi, сондай-аќ баќтардыѕ егiске пайдаланылатын ќатар аралыєы егiстiкке жатпайды.
Тыѕайєан жер - бўрын егiстiк ќўрамында болєан жјне кїзден бастап бiр жылдан аса ауыл шаруашылыєы даќылдарын егуге пайдаланылмайтын жјне пар айдауєа јзiрленбеген жер учаскесi.
Кґп жылдыќ екпелер - жемiс-жидек, техникалыќ жјне дјрi-дјрмек ґнiмдерiнiѕ тїсiмiн алуєа, сондай-аќ аумаќты сјндеп безендiруге арналып ќолдан отырєызылєан кґп жылдыќ аєаш, бўта екпелерiне пайдаланылатын жер учаскелерi.
Табиєи шабындыќтар мен жайылымдар - шґп шабуєа жјне жануарларды жаюєа жїйелi тїрде пайдаланылатын жер учаскелерi.
Тїбегейлi жаќсартылєан шабындыќтар мен жайылымдар - шґп егу арќылы жаѕадан отайєан шабындыќ жјне жайылым учаскелерi.
Суландырылєан жайылымдар - тиiстi мал басын сапасы ойдаєыдай сумен ќамтамасыз ете алатын су кґздерi (кґлдер, ґзендер, тоєандар, апандар, суару жјне суландыру каналдары, ќўбырлы немесе шегендi ќўдыќтар) бар жайылымдар.

5. Ауыл шаруашылыєы алќаптары суармалы жјне суарылмайтын болуы мїмкін.
Суармалы ауыл шаруашылыєы алќаптарына ауыл шаруашылыєында пайдалануєа жјне суаруєа жарамды, су ресурстары жїйесiнiѕ ќазiргi пайдалы жўмыс коэффициентiнде суару нормаларыныѕ жобалау немесе ќолданыстаєы нормативтерi бойынша осы жердi сумен ќамтудыѕ ќолайлы мерзiмi iшiнде ќамсыздандырудыѕ кемiнде 75 процентiнен кем емес су аєынымен ќамтамасыз ететiн суару кґзiмен байланысты тўраќты жјне уаќытша суару жїйесi бар жер жатады.
Жайылма суару жерi ќар суын жјне кґктемгi тасќын суды, сондай-аќ топыраќты ылєалдандыру їшiн суару жјне суландыру каналдарынан берiлетiн суды осы учаскелер аумаєында ўстап ќалуды жјне ќайта бґлудi ќамтамасыз ететiн су бґгейтiн белдеулерi, суды реттейтiн бґгеттерi мен басќа да гидротехникалыќ ќўрылыстары бар учаскелер болып табылады.

6. Ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер:

1) Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтарына ґзіндік ќосалќы шаруашылыќты, баєбандыќты жјне саяжай ќўрылысын дамыту їшiн жеке меншiкке;

2) Ќазаќстан Республикасыныѕ жеке жјне заѕды тўлєаларына шаруа немесе фермер ќожалыєын, тауарлы ауыл шаруашылыєы ґндiрiсiн жїргізу, орман ґсiру їшін, єылыми-зерттеу, тјжiрибе жїргiзу жјне оќыту маќсатында, ќосалќы ауыл шаруашылыєын, баќша жјне мал шаруашылыєын жїргiзу їшiн жеке меншiкке немесе жер пайдалануєа беріледі.
Пайдалануєа беру мерзімі кемінде он жылды ќўрайтын шаруа немесе фермер ќожалыєын жїргізу їшін жер учаскесін беру жаєдайларын ќоспаєанда, жер учаскесiн кґрсетілген маќсаттар їшiн жер пайдалану ќўќыєымен беру мерзiмi кемiнде бес жылды ќўрайды. Жер учаскесiн осы тармаќшада кґрсетілген мерзімдерден аз мерзiмге беруге оны алуєа мїдделi ґтiнiш берушiнiѕ келiсiмiмен єана жол берiледi;

3) шетелдіктерге, азаматтыєы жоќ адамдарєа, шетелдік заѕды тўлєаларєа, сондай-аќ жарєылыќ капиталындаєы шетелдіктердіѕ, азаматтыєы жоќ адамдардыѕ, шетелдік заѕды тўлєалардыѕ їлесі елу пайыздан асатын заѕды тўлєаларєа он жылєа дейiнгі мерзімге жалдау шарттарымен уаќытша жер пайдалануєа беріледі.

7. Азаматтар мен заѕды тўлєаларєа жер пайдалануєа немесе меншiкке берiлетiн ауыл шаруашылыєы алќаптарыныѕ сапасын мемлекеттiк баќылау маќсатында бюджет ќаражаты есебiнен топыраќты зерттеу, топыраќ-мелиорациялыќ, геоботаникалыќ зерттеулер мен топыраќты баєалау материалдары деректерiнiѕ негiзiнде ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер учаскелерiнiѕ паспорты жасалады.
Ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер учаскелерi паспортыныѕ нысанын орталыќ ујкiлеттi орган бекiтедi .
Жер учаскесініѕ паспортын жасау жґніндегі жўмыстарды ўйымдастыруды жјне оны беруді жер учаскесі орналасќан жердегі облыстардыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, аудандардыѕ, облыстыќ маѕызы бар ќалалардыѕ ујкілетті органдары жїзеге асырады.
Ескерту. 97-бапќа ґзгерту енгізілді - ЌР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі), 2007.07.06 N 279 , 2009.07.10 N 180-IV , 2011.03.24 N 420-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

98-бап. Ауыл шаруашылыєы алќаптарын бiр тїрден
екiншiсiне ауыстыру тјртiбi

1. Ауыл шаруашылыєы алќаптарын бiр тїрден екiншiсiне ауыстыру (трансформациялау) ќажеттiгi табиєи факторларєа, оларды бўдан кейiн де басќа жер алќаптарыныѕ ќўрамында пайдаланудыѕ экономикалыќ тўрєыдан орындылыєына негiзделедi.

2. Жер учаскесi меншiк иесiнiѕ немесе жер пайдаланушыныѕ жер учаскесiнiѕ орналасќан орны бойынша тиiстi жергiлiктi атќарушы органєа берген ґтiнiмi, сондай-аќ жергiлiктi атќарушы органныѕ бастамасы ауыл шаруашылыєы алќаптарын бiр тїрден екiншiсiне ауыстыру жґнiндегi жўмыстарды жїргiзуге негiз бола алады.

3. Жергiлiктi атќарушы органныѕ шешiмi бойынша жїргiзiлетiн ауыл шаруашылыєы алќаптарын бiр тїрден екiншiсiне ауыстыру жґнiндегi жерге орналастыру жўмыстарын ќаржыландыру - бюджет ќаражаты есебiнен, ал жер учаскелерiнiѕ меншiк иелерi мен жер пайдаланушылардыѕ ґтiнiштерi бойынша - олардыѕ ґз ќаражатыныѕ есебiнен жїзеге асырылады.

4. Ауыл шаруашылыєы алќаптарын бiр тїрден екiншiсiне ауыстыру жер учаскесi, учаскелер тобы, суармалы алап, жер пайдалану бойынша жїргiзiлуi мїмкiн.
Топыраќ-мелиорациялыќ жай-кїйi оларды басќа алќап тїрiне ауыстыруды ќажет ететiн ауыл шаруашылыєы алќаптарыныѕ болуы ќолда бар жоспарлау-картографиялыќ материалдарды, жерге орналастыру, мелиорациялыќ ќўрылыс жобаларын, топыраќты зерттеу, топыраќ-мелиорациялыќ, геоботаникалыќ iзденiстер материалдарын, тўзданудыѕ тїсiрiлген суреттерiн, жер кадастрыныѕ, жердi тїгендеудiѕ деректерiн зерделеу негiзiнде алдын ала аныќталады.

5. Неєўрлым баєалы ауыл шаруашылыєы алќаптарын баєасы тґменгiлерiне ауыстыруєа:
егiстiк їшiн - жердiѕ агроґндiрiстiк топыраќ сипаттамасыныѕ олардыѕ наќты пайдаланылуына сјйкес келмеуi, улы заттармен ластанудыѕ жоєары деѕгейi;
кґп жылдыќ екпелер їшiн - екпелердiѕ шектi жасы, олардыѕ сиреуi, жердiѕ кен ќўрамыныѕ жўтаѕдыєы, ќолайсыз топыраќ-мелиорациялыќ сипаттамасы;
шабындыќтар їшiн - жердiѕ шґлейттенуi, шалєындыќ ґсiмдiктердiѕ сиреуi, жердiѕ мелиорациялыќ кїйiнiѕ нашарлауы;
жайылымдар їшiн - тапталып бїлiнуi негiз болып табылады.
Суармалы жердi суарылмайтын жерге ауыстыру кезiнде жоєарыда санамаланєан факторлардан басќа, суару кґзiмен байланыстыѕ їзiлуi, сумен ќамтылмауы, шаруашылыќ iшiндегi суару жїйелерiнiѕ техникалыќ жай-кїйi, ал жайылма суармалы жер їшiн - су аєынын ќайта бґлу салдарынан су басудыѕ тоќтауы немесе су ресурстарыныѕ болмауы, ќўрылыстардыѕ техникалыќ жай-кїйi ескерiледi.
Ќажет болєан кезде жергiлiктi атќарушы органдар баєалы ауыл шаруашылыєы алќаптарын баєасы тґменгiлерiне ауыстырудыѕ басќа да кґрсеткiштерiн: ауыл шаруашылыєы алќаптарыныѕ ґнiмдiлiгiнiѕ тым тґмен болуы, топыраќтыѕ тўздану, сортаѕдану, ластану деѕгейiн жјне алќаптардыѕ сапалыќ сипаттамасына јсер ететiн басќа да ґлшемдердi белгiлейдi.

6. Ауыл шаруашылыєы алќаптарын бiр тїрден екiншiсiне ауыстыру жґнiндегi материалдарда:
ќорытындылар мен ўсыныстары бар тїсiндiрме жазба;
бiр тїрден екiншiсiне ауыстыру кґзделген жерлердiѕ экспликациясы;
трансформацияєа жататын аныќталєан ауыл шаруашылыєы алќаптары кґрсетiлген далалыќ зерттеу актiсi мен сызбасы;
жер учаскелерiнiѕ сапалыќ сипаттамасы;
суару жїйесiнiѕ, жайылма суару жїйесiнiѕ, суландыру ќўрылыстарыныѕ техникалыќ жай-кїйi, сондай-аќ негізгі ќорлардыѕ ќўны туралы мјлiметтер болуєа тиiс.

7. Ауыл шаруашылыєы алќаптарын бiр тїрден екiншiсiне ауыстыру жґнiндегi материалдар ауданныѕ ујкілетті органына аудан бойынша жинаќтап ќорыту, ауыл жјне су шаруашылыєыныѕ аудандыќ органдарымен келiсу їшiн жiберiледi.

8. Ауданныѕ ујкілетті органы осы баптыѕ 7-тармаєында санамаланєан органдардыѕ ўсыныстарын ескерiп жасаєан ќорытындысымен бiрге:
неєўрлым баєасы тґмен ауыл шаруашылыєы алќаптарын бiр тїрден екiншiсiне ауыстыру жґнiндегi материалдарды - тїпкiлiктi шешiм ќабылдау їшiн аудандыќ атќарушы органєа;
суармалы жердi - суарылмайтын жерге, суарылмайтын егiстiктi ауыл шаруашылыєы алќаптарыныѕ басќа неєўрлым баєасы тґменiне ауыстыру жґнiндегi материалдарды облыстыќ ауыл жјне су шаруашылыєы, ќоршаєан ортаны ќорєау органдарымен келiсу їшiн облыстыѕ ујкілетті органына жiбередi.

9. Келiсу нјтижелерi бойынша облыстыѕ ујкілетті органы материалдарды тўтастай алєанда облыс бойынша тўжырымдайды жјне ґз ќорытындысымен бiрге оларды:
суарылмайтын егiстiктi неєўрлым баєасы тґмен ауыл шаруашылыєы алќаптарыныѕ тїрiне ауыстыру бойынша - тїпкiлiктi шешiм ќабылдау їшiн аудандыќ атќарушы органєа;
суарылатын егiстiктi алќаптардыѕ суарылмайтын тїрiне ауыстыру бойынша келiсу їшiн орталыќ ујкiлеттi органєа жiбередi.

10. Орталыќ ујкiлеттi орган суармалар егiстiктi суарылмайтын алќап тїрлерiне ауыстыру жґнiндегi ўсынылєан материалдарды ауыл шаруашылыєы , ќоршаєан ортаны ќорєау жґнiндегi орталыќ ујкiлеттi органдармен келiседi жјне ґзiнiѕ жинаќталєан ќорытындысымен ќоса, осы мјселе бойынша тїпкiлiктi шешiм ќабылдау їшiн облыстыќ атќарушы органєа жiбередi.

11. Неєўрлым баєасы тґмен ауыл шаруашылыєы алќаптарын неєўрлым баєасы жоєары алќаптарєа ауыстыру туралы шешiмдi, осы баптыѕ 7-тармаєында санамаланєан органдардыѕ ўсыныстарын ескере отырып, аудандыќ (ќалалыќ) атќарушы орган ќабылдайды.
Ескерту. 98-бапќа ґзгерту енгізілді - ЌР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі), 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.

99-бап. Инженерлiк тўрєыда јзiрленген суармалы
жердi пайдалану

1. Инженерлiк тўрєыда јзiрленген суармалы жерге ауыл шаруашылыєы даќылдарын ґсiруге арнайы јзiрленген суландыру, тоспа-кјрiз жїйесiмен жјне ауыл шаруашылыєы даќылдарын кезектестiрудiѕ (ротациялаудыѕ) єылыми негiзделген схемасы белгiленген ќўрылєылармен жабдыќталєан, инженерлiк тўрєыда жоспарланєан жер жатады.

2. Инженерлiк тўрєыда јзiрленген суармалы жерде даќылдарды кезектестiру (ротациялау) схемасын облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ, ауданныѕ, облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органы бекiтедi. Даќылдарды кезектестiрудiѕ (ротациялаудыѕ) бiрыѕєай схемасымен жјне суармалы тоспа-кјрiз жїйесiмен байланыстырылєан жер учаскелерi бґлiнбейтiн болып танылады. Осы ереже инженерлiк тўрєыда јзiрленген суармалы жердiѕ ќўрамынан осы Кодекс кїшіне енгенге дейiн таратылып берiлген жер учаскелерiне де ќолданылады.

3. Бўрын таратылып берiлген жјне бґлiнбейтiн болып танылєан инженерлiк тўрєыда јзiрленген суармалы жердi пайдалану ортаќ (їлестiк, бiрлескен) меншiк (ортаќ (їлестiк, бiрлескен) жер пайдалану) ќўќыєымен жїзеге асырылады жјне їлестi наќтылы ќалпында бґлiп шыєаруєа жол берiлмейдi. Ќатысушылар ќўрамынан шыќќан ортаќ їлестiк меншiкке ќатысушы ортаќ їлестiк меншiктiѕ басќа ќатысушыларынан ґз їлесiнiѕ ќўнын тґлетiп алуєа не осы Кодекстiѕ 55-бабыныѕ 2-тармаєында белгiленген ережелерге сјйкес оны басќа тўлєаєа сатуєа ќўќылы.

4. Жер учаскелерiнiѕ меншiк иелерi мен жер пайдаланушылар инженерлiк тўрєыда јзiрленген суармалы жерде даќылдарды кезектестiрудiѕ белгiленген схемасын ўстануєа, ќажеттi мелиорациялыќ жјне ќалпына келтiру жўмыстарын жїргiзуге, соныѕ iшiнде учаскеде бар суландыру жјне тоспа-кјрiз жїйелерiн тиiсiнше тјртiппен кїтiп-ўстауєа мiндеттi.

5. Осы баптыѕ 4-тармаєында белгiленген талаптарды бўзу, Ќазаќстан Республикасыныѕ јкiмшiлiк ќўќыќ бўзушылыќ туралы заѕдарында кґзделген јкiмшiлiк жазалау шараларына јкеп соєады (ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жердi тиiмдi пайдаланбау), сондай-аќ осы Кодекстiѕ 93-бабыныѕ нормаларына сјйкес жер учаскесiн мјжбїрлеп алып ќоюєа негiз болуы мїмкiн.
Ескерту. 99-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі), 2007.07.06 N 279 Заѕдарымен.

100-бап. Арнайы жер ќоры

1. Жердi ауыл шаруашылыєы ґнiмiн ґндiрушiлердiѕ арасында ќайта бґлу маќсатымен ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жер мен босалќы жер есебiнен арнайы жер ќоры ќўрылады. Санитарлыќ нормалар мен талаптарєа сай келетiн ауыл шаруашылыєы ґнiмiн ґндiруге мїмкiндiк бермейтiн жер учаскелерi арнайы жер ќорына енгiзiлмейдi.

2. Арнайы жер ќоры:

1) жер учаскесiнен ерiктi тїрде бас тартќан кезде;

2) осы Кодекстiѕ 92, 93 жјне 95-баптарына сјйкес жер учаскелерiн мјжбїрлеп алып ќойєан кезде;

3) егер заѕ бойынша да, ґсиет бойынша да мўрагерлерi жоќ, не бiрде бiр мўрагер мўраны ќабылдамаєан, не ґсиет ќалдырушы барлыќ мўрагерлердi мўрадан айырєан, не мўрагер мемлекет пайдасына мўрадан бас тартќан немесе мўрадан кiмнiѕ пайдасына бас тартатынын атамай, мўрадан бас тартќан жаєдайда, осы ќорєа ауыл шаруашылыєы маќсатындаєы жерден тїсетiн жер учаскелерi есебiнен ќўралады.

3. Осы баптыѕ 2-тармаєында аталєан жер учаскелерiн арнайы жер ќорыныѕ ќўрамына енгiзу ауданныѕ (ќаланыѕ) атќарушы органыныѕ шешiмi бойынша жїргiзiледi.

4. Арнайы жер ќорыныѕ ќўрамына мемлекеттiк жер пайдаланушылардыѕ маќсаты бойынша пайдаланылмаєан немесе Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарын бўза отырып пайдаланылєан жер учаскелерiн енгiзу аудандыќ (ќалалыќ) атќарушы органныѕ бiржаќты шешiмi негiзiнде жїзеге асырылады.
Аудандыќ (ќалалыќ) атќарушы органныѕ шешiмiне осы Кодекстiѕ 89-бабында кґзделген тјртiппен шаєымдануєа болады.

5. Осы жер учаскелерiн жаѕа меншiк иелерi мен жер пайдаланушыларєа бергенге дейiн оларды аудандыќ (ќалалыќ) атќарушы орган белгiлеген тјртiппен жјне жаєдайларда бўрынєы мемлекеттiк жердi пайдаланушылар пайдаланады.

6. Арнайы жер ќорыныѕ жерлерiн пайдалану осы Кодекстiѕ 97-бабына сјйкес жїзеге асырылады.
Жерi бґлiсуге жатпайтын мемлекеттiк ауыл шаруашылыєы ўйымдарыныѕ ќўрамынан шыќќан жјне шартты жер їлесi ќўќыєы бўрын берiлмеген осы аумаќта тўратын азаматтардыѕ, сондай-аќ оралмандардыѕ шаруа немесе фермер ќожалыєын немесе ауыл шаруашылыєы ґндiрiсiне байланысты ґзге де ќызметтi жїргiзуi їшiн арнайы жер ќорыныѕ жерiнен бiрiншi кезекте жер учаскесiн алуєа ќўќыєы бар.

7. Арнайы жер ќорынан жер учаскелерiн беру жерге орналастыру тјртiбiмен, јдетте, тўтас алаппен беру жјне жердi пайдалануда ќолайлы жаєдай жасау ескерiле отырып жїргiзiледi.

8. Арнайы жер ќорында жердiѕ бар екендiгi туралы мјлiметтер баршаєа ќолжетiмдi болып табылады.
Осы баптыѕ 5-тармаєында кґзделген жаєдайларды ќоспаєанда, арнайы жер ќорыныѕ жерi босалќы жер ќўрамында есептеледi.

101-бап. Шаруа немесе фермер ќожалыєын жїргiзуге
арналєан жер учаскелерi

1. Жер учаскелерi шаруа немесе фермер ќожалыєын жїргiзу їшiн Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтарына жеке меншiк ќўќыєымен немесе уаќытша ґтеулі жер пайдалану (жалдау) ќўќыєымен 10 жылдан 49 жылєа дейiнгi мерзiмге, ал шалєайдаєы мал шаруашылыєын жїргiзу їшiн (маусымдыќ жайылым) уаќытша ґтеусiз жер пайдалану ќўќыєымен осы Кодекске жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ шаруа немесе фермер ќожалыєы туралы заѕдарына сјйкес берiледi.
Жер учаскесiн шаруа немесе фермер ќожалыєын жїргiзу їшiн алуєа басым ќўќыќты жеке еѕбегiмен ќатысу негiзiнде шаруашылыќ жїргiзетiн, арнаулы ауыл шаруашылыєы бiлiмi мен бiлiктiлiгi бар, ауыл шаруашылыєында iс жїзiндегi жўмыс тјжiрибесi бар жјне осы ауданда, ќалада, ауылда (селода), кентте тўратын азаматтар пайдаланады.
Ќызметін кемінде бес жыл жїзеге асыратын жјне ґз ќызметін тоќтататын шаруа немесе фермер ќожалыєыныѕ жер учаскесін сатып алуєа басым ќўќыќ осы шаруа немесе фермер ќожалыєыныѕ мїлкін сатып алєан жјне арнайы ауыл шаруашылыєы білімі мен біліктілігі бар Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтарына беріледі.

2. Ќайта ўйымдастырылатын мемлекеттiк ауыл шаруашылыєы ўйымдарыныѕ ќўрамынан шаруа немесе фермер ќожалыєын жїргiзу їшiн шыєатын азаматтарєа аталєан ўйымдардыѕ жерiнен кадастрлыќ баєасы шаруашылыќ бойынша (алќаптар бойынша) орта деѕгейде болуєа тиiс жер учаскелерi берiледi.

3. Жер учаскелерiне ќатысты ґздерiне тиесiлi ќўќыќтарын, оныѕ iшiнде шартты жер їлестерiне ќўќыќтарын шаруашылыќ серiктестiктердiѕ жарєылыќ капиталына салым ретiнде немесе ґндiрiстiк кооперативтерге жарна ретiнде берген азаматтар шаруа немесе фермер ќожалыєын не тауарлы ауыл шаруашылыєы ґндірісін ўйымдастыру їшiн ќатысушылар (мїшелер) ќўрамынан шыќќан кезде ќатысушылардыѕ (мїшелердіѕ) жалпы жиналысыныѕ шешімі бойынша їлесiн немесе пайын, жер учаскесiн ќоса алєанда, наќтылы бґлiп шыєаруєа (бґлiсуге) не їлесiнiѕ немесе пайыныѕ ќўнын тґлетiп алуєа ќўќылы.
Бўл ретте, ауыл шаруашылыєы ўйымыныѕ кепілде жатќан жерлерініѕ ќўрамынан жер учаскесін бґліп шыєаруєа кепіл ўстаушыныѕ келісіміне немесе бґліп шыєару кезінде жер учаскесіне ќатысты кепілмен ќамтамасыз етілген міндеттемелерге сјйкес жол беріледі.
Шаруашылыќ серiктестiкке ќатысушыныѕ немесе ґндiрiстiк кооператив мїшесiнiѕ жарєылыќ капиталєа пайдалануєа єана берген жер учаскесi сыйаќысыз наќтылы ќалпында ќайтарылады.
Ќатысушылардыѕ (мїшелердiѕ) ќўрамынан шыєу туралы жјне жер учаскесiн бґлiп шыєару туралы ґтiнiш ауыл шаруашылыєы ўйымына берiледi.
Шаруа немесе фермер ќожалыєын не тауарлы ауыл шаруашылыєы ґндірісін ўйымдастыру їшін їлес немесе пай есебіне наќтылы бґліп шыєарылатын жер учаскесініѕ орналасќан жері, сондай-аќ шаруашылыќ серіктестіктеріне, ґндірістік кооперативтерге олардан шыќќан
ќатысушыныѕ (мїшеніѕ) бґліп берілетін жерге жїргізілген шыєындарды ґтеуі шаруашылыќ серіктестіктерініѕ, ґндірістік кооперативтердіѕ ќўрылтай ќўжаттарында кґзделген тјртіппен немесе тараптардыѕ келісімімен айќындалады.
Ауыл шаруашылыєыныѕ егіс жўмыстары жїргізіліп жатќан кезеѕде жер учаскесін наќтылы бґліп шыєаруєа, мўндай бґліп шыєару ауыл шаруашылыєы ўйымыныѕ немесе ортаќ меншікке (ортаќ жер пайдалануєа) ќатысушылардыѕ келісімімен жїргізілетін жаєдайды ќоспаєанда, жол
берілмейді.
Ќўрылтай ќўжаттарында жер учаскесiн бґлiп шыєару (бґлiсу) тјртiбi болмаєан жаєдайда осы баптыѕ 4-тармаєыныѕ нормалары ќолданылады.

3-1. Осы Кодекстіѕ 10-бабыныѕ 4-1-тармаєына сјйкес, шаруа немесе фермер ќожалыєы ґзіне уаќытша ґтеулі жер пайдалану (жалдау) ќўќыєымен тиесілі, їйлер (ќўрылыстар, єимараттар) орналасќан жер учаскелерін, оларды пайдалану жјне оларєа ќызмет кґрсету їшін ќажетті жерімен ќоса сатып алуєа ќўќылы.
Їйлер (ќўрылыстар, єимараттар) орналасќан жер учаскелерін, оларды пайдалану жјне оларєа ќызмет кґрсету їшін ќажетті жерімен ќоса сатќан немесе сыйєа тартќан кезде сатушыныѕ бїкіл жер учаскесіне тиісті ќўќыєын алуєа сатып алушыныѕ басым ќўќыєы болады.

4. Їлестiк меншiкке (їлестiк жер пайдалануєа) ќатысушылар болып табылатын жјне шаруа немесе фермер ќожалыєын не тауарлы ауыл шаруашылыєы ґндірісін жїргiзу їшiн ќатысушылар ќўрамынан шыєатын азаматтарєа жер учаскелерi осы Кодекстiѕ 54-бабына сјйкес, їлестiк меншiкке (їлестiк жер пайдалануєа) ќатысушылардыѕ жалпы жиналысы бекiткен, їлестiк меншiктегi (їлестiк жердi пайдаланудаєы) жер учаскесiн пайдалану тјртiбiне сјйкес берiледi.
Жер учаскесiн пайдалану тјртiбi болмаєан кезде їлестiк меншiкке (їлестiк жер пайдалануєа) мїдделi ќатысушы жер їлесi (жер їлестерi) есебiне жер учаскесiн бґлiп шыєару ниетi туралы, оныѕ болжамды орнын кґрсете отырып, їлестiк меншiкке (їлестiк жер пайдалануєа) ќалєан ќатысушыларды жазбаша тїрде хабардар етуге мiндеттi. Жер учаскесiнiѕ орналасќан жерi жґнiндегi мјселе келiсу рјсiмдерiн жїргiзу арќылы не ортаќ меншiкке (ортаќ жер пайдалануєа) ќатысушылардыѕ немесе олардыѕ ґкiлдерiнiѕ жалпы жиналысыныѕ шешiмi негiзiнде шешiлуi мїмкiн. Жиналыс хабарланєан кезден бастап бiр ай iшiнде ґтуге тиiс жјне ортаќ меншiкке (ортаќ жердi пайдалануєа) ќатысушылардыѕ немесе олардыѕ ґкiлдерiнiѕ кемiнде 50 %-i ќатысќан кезде ќўќылы болып есептеледi. Шешiм жиналысќа ќатысќан їлестiк меншiкке (їлестiк жер пайдалануєа) ќатысушылардыѕ немесе олардыѕ ґкiлдерiнiѕ жай кґпшiлiк даусымен ќабылданады жјне хаттамамен ресiмделедi. Жиналысќа ќатысќан їлестiк меншiкке (їлестiк жер пайдалануєа) барлыќ ќатысушылар немесе олардыѕ ґкiлдерi хаттамаєа ќол ќояды.
Егер тиiсiнше хабарланєан кїннен бастап бiр ай iшiнде їлестiк меншiкке (їлестiк жер пайдалануєа) ќатысушылардан ќарсылыќтар келiп тїспесе, жер учаскесiнiѕ орналасќан жерi туралы ўсыныс келiсiлген болып саналады.

5. Азаматтыѕ ґтініші жјне осы ґтінішке ќоса берiлген, бґлiп шыєарылатын жер учаскесiнiѕ орналасќан жерi туралы келiсiлген материалдар оєан жер учаскесіне ќўќыќты ресімдеу їшін жергілікті атќарушы органєа жіберіледі.

6. Шаруа немесе фермер ќожалыєын жїргiзу їшiн жер учаскелерiн алєан жјне ауылда (селода) тўрєын їйi бар азаматтардыѕ їй жанындаєы жер учаскесi меншiк ќўќыєында саќталады, ол шаруа немесе фермер ќожалыєыныѕ жер учаскесiнiѕ ќўрамына кiрмейдi.

7. Ауыл шаруашылыєы ўйымдарыныѕ ќызметкерлерi болып табылмайтын азаматтарєа шаруа немесе фермер ќожалыєын жїргiзу їшiн жер учаскелерi арнайы жер ќорыныѕ жерiнен жјне босалќы жерден берiледi.
Ескерту. 101-бапќа ґзгерту енгізілді - ЌР 2007.07.06 N 279, 2011.03.24 N 420-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі), 2011.07.20 N 464-IV (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕдарымен.