СТЕНОКАРДИЯ

Стенокардия төс сүйегінің артында немесе жүрек аймағында ауыру үстамасы пайда болуымен сипатталатын, миокардтың же­дел ишемиясына байланысты клиникалық синдром. Стенокарди-яның үш түрін: күш түсуге байланысты дамитын түрақты (стабильді) түрін, тыныштық стенокардиясын жөне түрақсыз (стабильді емес) түрін ажыратады. Стенокардияның түрақсыз түрі үдемелі түрде өтіп, инфаркт алды стенокардиясы немесе жедел ко-ронарлық жеткіліксіздік деп аталады. Бүл стенокардияның себептеріне атеросклероздық табақшалардың бүзылуы, осы аймақ-ты қабырғалық тромбтың пайда болуы немесе жүрек артерияла-рының спазмы жатады. Ауру өліп қалған жагдайда жүректе майда некроз ошақтары — микроинфарктар — табылады.

КҮТПЕГЕН ЖҮРЕКГІК ӨЛІМ

Ауру кенеттен бірнеше минуттан соң немесе бірнеше сағаттан кейін өліп қалады. Осы аурулардың 75% ауруханаға жетпей-ақ өліп кетеді. Күтпеген өлімнің ЖИА-ға тікелей қатысы бар екендігіне осы ауруларды ашып көргенде көз жеткізуге болады. Жүректегі ишемиялық аймақтарды көзбен анықтау үшін, тетразолий түзда-рын, калий теллуритін қолданады. Ишемия аймақтары боялмас-тан, сау қоңыр түсті миоқардқа қарағанда, ақшыл болып түрады. Микроскопта қараганда жүрек бүлшықеттері өздерінің көлденең жолақтарын жоғалтып, эозинмен, фуксинмен қызыл түске бояла-ды, яғни некробиоздық өзгерістерге үшырайды. Миокард тал-

21 -437

Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия

шықтары өздерінің қалпын өзгертіп, жота-жотаң болып, иректеліп қалады. Ишемия аймағывдағы капиллярларда эритроциттер ста­зы, лейкостаз, лейкодиапедез (6-8 сағаттан соң), қан қүйылу ошақ-тары көрінеді. Осы өзгерістерді миокардтың жедел ишемиялық ди-строфиясы деп атайды. Сонымен қатар, аурулардың жүрек қан тамырларында атеросклероз үрдісінің едөуір дамығандығын, кейбіреулерінде тромб барлыгын, ал өлген кісілердің 35-40%-да миокард инфаркгын анықтауға болады.

ЖИА-дан өлген адамдардың жүрек қан тамырларында төмендегі өзгерістер көрінеді: 1) атеросклероз жоқ немесе өте әлсіз (10%);

2) атеросклероз барлық тамырларда біркелкі едөуір дамыған (18%);

3) атеросклероз эр мүше тамырларында өртүрлі, бірақ өте күппі дамыған (72%) (А.В.Смольянников, Надцачина).

Атеросклероз үрдісі сол жүрек артериясының төмендеу бүта-ғында әрдайым табылған және күшті дамығаны үшін оны "күтпе-ген өлім артериясы" деп атайды. Осы қан тамырларда атероскле­роз табақшаларымен қатар облитерация (тамыр саңылауының бүтіндей бітіп қалуы) үрдісі де байқалады. Оның негізгі себебі та­мыр ішінде пайда болатьш тромбтың қалыптасуы. Тромбтар өртүрлі деректерге қарағанда 31%-тен 90%-ке дейінгі аралықта кездеседі. Бірақ та жүрек қан тамырларында бейімделу мүмкіншіліктері жеткілікті болган жағдайда олардың біреуінің саңылауы толығы-мен бітіп қалуы өрдайым инфарктықа соқтыра бермейді. Мио­кард инфаркты жүрек тамырларында патология болмаған жагдай-да да кездесуі мүмкін, бүл жерде инфарктың туындауы тамыр спаз-масымен тікелей байланысты деп толық айтуға болады. Оның бүл түрі барлық инфарктың шамамен 10%-тін қүрайды.