ТАПСЫРМА

1. Келесі есептің блок-схемасы мен алгоритммін құрыңдар:

Дөңгелек конустың көлемін табыңдар. Ол үшін келесі формуланы пайдаланыңдар

(r радиус және h конус биіктігі) берілген осы екі өлшем берілген формула орындалу тізбегін анықтайды.

2.Келесі функцияны шешу үшін алгоритм мен болк-схемасын құрыңдар:

3.Келесі блок схема-бойынша алгоритм құрыңдар:

4.Келесі блок схема-бойынша алгоритм құрыңдар:

5.Келесі блок схема-бойынша алгоритм құрыңдар:

ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕР ЖӘНЕ ЖЕЛІЛІЕР НЕГІЗІ

№13 Тәжірибелік жұмыс

Проводник бағдарламасындағы файлдармен және каталогтармен орындалатын негізгі операциялар. Файлды іздеу. Іздеу параметрлері. Іздеудің қосымша мүмкіндіктері.

Қысқаша теориялық мағлұмат

Проводникті іске қосу үшін Windows –тың басты менюінен Другие программы *Стандартные*Проводник командасын(More Programs*Accessories*windows explorer) таңдаймыз. Осыдан кейін жұмыс үстелінде терезе пайда болады.

Басқа бағдарламалардағы сияқты терезенің жоғарғы бөлігінде басы орналасқан. Терезенің басы ретінде сол уақытта жұмыс жасалып отырған, ағымдағы папканың аты қолданылады. Төменгі жағында файлдар мен папкалармен әртүрлі әрекеттер орындауға арналған меню мен аспаптар тақтасы орналасқан. Адрес өрісі файлға немесе папкаға толық жол көрсетеді.

Проводник бағдарламасында файлдармен және папкалармен орындалатын негізгі операциялар: көшіру, орынауыстыру, файдар мен папкалардың атын өзгерту, жаңа папкалар, файлдар құру және жою.

Тапсырма:

1. Проводникті іске қосыңдар.

2. Терезенің негізгі элементтерін қарастырып шығыңдар.

3. Қосымша терезесінде жұмыс өрісінде объектілер түрлерін өзгертіңдер: үлкен белгілер, кішкене белгілер, тізім және кесте.

4. Берілген терезені оң жақ жоғарғы бұрышына апарып, өлшемін өзгертіңдер.

5. Өздерінің атымен аталатын папканың ішіне Windows тапсырмасы деп аталатын папка құрыңдар.

6. Windows тапсырмасы папкасывнда келесі құрылымды папкалар құрыңдар:

7. Твердое вещество, Жидкое веществожәнеГазообразонепапкаларында MS Word-тың 3 құжатын құрып, өздерін ат беріңдер.

8. Твердое веществопапкасындағы құжаттарды көшірудің әртүрлі тәсілдерін қолдана отырып Двумерноке пространствожәнечасыпапкасына көшіріңдер.

9. Әртүрлі әдістерді қолдана отырыпЖидкое веществопапкасындағы құжаттардыТрехмерное пространствожәнеМинутыпапкаларына орынауыстырыңдар.

10. Часы папкасындағы құжаттардың атын өзгертіңдер де, Секунды папкасына орын ауыстырындар.

11. Часыпапкасынджағы құжаттарды жойындар.

12. Жұмыс үстелінде Windows тапсырмасыпапкасына және секунды папкасыныңкез-келген құжатына ярлык құрыңдар.

13. Папкалар тақтасында өз топтарының атауымен аталатын папкаларды терезесін жазыңдар

14. Проводникте тышқанның оң және сол жақ батырмаларын қолдана отырып Двумерноепространствожәне Трехмерное пространствопапкаларын Веществопапкасынасүйретіп апарыңдар,одан соңчасы, минуты сеукундыпапкаларынвеществопапкасына көшіріңдер тышқанның көмегімен.

15. Твердое веществопапкасындағы файлдардың қасиеттерінқарап шығыңдар.

16. Жойылған файылдарға іздеу жүргізіңдер.

17. Минуты папкасындағыбарлықфайлдарды белгілеп, өздерінің топтарының атымен аталатын көрші компьютердегі папкаға көшіріңдер.

18. Проводник қосымшасынжабыңдар.

Бақылау сұрақтары:

1. Сіздің жұмыс үстеліңізде қандай элеметтер болуы мүмкін?

2. Проводник қосымшасынқалай қосуға болады?

3. Объектілерді көшіру әдістерін сипаттаңыз.

4. Объектілердің орнынауыстыру әдістерін сипаттаңыз.

5. Объектілердің атауынөзгерту әдістерінсипаттаңыз.

6. Объектілерді жою әдістерінсипаттаңыз.

7. Көршілес және көршілесемесобъектілерді қалай белгілейміз?

8. Қосымшаға және папкаға ярлыкты қалайқұрамыз?

9. Терезенің өлшемі қалайөзгертуге және қалай басқажерге орынауыстыруға болады?

10. Мой компьютер мен Проводник қосымшалар терезесінің айырмашылығы неде? Бұлтерезелер не үшінқажет?

Тақырып 7. ГРАФИКА ЖӘНЕ ИНТЕРНЕТ

Мақсаты:Студенттерді дүние жүзілік Интернет желінің ресурстарын қолдануға үйрету, білген білмдеріді жүйелеу және практикалық дағдыларды бекіту. Әртүрлі тапсырмаларды орындау үшін керек ақпаратты іздестіру арқылы дағдыларды дағдыландыру

№14 Тәжірибелік жұмыс

Желіні икемдеу. Бумаларға және файлдарға қатынау орналастыру, желілік дискті қосу және оның ішінде қажетті ақпаратты табу.

Қысқаша теориялық мәліметтер.

Қазіргі кезде ірі, орта тіпті кішкене кәсіпорындарында компьютерлерді жергілікті желілерге қосады. Бірақ, бір-бірімен желілерді бір желілге қосатын желі бар, бұл желіні Интернет деп атайды. Интернет – бұл компьютерлердің ауқымды желісі,қашықтағы компьютерлермен, электрондық поштамен, хабарландыру тақтасымен, мәліметтер қорымен және пікірталас топтармен жұмыс жасауға мүмкіндік беретін өзара байланысқан компьютерлік желілердің жиыны.Интернетке арнайы бір берілген байланыс каналмен(белгіленген сызығы деп аталады), не модем(компьютерлік ақпаратты телефон желісі арқылы қабылдауға жіәне жіберуге мүмкіндік беретін құрылғы) және провайдер(интернет қызметтін ұсынушы фирма) арқылы қосылады. Бұл жағдайда Фирма провайдер Internet желіге қатынау қамтамасыз етеді, электронндық поштаның жеткізуне және сақтауына жауап береді.

Браузеринтернет желісі бойынша навигация және веб-қорларды қарау бағдарламасы Интернеттегі файдарды сұратуға және қарауға мүмкіндік береді.Мысалы, Microsoft Internet Explorer, Netscape Navigator. Internet-ке жіберілетін және Internet компьютерлерден кез келген апараттық платформадан және әртүрлі бағдарламалық жасақтау үшін алынатын мәліметтерді бір мағнада түсіну үшін кезкелген ауқымды Internet желіде бірлік мәліметтер алмасу стандарт бар болады- протокол TCP/IP . Internet желіге қосылу үшін:

1. Компьютерді қандай да бір Дүние жүзілік желінің торабына қосу

2. IP –адресін тұрақты немесе уақытша негізінде алу ;

3. Бағдарламалық жасақтау орнату және икемдеу

Физикалық қосылуы белгіленгеннемесе коммутирленген болады. Егерұйымдарға қажетті түрде мәлімметерді үлкен көлемінде жіберу керек болса, онда белгіленген қосылу қолданылады.Сызықтардың типтен (бит секундаға өлшенеді) өткізгіш қабілеті тәуелді. Белгіленген қосылуға коммутиріленген қосылуы қарама қарсы, өйткені оның қосылысы –уақытша болып табылады. Ол арнайы белгіленген байланыс сызықтар керек етпейді және телефон желісі арқылы іске қосылуы мүмкін.Телефон желісі өткізгіштік аздығымен қабілетімен сиппаталады.Телефон желісі цифралық сигналдарды жіберуге арналмаған, сондықтан компьютердін цифралық сигналын телефонмен жіберуге болатын аналогтық сигналдарға түрлендіредтін арнайы құрылығы –модем бар болады. Интернетті қосу үшін Удаленный доступ к сети(Мой компьютер + Удаленный доступ к сети + Новое соединение)бағдарламаны дұрыс орнату керек.. Бірінші рет қосқанда қызмет ететін жеткізуші қандай мәліметтерді енгізу керегін міндетті түрде хабарландыруы қажет:

1 Қосылу бойынша жасалатын телефон нөмірін;

2 Пайлаланушының аты-жөнің (login);

3 Пароль (password);

4 IP –DNS. сервердін адресін

Программаны орнату үшін өз IP –адрес енгізуге болмайды, провайдер сервері оны автоматтық түрде жұмыс жұргізілетін уақытында белгілейді.

Жаңа жасаған косылу бойынша екі рет шерту керек, сонда терезе ашылады, оған login және password енгізу керек. Модем номерді теру бастайды, байланыс орнатылған соң, есеп тақтасының сол жағында терезе пайда болады.Оның ішінде сервер косылуы қандай жылдамдықпен болып жатканың хабарлайды.Енді браузер- бағдарламаны керек. Internet бірінші беттін жүктейтін парағын –үй бетті деп аталады.Терезенің жоғарғы жағында жүктелінетін парағының тақырыбы енгізілген, төменде тізім-жолы, оның ішіне Web-беттелердің адрестерін енгізуге болады . Web-беттін– арнайы танбалаған, тексттік файл. Язык, с помощью которого разработчик создает Web-бетті жасаушы белгілі бір тілмен жасайды– HTML-гипремәтінді белгілеу тіл деп аталатын. Демек бет гиперсілтемелерден тұрады(гиперсілтеме көк түспен астынан сызу бар мәтін түрінде көрсетілген), оларды шертіп басқа байланысқан Web-беттерге өту мүмкін., Бір ұйымға, бір тақырыбына, бір тұлға жататын сондай Web-беттердің байланысқан жиынтығы Web-сайт деп аталады. Internet ішінде жұмыс істеген кезінде негізгі мәселе келесі беттінін шығуының ұзақ тосуы болып табылады. Өте жүктелген серверде беру жылдамдығы оң- ға дейін түседі. Егер байланыс тұрып қалса, оны жаңарту талпыну мүмкін (Обновить батырмасы MS Internet Explorer бағдарламада). Сайтын ішінде Назад және Вперед батырмалар көмегімен жылжу мүмкін. Стоп батырмасы арқылы жана бетті жүктелу процессін тоқтату болады.. Домашняя страница батырмасы бастапқы беттің көрсетеді.

Кез келген Internet торабының адресі домендік принцип арқылы жасалынады. Жоғарғы деңгейдің домені– оң жағындағы, регионды көрсетеді. (kz- Қазақстан, ru – Ресей т с.с.). және жоғарғы деңгейдегі дөмен ретінде келесі com – коммерциялық ұйымдар, edu – білім беретін , net – желілік ресурстар үшін қолданылады

Екініші деңгейдегі домен ретінде провайдер –фирманың атын қолдануға болады. Серверде файлға жолын кәдімгедей тұра слэш қолдану арқылы беріледі.

Желіде керек мәліметтерді қалай табуға болады?

Қазіргі кезде Internet те мыңдаған торабылар бар болады, олардың ішінде миллиондаған құжаттар сақталып жатыр, бұд жағдайда Internet те жемісті жұмыс істеу үшін бола алмайды, сондықтан арнайы Internet іздестіру жүйелері жасалған болды. Осындай жүйелер бірнеше секундта керекті құжатты іздестіру тақырып бойынша мыңдаған беттерден таба алады.

Кейбір іздестіру жүйелерде іздестіруден берілген сөзді қосатын және шығаратын белгілер қоланылады.

Ақпаратты тиімді іздеу үшін қажетті түрде:

1 Керек ақпаратты максималды түрде нақтырақ сформулировать;

2 Іздестіру тақырып бойынша басты сөздерді белгілеп, кең мағынада қолданатын сөздерді алып тастау;

3 Іздестіру жүйені таңдау;

4 Дайындалған басты сөздерді қолданып, іздеу жүргізініз.Егер ақпаратын көлемі үлкен болса, қосатын және шығаратын шарттарды қолданып, басты сөзді нақтырақ көрсетініз;

5 Кітаптарді, мақалалар және басқа құжаттарды іздегенде белгілі атаун тырнақшаға орнатыныз.

Орыс тілдегі іздестіру жүйелерді қарастыру

Rambler(www.rambler.ru) іздестіру жүйесі әйгілі болып табылады. Бұл жүйеде логикалық оператормен бірге қосатын және шығаратын шарттарды қолдануға болады.

Аппорт (www.aport.ru) іздестіру жүйесі – жаңартылған жүйеде іздеу жасағанда + және -. операторларын қолдануға мумкіндік береді.

Yandex (www.yandex.ru) тағы да перспективалық іздестіру жүйесі.

Интернет қызметтері Бұл қарым қатынастарға қызмет ыңғайлы және сенімді болып табылады, бірнеше секундта хат кезкелген жеріне тез келеді. Оның жасақтанумен арнайы пошталық сервердері айналасып жүреді. Пошталық сервердері клиенттерден хабарландыруларды алып адресаттардын пошталық серверлерге тізім арқылы жібереді, сонда хабарландырулар қорланады .Адресат пен пошталық сервер арасында байланыс жасалған соң, адрессатың компьютерге автоматтық түрде түскен хабарландырулардын беру басталады. Электрондық поштамен жұмыс істеуге арналған бағдарламалары көп. Ең белгілі Microsoft Outlook Express, The Bat!.

Outlook Express терезесі үш бөліктерге бөлінген : сол жағында бумалардын тізімі,жоғарғы оң жағында – хаттардың тізімі, төмендегі оң жағында – хаттын тандалған мәтіні. Окымалған хаттарды жабық хат түрінде және қаралау қаріппен белгілейді. Қажетті емес хатты жоюға болады, ол үшін Delete батырмасын басу керек. Тағы сол сияқты Входящие бумалар(келген хаттар), Исходящие бумалар(жазылған бірақ жіберілмеген хаттар), Отправленные( жіберілген хаттар) бар болады..

Хаты жіберу үшін саймандар тақтасынанОтправить сообщение батырмасын басыныз Осы терезде келесі өрістерді толтырыныз.

Кому (кімге)– адресаттың электорндық поштаның адресі көрсетіледі;

Копия (көшірме) –сіз хаттың көшірмені жіберетің басқа адресаттың адресі;

Тема (тақырып) – хаттың тақырыбының қысқаша атауы;

Терезенің төменгі жағында хаттың мәтінді жазып, Отправить батырмасын басыныз.Хатты электрондық пошта арқылы алып, алыстағы компьютерден өшіруге және автоматтық режимде хаты қарастыруға болады, бұл хатВходящие бумасында орналыстырады. Автоматтық режимде хатты алдын ала дайындау болады.

Хатты жібергенде оған файлды қосу мәселесі жие болып тұрады.(открытка, сүрет, фотосүрет т.с.с.). Сол үшін хатты жазып Вставить файлскрепка- батырмасын шертіп, дискіде керек суретті, бағдарламаны т.с.с. табып екі рет оған шертініз.

Web-беттерің жасау.Internet –World Wide Web (WWW) қызметі ен әйгілі болып табылады.. World Wide Web – Web-серверларда сақталып, миллиондаған өзара байланысқан электрондық құжаттардан тұратын бірлік ақпараттық кеңістік.Web-бетті қарапайым жасау тәсілі – оны мәтіндік Word процессорде жасау .

Қарапайым мәтіндік құжатты жасау қажет: тақырыбын, қажетті мәтінді және түсіндіретін жазбаларын, суреттерді енгізу керек. Сосын құжатты HTML форматта сақтаныз (Файл + Сохранить как- тип файла +Документ HTML).

Әрі қарай мәтінді гиперсілтемелерді енгізуге керек. Оны жасау үшін мәтінің немесе суреттін бөлігін белгілеп Вставка – Гиперссылка командасын таңдау керек.

Тапсырма:

1. Компьютердің желілер протоколдарының күйге келтіру қалыбын тексерініз. Ол үшін басқару тақтасын ашыныз, «С».компьютерініз қанадай адаптер көмегімен Internet-ке қосылған? Компьютердің – IP-адресы қалай орыналасқан?

2. Серверде (www.mail.ru, www.mail.kz) өз электронды E-mail адресін жасаныз.

3. Электрондық пошта арқылы мәтіндік хаты жазып, белгілі адрес бойынша жіберініз. Келген хатқа (хабарлама) жауап берініз.

4. Келген хаты пошта жүйеде жеке бумада сақтаныз.

5. Телеконференций тізімін қарастырыныз. Білім телеконференцияға (мысалы, relcom.education) жазылыныз. Оған текстік хабарлама. жіберініз

6. Сіздің университеттің ресми серверге http://www.psu.kz браузер бағдарлама көмегімен қосылыныз. Оның ресурстармен танысыныз.

7. Кез келген іздестіру жүйесін қолданып өз варианттмен белгілі бір тақырып бойынша ақпаратты іздестірініз.

Вариант 1. Преступления и его состав.

Вариант 2. Дееспособность граждан.

Вариант 3. Договорное право.

Вариант 4. Правоохранительная деятельность таможенных органов.

Вариант 5. Закон о пошлинах.

Вариант 6. Административное принуждение.

Вариант 7. Криминалистика.

Вариант 8. Конституция – основной закон государства.

Вариант 9. Семейное право.

Вариант 10. Трудовые споры и их разрешения.

Вариант 11. Антимонопольные законы.

Вариант 12. Административные правонарушения.

Вариант 13. Защита прав потребителей.

Вариант 14. Организованная преступность.

Вариант 15. Коррупция. Методы борьбы с коррупцией.

8. Табылған ақпаратты сіздің компьютерге өз бумаға

9. http://chat.ru адрес бойынша чатқа қатысыныз

Бақылау сұрақтар:

1. Қандай желілер ауқымды деп аталады

2. Internet желінің құрлымы қандай?

3. Протокол деген не?

4. Internet қандай сервис түрлерін ұсынады?

5. E-mail деген не? Телеконференции USENET? WWW?

6. Internet- адрестің доменддік формасының құрылымы?

7. Электрондық адрестің құрылымы қандай?

8. Браузер деген не?

9. HTML деген не?

10. Web-страница Web-сайт айырмашлықтары неде?

11.HTTP деген не?

№15 Тәжірибелік жұмыс

PhotoShop графикалық редакторінде жұмысты меңгеру.

Композиция негіздері. Текстік эффектілер. PhotoShop көлемінің имитациясы. Фотомонтаж.