Тапсырма. 1. логикалық функциянын мәнің анықтаныздар

1. логикалық функциянын мәнің анықтаныздар

2. логикалық функцияны ықшамдандар

3. Бұл өрнекті ықшамдандар

4. Берілген мәндер А=0, В=1 бойынша функцияның мәнің анықтандар.

5. Келесі сүлбе қандай логикалық функцияны анықтайды

өрнекті ықшамдандар

Тақырып 3. ЭЕМ Архитектурасының негізгі ұғымдар.

№10Тәжірибелік жұмыс

Компьютердің сәулеті. Ақпаратты сақтау. Санау жүйелері.

Қысқаша теориялық мәліметтер

Санау жуйесі –сандарлы өндеу және ұсыну үшін қолданатын, келісілген тәсілдер мен ережелер жиыны. Кез келген санау жүйесінде сандарды ұсыну үшін кейбір символдарды таңдайды (оларды цифралар деп атайды), ал қалған сандар берілген санау жүйесінде қандай да бір операциялар жасаған нәтижесінде пайда болады.

Санау жүйелерi позициялық және позициялық емес болып екiге бөлiнедi.

Позициялықсанау жүйесiнде цифрдың мәнi оның сандағы позициясына (разрядына) байланысты

Қандай да бір разрядтын бірлік разрядтын ең жоғарғы бірлігіне бірлестірілетін болса оны позициялық санау жүйесiнің негізі деп аталады. Егер сондай цифралар саны P тен болса, онда санау жүйесі Р-дегі деп аталады. Осы санау жүйеде санау жүйесінің негізі бұл санау жүйедегі санды жазу үшін цифрлар санмен бір бірімен келеді.

Кез келген х санын жазбасын Р позициялық санау жүйеде осы санды көпмүше ретінде негізделеді.

x = anPn + an-1Pn-1 + ... + a1P1 + a0P0 + a-1P-1 + ... + a-mP-m

Сандарды оңдык санау жүйеден негідемесі P > 1 болатын санау жүйеге аудару үшін келесі алгоритм қолданылады:

1) Егер санның бүтін бөлігі аударылса, онда ол Р бөлінеді де, оның қалдығы есте сақталады. Алынған бөлінді қайта Р бөлінеді, қалдығы есте қалады. Бұл рәсім бөлінді нөлге тең болған шейін қайталанады. Р ға бөлген қалдықтарын теріс алған ретінде жазылады;

2) Егер санның бөлшек бөлігі аударылса , онда ол Р-ға көбейтіледі, сосын бүтін бөлігі есте қалып ,алынады.Алынған бөлшек бөлігі Р көбейтіледі т.с.с. бөлшектін бөлігі нөлге тен болғанда бұл рәсім тоқталынады. Бүтін бөліктер екілік үтірден соң, алынған ретінде жазылады. Нәтижесі немесе соңғы немесе периодтік екілік бөлшек болып табылады. Сондықтан бөлшек периодты болса, кандай да бір қадамында көбейту амалын тоқтау және P негіздемесімен жүйеде бастапқы санның жуық жазуымен қанағат ету керек..

Есептердің шешу мысалдары

1. Берілген санды ондық санау жүйесінен екілік санау жүйеге аударыныз:

а) 464(10)

шешімі. 464 санды 2 бөлеміз, қалдықта 0 немесе 1 болу керек.

464 | 0

232 | 0

116 | 0

58 | 0

29| 1

14| 0

7 | 1

3|1

1 |

Жауабы:464(10) = 111010000(2)

Сандарды санау жүйесінен Р негіздемесімен оңдық санау жүйеге аударғанда, бүтін санның разрядың оңнан солға қарай нөмірлеп шығу керек, нөлден бастап, және бөлшек бөлігінде үтір ден соң сол жақтан оңға қарай нөмірлеу керек. Содан соң көбейту нәтижелерінің соммаларын сәйкес келетін разрядтың санау жуйесінің дәрежеде разрядтын нөмірге тен болатын есептеу Бұл берілген санның оңдық санау жүйеде ұсыну түрі.

2. Берілген санды ондық санау жуйеге аударыныз.

а) 1000001(2).

1000001(2)=1× 2⁶+0× 2⁵+0× 2⁴+0× 2³+0× 2²+ 0× 2¹+1× 2⁰ = 64+1=65(10).

Ескерту.Егер қандай да бір разрядта нөл болса, оған тиісті қосылғышты түсіру болады. .

Тапсырма:

Сандарды ондық санау жуйеге аударыныз, қайта аударып нәтижелерін тексерініз:

a) 110100,112;

b) 123,418;

c) 1DE,C816.

1. Екілік санау жүйеден сандарды сегіздік және он алтылық санау жүйеге аударыныз. Қайта аударып нәтижелерін тексерініз:

a) 1001111110111,01112;

b) 1011110011100,112;

2. Сандарды қосыныз, сосын нәтижелерін тиісті ондық қосу жасап тексерініз:

10112, 112 и 111,12;

3. Сандарды көбейтініз, нәтижелерін тиісті ондық көбейту жасап тексерініз:

№ 11-12 тәжірибелік жұмыс

Сызықтық алгоритм. Тармақталған алгоритм. Рекурсивті алгоритм. Блок-схемалар(типтері, элементтері)

Компьютерде есептерді шығару алгоритм ұғымына негізделген. Алгоритм – дегеніміз.....

Алгоритмді графикалық (блок-схема) арқылы сипаттау ең кең таралған әдіс. Алгоритмді графикалық сипаттау үшін байланыс сызықтарымен өзара байланыстырылған алгоритм схемалары немесе блокты символдар қолданылады.

Есептелу процесінің әрбір этапы геометриялық фигуралармен (блоктармен) көрсетіледі. Олар арифметикалық немесе есептеуіш (тіктөртбұрыш), логикалық (ромб) және берілгендерді енгізу-шығару (параллелограмм) болып бөлінеді.

1 Кесте. Алгоритм схемасына арналған негізгі схемалар

Символ аты	Белгіленуі және толтыру мысалы	Түсініктеме
Процесс		Есептеу әрекеті немесе әрекеттер тізбегі
Шешуі		Шартты тексеру
Модификация		Циклдің басы
Алдын-ала анықталған процесс		Стандартты программа бойынша есептеу
Енгізу-шығару		Жалпы түрдегі енгізу-шығару
Пуск –токтату		Алгоритмнің басы, соңы,
Құжат		Нәтижені баспаға шығару

Этапатардың орындалу тәртібі блоктарды байланыстыратын бағыттармен көрсетілген. Геометриялық фигуралар жоғарыдан төмен және солдан оңға қарай орналастырылады. Блокторды нөмірлеу схемвада орналасу тәртібіне байоанысты қойылады.

Орындалу құрамына қарай алгоритмдер және программалар 3 түрге бөлінеді: сызықтық, циклдік, тармақталған.

Сызықтық алгоритм – бұл барлық әрекеттер бірінен соң бірі тек қана 1 рет орындалатын алгоритм. Схемасы орындалу ретіне қарай жоғарыдан төмен орналасқан блоктар тізбегі ретінде көрсетіледі. Алғашқы және аралық берілгендер есептелу процнсінің бағытына әсер етпейді.

Тармақталған алгоритм құрылымы.

Көптеген жағдайда практика жүзінде алғашқы шартына немесе аралық нәтижесіне байланысты қандай да бір немесе басқа формуламен есептеуге тура келетін есептер кездеседі.

Мұндай есептерді тармақталған алгоритм көмегімен сипаттауға болады. Мұндай алгоритмдерде, есептеуді жалғастыру бағыты берілген шартты тексеру нәтижесіне байланысты орындалады. Тармақталу процессі IF (ЕГЕР шарты) операторы арқылы сипатталады.

ЦИКЛДІК ЕСЕПТЕУ ПРОЦЕССТЕРІ

Көптеген есептерді шешуде, есепьтеудің белгілі бір бөлігін біршене рет қайталауға тура келеді. Мұндай есептер үшін циклдік алгоритм пайдаланылады. Цикл – бұл берілген шарт орындалғанша қайталана беретін командалар тізбегі. Көп рет қайталанатын процесстердің циклдік сипатталуы, программа жазудың икемділігін төмендетеді.

Циклдік есептеу процесінің 2 схемасы бар:

1-схеманың ерекшелігі, циклдан шығу шартын циклдың денесі орындалғанға дейін тексереді. Циклдан шығу шарты орындалмаған жағдайда, циклдың денесі бір де бір рет орындалмайды.

1-схеманың ерекшелігі, цикл тым болмағанда бір рет орындалады, өйткені циклдан шығу шарты цикл денесі орындалғаннан кейін орындалады.