Ñòóäîïåäèÿ

ÊÀÒÅÃÎÐÈÈ:

ÀñòðîíîìèÿÁèîëîãèÿÃåîãðàôèÿÄðóãèå ÿçûêèÄðóãîåÈíôîðìàòèêàÈñòîðèÿÊóëüòóðàËèòåðàòóðàËîãèêàÌàòåìàòèêàÌåäèöèíàÌåõàíèêàÎáðàçîâàíèåÎõðàíà òðóäàÏåäàãîãèêàÏîëèòèêàÏðàâîÏñèõîëîãèÿÐèòîðèêàÑîöèîëîãèÿÑïîðòÑòðîèòåëüñòâîÒåõíîëîãèÿÔèçèêàÔèëîñîôèÿÔèíàíñûÕèìèÿ×åð÷åíèåÝêîëîãèÿÝêîíîìèêàÝëåêòðîíèêà


NB! Íà÷èíàéòåÐÀÇÁÎÐ ÏÎ ÑÎÑÒÀÂÓ ãëàãîëüíîé ôîðìû íå ñ îêîí÷àíèÿ, à Ñ ÎÑÍÎÂÛ (ò.å. îäíîé èç ñëîâàðíûõ îñíîâ). Âñïîìíèòå èçâåñòíóþ ôðàçó: ÇÐÈ Â ÊÎÐÅÍÜ! 12 ñòðàíèöà




Ñëîâà ê ¹ 3: actio, ōnis, f – èñê (à. Aquiliae – èñê [ïî çàêîíó] Àêâúëèÿ) ad (ñ Acc.) – äëÿ; ê ad-ficio, -fēci, -fectum, 3 – îáèæàòü aliēnus, a, um – ÷óæîé alĭ-quem < alĭ-quis (ñì. § 62) alter, a, um – äðóãîé anĭmus, i, m – óì, äóøà atque – è bonus, a, um – õîðîøèé calumniōsus, a, um – êëåâåòíú÷åñêèé (< êëåâåòà) canis, is, m – ñîáàêà caveo, cavi, cautum, 2 – ïðèíèìàòü ìåðû cogo, coēgi, coactum, 3 – ñîáèðàòü com-pĕto, -petīvi, -petītum, 3 – íà÷èíàòü ñïîð condĭtor, ōris, m – ñîçäàòåëü con-gruo, -grui, –, 3 – ïîäîáàòü con-stituo, -stitui, -stitūtum, 3 – íàçíà÷àòü, ïîñòàíîâëÿòü (§ 77) con-temno, -tempsi, -temptum, 3 – ïðåçèðàòü cor-rumpo, -rūpi, -ruptum, 3 – ðàçâðàùàòü, ïîðòèòü crimen, ĭnis, n – ïðåñòóïëåíèå (ïåðåâåñòè ñ ïðåäëîãîì) cum – ñ curo, āvi, ātum, 1 – çàáîòèòüñÿ datum – ñì. do defensor, ōris, m – çàùèòíèê dentur/ detur – ñì. do dies, ēi, m – äåíü do, dedi, datum, 1 – äàâàòü; íàçíà÷àòü domĭnus, i, m – õîçÿèí ef-ficio, -fēci, -fectum, 3 – äåëàòü, äîáèâàòüñÿ religio, ōnis, f – òóò: «îáÿçàííîñòü» sed – íî sequor, secūtus sum, sequi (§ 76) – íàñëåäîâàòü servus, i, m – ðàá si – åñëè ei (§ 39) – Dat.S. îò is eo/ eōrum – § 39, òàáëèöà esse/ esset – ñì. sum est (§ 19à) – Praes. îò sum et – è eum – § 39, òàáëèöà (î ñîáàêå) festus, a, um – ïðàçäíè÷íûé gravis, e – ñèëüíûé haec – ñì. hic hic, haec, hoc (§ 39) – òàêîé; ýòîò hilarĭtas, ātis, f – âåñåëüå homo, ĭnis, m – ÷åëîâåê hospitium, i, n – äàð/ çíàê ãîñòåïðèèìñòâà humĭlis, e – íèçêèé ïî ðîæäåíèþ in – â in-iuria, ae, f – íå-ñïðàâåäëèâîñòü in-nŏcens, entis – íå-âèíîâíûé in-sector, -sectātus sum, -sectāri (§ 76) – îáâèíÿòü in-stituo, -stitui, -stitūtum, 3 – ó÷ðåæäàòü, íàçíà÷àòü irrĭto, āvi, ātum, 1 – çëèòü is, ea, id (§ 39) – òîò; îí iudex, ĭcis, m – ñóäüÿ ius, iuris, n – ïðàâî laedo, laesi, laesum, 3 – ïîðòèòü legitĭmus, a, um – çàêîííûé lex, legis, f – çàêîí (lex Fufia Caninia – çàêîí Ôýôèÿ Êàíúíèÿ) liber, a, um – ñâîáîäíûé (§ 46) libertas, ātis, f – ïðàâî ñâîáîäû mater, tris, f – [ñîñëîâèå] ìàòåðè matrimonium, i, n – áðàê mordeo, momordi, morsum, 2 – êóñàòü nascor, natus sum, nasci (§ 76) – ðîæäàòüñÿ natūra, ae, f – ïðèðîäà ne – ÷òîáû íå nemo, ĭnis – íèêòî, íè îäèí [íå] sic – òàê sine (ñ Abl.) – áåç sit – Praes. coniunct. îò sum sum, fui, –, esse (§ 19a) – áûòü teneo, tenui, tentum, 2 – èìåòü, çàâîäèòü (î æèâîòíîì) neve – è íå nominātim – ïîèì¸ííî, ïî èìåíè non – íå observo, āvi, ātum, 1 – ñëåäèòü omnis, e – âåñü, âñ¸ onĕro, āvi, ātum, 1 – îáðåìåíÿòü oportet, oportuit, oportēre (§ 75, ï.1) – ñëåäîâàòü, áûòü íóæíûì pacātus, a, um – ìèðíûé pars, partis, f – ñòîðîíà (ñïîðà) pecco, āvi, ātum, 1 – ñîâåðøàòü [ïðîñòóïîê] per-suadeo, -suāsi, -suāsum, 2 – âíóøàòü per-tineo, -tinui, -tentum, 2 – îòíîñèòüñÿ peto, petīvi, petītum, 3 – ïðîñèòü, òðåáîâàòü pos-sĭmus – Praes. coni. îò pos-sum pos-sum, potui, –, posse (§ 20) – ìî÷ü, èìåòü âîçìîæíîñòü potens, entis – çíàòíûé prae-beo, -bui, -bĭtum, 2 – ïðåïîäíîñèòü, îêàçûâàòü praeses, ĭdis, m – íàìåñòíèê (ïðîâèíöèè) princeps, ĭpis, m – ïðúíöåïñ, èìïåðàòîð pro-consul, ŭlis, m – ïðî-êîíñóë1 provincia, ae, f – ïðîâèíöèÿ prudens, entis – ìóäðûé publĭce – âìåñòå, ñîîáùá punio, īvi, ītum, 4 – íàêàçûâàòü quamvis – õîòÿ quem – § 61, òàáëèöà qui (§ 61) – êòî; òîò, êòî quia – ïîòîìó ÷òî; çà òî, ÷òî quiesco, quiēvi, quiētum, 3 – óñïîêàèâàòü quod (§ 61) – ÷òî; òî, ÷òî ratus, a, um – íåçûáëåìûé testamentum, i, n – çàâåùàíèå tuus, a, um – òâîé (ñì. § 36, ï.2) ut – ÷òîáû utor, usus sum, uti (utěre – § 76, ïóíêò 4) – ïîëüçîâàòüñÿ vir, viri, m – ìóæ, ÷åëîâåê

1Ïðîêóíñóë – íàìåñòíèê ïðîâèíöèè; â ýïîõó ðåñïóáëèêè èçáèðàëñÿ èç áûâøèõ êîíñóëîâ.

 

4) (§ 84. IVVI).Ïðèäàòî÷íûå ÂÐÅÌÅÍÈ, ÏÐÈ×ÈÍÛ è ÎÃÎÂÎÐÊÈ (ñîþç «CUM»è äðóãèå):

4à) ÂÐÅÌÅÍÈ(cum– «êîãäà»): 1) Cogit rogando, cum rogat potentior (Ïóáëúëèé Ñèð). 2) Cum recte vivàs, ne cures verba malōrum (Äèîíúñèé Êàòóí). 3) Cum Alexander Magnus in Indià bellum gerĕret, sagittà vulnerātus est. 4) Cum Syracūsae captae essent, Archimēdes occīsus est. 5) [Quidam], cum triginta diērum essent cum hoste indutiae factae, noctu populabātur agros, quod diērum essent pactae, non noctium indutiae (Öèöåðîí). 6) Cum imperatōres regnārent, Romae iurisprudentia florēbat. 7) Consilium enim uniuscuiusque, non factum puniendum est. […] Qui, cum vellet occidĕre, id casu alĭquo perpetrāre non potuit, ut homicīda punītur (Ïàâåë). 4b) ÏÐÈ×ÈÍÛ (cum– «ïîñêîëüêó»): 8) Cum sis mortālis, quae sunt mortalia, cura (Äèîíúñèé Êàòóí). 9) Cum legĕre non possis, quantum habuĕris, satis est habēre, quantum legas (Ñéíåêà). 10) Cum ad te venīre non potuĕrim, epistŭlam ad te scribo. 11) Maiōres nostri, cum regum potestātem non tulissent, magistrātus annuos creavērunt (Öèöåðîí). 12) Cum [pecuniam] non habērem, dedi tibi rem vendendam, ut pretio uterĕris (Óëüïèáí). 13) Tantălus, cum esset opulentissĭmus, ipsos deos ad convivia vocasse dicĭtur. 14) Dolo erat pugnandum, cum [hosti] par non esset armis (Íéïîò). 15) Plato varios Socrătis sermōnes hominĭbus tradĭdit, cum Socrătes ipse nullam littĕram reliquisset.

4c) ÎÃÎÂÎÐÊÈ(cum– «õîòÿ»): 16) Littĕrae, cum sint paucae, varie tamen collocātae, innumerabilia verba efficiunt (Ëàêòáíöèé). 17) Cum multi milĭtes concidissent, relĭqui fortĭter resistēbant. 18) Cicĕro, cum tenuissĭma valetudĭne esset, ne nocturnum quidem sibi tempus ad quiētem relinquēbat (Öåçàðü).

4d) âðåìåíè, ïðè÷èíû è îãîâîðêè Ñ ÄÐÓÃÈÌÈ ÑÎÞÇÀÌÈ: 19) Prius quam incipias, consulto (Ñàëëþñòèé). 20) Divus Hadriānus quandam matrōnam in quinquennium relegāvit, quod ex levissĭmis causis ancillas atrocissĭme tractasset (Óëüïèáí). 21) Ut desínt virés, tamen ést laudanda voluntas (Îâèäèé). 22) Vetĕres voluērunt femĭnas, etiamsi perfectae aetātis sint, propter anĭmi levitātem in tutēla esse (Ãàé).
23) In bello qui rem, a duce prohibĭtam, fecit aut mandāta non servāvit, capĭte punītur, etiamsi res bene gessĕrit (Ìîäåñòúí). 24) Servi, qui sub eōdem tecto fuērunt, ubi domĭnus perhibētur occīsus, et torquentur et puniuntur, etsi testamento occīsi manumissi sunt (Ïàâåë). 25) Id, quod in solo nostro ab alĭquo aedificātum est, quamvis ille suo nomĭne aedificavĕrit, iure naturāli nostrum fit (Ãàé).

Ñëîâà ê ¹ 4: a/ ab – ïðåäëîã áåç ïåðåâîäà (§ 50á, ïóíêò 5) ad (ñ Acc.) – ê, íà; äëÿ aedifĭco, āvi, ātum, 1 – ñòðîèòü aetas, ātis, f – âîçðàñò ager, agri, m – çåìëÿ, ïîëå Alexander, dri, m – Àëåêñàíäð (Ìàêåäîíñêèé) alĭ-qui, alĭ-qua, alĭ-quod (§ 62) – êàêîé-òî (alĭ-quis – êòî-òî) ancilla, ae, f – ñëóæàíêà anĭmus, i, m – óì annuus, a, um – ãîäè÷íûé (èçáèðàåìûé ñðîêîì íà ãîä) Archimēdes, is, m – Àðõèìéä, ìàòåìàòèê è ìåõàíèê arma, ōrum, n, plur. – îðóæèå atrocissĭme (§ 60) < atrox, ōcis – æåñòîêèé aut – èëè bellum, i, n – âîéíà bene – õîðîøî capio, cepi, captum, 3 – çàõâàòûâàòü fio, factus sum, fiĕri (§ 76a) – ñòàíîâèòüñÿ floreo, florui, –, 2 – ïðîöâåòàòü fortĭter (§ 59à, ï.3) < fortis, e – ñìåëûé, îòâàæíûé fuērunt – ñì. sum gero, gessi, gestum, 3 – âåñòú; íåñòè; èñïîëíÿòü habeo, habui, habĭtum, 2 – èìåòü; ïðèîáðåòàòü Hadriānus, i, m – Àäðèáí, èìïåðàòîð Ðèìà â 117–138 ãã. homi-cīda, ae, m – ÷åëîâåêî-óáèéöà homo, ĭnis, m – ÷åëîâåê hostis, is, m – âðàã id – ñì. is ille, illa, illud (§ 38, ïóíêò 3) – îí imperātor, ōris, m – èìïåðàòîð1 in – â, íà; ïîä in-cipio, -cēpi, -ceptum, 3 – íà÷èíàòü India, ae, f – Èíäèÿ indutiae, ārum, f, plur. – ïåðåìèðèå in-numerabĭlis, e – áåñ-÷èñëåííûé ipse, a, um (§ 38, ï.3) – ñàì[ûé] is, ea, id (§ 39) – ýòîò, òîò iuris-prudentia (< ius, iuris, n – ïðàâî + prudentia, ae, f – çíàíèå) – ïðàâî-âéäåíèå ius, iuris, n – ïðàâî (iure – § 50á, ïóíêò 9, NB) laudo, āvi, ātum, 1 – õâàëèòü lego, legi, lectum, 3 – (ïðî)÷èòàòü levis, e – íè÷òîæíûé levĭtas, ātis, f – ëåãêîìûñëåííîñòü littĕra, ae, f – áóêâà magistrātus, us, m – ìàãèñòðàò, ÷èíîâíèê magnus, a, um – âåëèêèé maior, ōris, m – ïðåäîê malus, a, um – ïëîõîé mandātum, i, n – ïîðó÷åíèå manu-mitto, -mīsi, missum, 3 – îòïóñêàòü íà âîëþ matrōna, ae, f – ìàòðóíà2 miles, ĭtis, m – âîèí mortālis, e – ñìåðòíûé (mortalia – ñîáèðàòåëüíîå: § 35à, ïóíêò 3) multus, a, um – ìíîãèé naturālis, e – åñòåñòâåííûé ne – íå noctium – ñì. nox noctu – íî÷üþ nocturnus, a, um – íî÷íîé nomen, ĭnis, n – èìÿ non – íå, à íå noster, tra, trum – íàø (nostrum fit – ïðè ïåðåâîäå ñì. § 46) caput, ĭtis, n – ãîëîâà (î êàçíè) casus, us, m – ñëó÷àé[íîñòü] (ïåðåâîä – § 50à, ïóíêò 2) causa, ae, f – ïðè÷èíà Cicĕro, ōnis, m – Öèöåðîí cogo, coēgi, coactum, 3 – ïðèíóæäàòü col-lŏco, āvi, ātum, 1 – ðàñïîëàãàòü, ðàñïîëîæèòü con-cĭdo, -cĭdi, –, 3 – ïîãèáàòü consilium, i, n – íàìåðåíèå con-sŭlo, -sului, -sultum, 3 – ñîâåòîâàòüñÿ (consulto – § 6) con-vivium, i, n – ïèð creo, āvi, ātum, 1 – èçáèðàòü cum (1) – êîãäà; ïîñêîëüêó; õîòÿ cum (2) – ñ (ïðåäëîã) curo, āvi, ātum, 1 – îáðàùàòü âíèìàíèå [íà]; äóìàòü dedi – ñì. do de-sint – Praes. coni. îò de-sum de-sum, de-fui, –, de-esse (§ 20) – íåäîñòàâàòü, áûòü ìáëûì deus, i, m – áîã dico, dixi, dictum, 3 – ãîâîðèòü nox, noctis, f – íî÷ü nullus, a, um – íè îäèí [íå] oc-cīdo, -cīdi, -cīsum, 3 – óáèâàòü (occīsus â ¹ 24 – ñì. § 46) opulentus, a, um – áîãàòûé paciscor, pactus sum, pacisci (§ 76) – çàêëþ÷àòü par, paris – ðàâíûé, ðàâåí paucus, a, um – íåìíîãî÷èñëåííûé pecunia, ae, f – äåíüãè (â ëàòûíè ñëîâî ñòîúò â Sing.) perfectus, a, um – ñîâåðøåííîëåòíèé per-hibeo, -hibui, -hibĭtum, 2 – ñ÷èòàòü perpetro, āvi, ātum, 1 – ñîâåðøàòü Plato, ōnis, m – Ïëàòóí3 popŭlor, populātus sum, populāri (§ 76) – îïóñòîøàòü pos-sis – Praes. coni. îò pos-sum pos-sum, potui, –, posse (§ 20) – ìî÷ü potens, entis – íàñòîé÷èâûé potestas, ātis, f – âëàñòü potuit/ potuĕrim – ñì. pos-sum pretium, i, n – óïëàòà (ïåðåâîä – § 48, ïóíêò 2) prius quam – ïðåæäå ÷åì pro-hibeo, -hibui, -hibĭtum, 2 – çàïðåùàòü propter (ñ Acc.) – èç-çà pugno, āvi, ātum, 1 – ñðàæàòüñÿ punio, īvi, ītum, 4 – íàêàçûâàòü quae – § 61, Acc.Pl., n (ñîáèðàòåëüíîå: § 35à, ïóíêò 3) quamvis – õîòÿ quan-dam – § 62, ïóíêò 4, NB1 quantum – ñêîëüêî (î êíèãàõ) qui (§ 61) – êòî; òîò, êòî; Plur. êîòîðûå qui-dam (§ 62) – íéêîòîðûé, íéêòî; Plur. íåêîòîðûå quidem – äàæå quies, ētis, f – îòäûõ quinquennium, i, n – ïÿòü ëåò quod – ÷òî; èáî, ïîñêîëüêó recte (§ 59à, ï.2) < rectus, a, um – ïðàâèëüíûé regno, āvi, ātum, 1 – ïðàâèòü re-lĕgo, āvi, ātum, 1 – èçãîíÿòü re-linquo, -līqui, -lictum, 3 – îñòàâëÿòü relĭquus, a, um – îñòàëüíîé res, rei, f – âåùü; äåëî, ñëóæáà re-sisto, -stĭti, –, 3 – ñîïðîòèâëÿòüñÿ rex, regis, m – öàðü rogo, āvi, ātum, 1 – ïðîñèòü Roma, ae, f – Ðèì (Romae – § 50â, ïóíêò 11, NB) dies, ēi, m – äåíü (ïåðåâîä – § 47, ïóíêò 6) divus, a, um – áîæåñòâåííûé do, dedi, datum, 1 – äàâàòü dolus, i, m – õèòðîñòü domĭnus, i, n – õîçÿèí dux, ducis, m – ïîëêîâîäåö ef-ficio, -fēci, -fectum, 3 – îáðàçîâûâàòü enim – èáî, âåäü eō-dem – § 39, òàáëèöà epistŭla, ae, f – ïèñüìî erat (§ 19à) – Imperf. îò sum esse/ essent/ esset – ñì. sum est (§ 19a) – Praes. îò sum et – è etiam-si/ et-si – äàæå åñëè ex (ñ Abl.) – èç-çà facio, feci, factum, 3 – äåëàòü; çàêëþ÷àòü factum, i, n – ôàêò, äåÿíèå fecit – ñì. facio femĭna, ae, f – æåíùèíà fero, tuli, latum, ferre (§ 23) – âûíîñèòü, âûäåðæèâàòü sagitta, ae, f – ñòðåëà satis [est] – äîñòàòî÷íî scribo, scripsi, scriptum, 3 – ïèñáòü sermo, ōnis, m – ðå÷ü servo, āvi, ātum, 1 – èñïîëíÿòü servus, i, m – ðàá sibi – § 37, òàáëèöà sint/ sis – Praes. coniunct. îò sum Socrătes, is, m – Ñîêðáò solum, i, n – çåìëÿ sub (ñ Abl.) – ïîä sum, fui, –, esse (§ 19a) – áûòü suus, a, um – ñâîé Syracūsae, ārum, f, plur. – Ñèðàêýçû, ãîðîä â Ñèöèëèè tamen – íî, îäíàêî Tantălus, i, m – Òàíòáë, îäèí èç ñìåðòíûõ ñûíîâåé Çåâñà te – Acc./ Abl. îò tu (òû) tectum, i, n – êðûøà tempus, ŏris, n – âðåìÿ tenuis, e – ñëàáûé testamentum, i, n – çàâåùàíèå tibi – Dat. îò tu (òû) torqueo, torsi, tortum, 2 – ïûòàòü, èñòÿçàòü tracto, āvi, ātum, 1 – îáèæàòü (tractasset = tractavisset: § 69, ï.6) tra-do, -dĭdi, -dĭtum, 3 – ïåðå- äàâàòü; èçëàãàòü (ïúñüìåííî) triginta – òðèäöàòü (íå ñêëîí.) tulissent – ñì. fero tutēla, ae, f – îïåêà ubi – ãäå unius-cuius-que – § 62, ï.4, NB2 ut – ÷òîáû; êàê; â ¹ 21 – «õîòÿ» utor, usus sum, uti (§ 76) – èñïîëüçîâàòü (uterĕris – § 81, ïóíêò 4, ïðèìå÷àíèå 3) valetūdo, ĭnis, f – çäîðîâüå (ïåðåâîä – § 50á, ïóíêò 10) varie – ïî-ðàçíîìó varius, a, um – ìíîãèé, ðàçíûé vellet – ñì. volo ven-do, -dĭdi, -dĭtum, 3 – ïðîäàâàòü venio, veni, ventum, 4 – ïðèõîäèòü, ïðèéòè verbum, i, n – ñëîâî vetus, ĕris – äðåâíèé vires, virium, f, plur. (§ 40a) – ñèëû vivo, vixi, victum, 3 – æèòü voco, āvi, ātum, 1 – ïðèãëàøàòü (vocasse = vocavisse: § 69, ï.6) volo, volui, –, velle (§ 24) – õîòåòü voluntas, ātis, f – æåëàíèå vulnĕro, āvi, ātum, 1 – ðàíèòü

1Ïåðâûì ðèìñêèì èìïåðàòîðîì â ñîâðåìåííîì ïîíèìàíèè ñòàë â 27 ã. äî í.ý. Îêòàâèáí Áâãóñò, ïðåéìíèê Þëèÿ Öåçàðÿ; êðèçèñ èìïåðèè ïðîèçîø¸ë â III â. í.ý. (ïîñëå 235 ã.).

2Ìàòðóíà (< mater, matris, f – ìàòü) – ñâîáîäíîðîæä¸ííàÿ çàìóæíÿÿ æåíùèíà â Äðåâíåì Ðèìå.

3Ïëàòóí (428–348 äî í.ý.) – ãðå÷åñêèé ôèëîñîô, ó÷åíèê Ñîêðáòà è ó÷èòåëü Àðèñòóòåëÿ.

5) (§ 83a).ÊÎÑÂÅÍÍÛÉ ÂÎÏÐÎÑ â ïðèäàòî÷íîì ïðåäëîæåíèè:

1) Scio, quem pingas./ Scio, quem pinxĕris./ Scivi, quem pingĕres./ Scivi, quem pinxisses. 2) Nescis, quid vesper serus vehat (Âàððóí). 3) Non vult scire satur, quid ieiūnus patiātur (ñòèõ). 4) Cogitāto, quam longa sit hiems. 5) Non refert, quam multos, sed quam bonos habeas libros (Ñéíåêà). 6) Non refert, quis, sed quid dicat. 7) Vultu an natūra sis sapiens, multum intĕrest (Ïóáëúëèé Ñèð). 8) Lacedaemonii non interrogābant, quot essent hostes, sed ubi essent. 9) Domĭnus servum interrogāvit, num ad cenam convīvas vocavisset.
10) Quidam consulēbat, an valēret sententia, a minōre viginti quinque annis iudĭce data (Óëüïèáí). 11) Reis suis edĕre crimĭna accusatōres cogendi sunt: scire enim oportet, quibus sint criminĭbus responsūri (Ïàâåë). 12) Qui quaestiōnem habitūrus est, non debet specialĭter interrogāre, an Lucius Titius homicidium fecĕrit, sed generalĭter, quis id fecĕrit (Óëüïèáí). 13) Neque, quid agam, nec, quid actūrus sim, scio (Öèöåðîí).
14) Quid factūri simus, cogitāmus; […] quid fecerĭmus, non cogitāmus (Ñéíåêà). 15) Ignoranti, quem portum petat, nullus ventus secundus est (Ñéíåêà). 16) Quaerēbas, num sapiens errāre posset. 17) Instābam, ut mihi respondēret, qui esset, ubi esset, unde esset (Öèöåðîí). 18) Quaeris, quomŏdo te sanavĕrim (Ñéíåêà). 19) Testis officium est dicĕre, quid sciat aut audivĕrit. 20) Possum oblivisci, qui fuĕrim? non sentīre, qui sim? quo caream honōre, qua gloria, quibus libĕris […]? (Öèöåðîí).

Ñëîâà ê ¹ 5: a – ïðåäëîã áåç ïåðåâîäà (§ 50á) accusātor, ōris, m – îáâèíèòåëü actūrus – ñì. ago ad (ñ Acc.) – ê, íà; äëÿ ago, egi, actum, 3 – äåëàòü an – èëè, ëè annus, i, m – ãîä, ëåòî (ïåðåâîä – § 56, ïóíêò 2) audio, īvi, ītum, 4 – ñëûøàòü aut – èëè bonus, a, um – õîðîøèé careo, carui, –, 2 – áûòü ëèø¸ííûì (ñ Abl.) cena, ae, f – îáåä cogĭto, āvi, ātum, 1 – äóìàòü [çàðàíåå], îáäóìûâàòü (cogitāto – § 6) cogo, coēgi, coactum, 3 – îáÿçûâàòü con-sŭlo, -sului, -sultum, 3 – ñîâåòîâàòüñÿ convīva, ae, m – ãîñòü crimen, ĭnis, n – ïðåñòóïëåíèå, âèíà (îòâåò÷èêà); îáâèíåíèå data – ñì. do debeo, debui, debĭtum, 2 – áûòü äîëæíûì dico, dixi, dictum, 3 – ãîâîðèòü do, dedi, datum, 1 – âûíîñèòü domĭnus, i, m – õîçÿèí edo, edĭdi, edĭtum, 3 – íàçûâàòü; îáúÿñíÿòü enim – èáî, âåäü erro, āvi, ātum, 1 – îøèáàòüñÿ essent/ esset – ñì. sum est (§ 19à) – Praes. îò sum facio, feci, factum, 3 – äåëàòü, ñîâåðøàòü sed – íî sententia, ae, f – ïðèãîâîð sentio, sensi, sensum, 4 – ÷óâñòâîâàòü serus, a, um – ïîçäíèé servus, i, m – ñëóãà, ðàá sim/ sint/ sit – Praes. coni. îò sum specialĭter – êîíêðåòíî sum, fui, –, esse (§ 19a) – áûòü fecĕrit – ñì. facio fuĕrim – ñì. sum generalĭter – âîîáùå, â îáùåì gloria, ae, f – ñëàâà habeo, habui, habĭtum, 2 – èìåòü; âåñòú hiems, ĕmis, f – çèìà homi-cidium, i, n – ÷åëîâåêî-óáèéñòâî honor, ōris, m – ÷åñòü, óâàæåíèå (ïåðåâîä – § 50à, ïóíêò 3) hostis, is, m – âðàã id – ñì. is ieiūnus, a, um – ãîëîäíûé ignōro, āvi, ātum, 1 – íå çíàòü in-sto, -stĭti, –, 1 – íà-ñòàèâàòü intĕr-est – Praes. îò inter-sum inter-rŏgo, āvi, ātum, 1 – ñïðàøèâàòü inter-sum, inter-fui, –, inter-esse (§ 20) – áûòü âàæíûì is, ea, id (§ 39) – ýòîò iudex, ĭcis, m – ñóäüÿ Lacedaemonii, ōrum, m, plur. – ëàêåäåìóíÿíå, ñïàðòàíöû liber, bri, m – êíèãà libĕri, ōrum, m, plur. – äåòè longus, a, um – äîëãèé Lucius Titius – Ëþöèé Òúòèé mihi – Dat. îò ego (ÿ) minor, ōris – ìëàäøèé multum – î÷åíü multus, a, um – ìíîãèé natūra, ae, f – ïðèðîäà; ñóòü (ïåðåâîä – § 50á, ïóíêò 9, NB) neque…nec – íè…íè ne-scio, -scīvi, -scītum, 4 – íå çíàòü non – íå suus, a, um – ñâîé te – Acc./ Abl. îò tu (òû) testis, is, m – ñâèäåòåëü ubi – ãäå unde – îòêóäà ut – ÷òîáû valeo, valui, valĭtum, 2 – èìåòü (çàêîííóþ) ñèëó veho, vexi, vectum, 3 – ïðèíîñèòü nullus, a, um – íè îäèí [íå] num – ëè obliviscor, oblītus sum, oblivisci (§ 76) – çàáûâàòü, çàáûòü officium, i, n – îáÿçàííîñòü, äîëã oportet, oportuit, oportēre (§ 18, ï.1) – áûòü íóæíûì, ñëåäîâàòü patior, passus sum, pati (§ 76) – ñòðàäàòü, òåðïåòü peto, petīvi, petītum, 3 – èñêàòü pingo, pinxi, pictum, 3 – ðèñîâàòü portus, us, m – ïîðò posset – ñì. pos-sum pos-sum, potui, –, posse (§ 20) – ìî÷ü qua – § 61, òàáëèöà, Abl.S. quaero, quaesīvi, quaesītum, 3 – ñïðàøèâàòü quaestio, ōnis, f – ðàññëåäîâàíèå quam – êàê, íàñêîëüêî quem – § 61, òàáëèöà qui (§ 61) – êòî; òîò, êòî quibus – § 61, òàáëèöà quid (§ 61) – ÷òî qui-dam (§ 62) – íéêòî, êòî-òî quis (§ 61) – êòî quo – § 61, òàáëèöà, Abl.S. quo-mŏdo – êàêèì îáðàçîì, êàê quot – ñêîëüêî re-fĕro, re-tŭli, re-lātum, re-ferre (§ 23) – òóò: «áûòü âàæíûì» respondeo, -ndi, -nsum, 2 – îòâå÷àòü reus, i, m – îòâåò÷èê sano, āvi, ātum, 1 – ëå÷èòü sapiens, entis – ìóäð(ûé), ìóäðåö satur, a, um (èñêëþ÷.) – ñûòûé scio, scivi, scitum, 4 – çíàòü secundus, a, um – ïîïóòíûé ventus, i, m – âåòåð vesper, ĕri, m – âå÷åð viginti quinque – äâàäöàòü ïÿòü (§ 64, íå ñêëîíÿåòñÿ) voco, āvi, ātum, 1 – çâàòü volo, volui, –, velle (§ 24) – õîòåòü vult (§ 24) – Praes. îò volo vultus, us, m – ëèöî, âíåøíèé âèä

6) (§ 84. III). Ïðèäàòî÷íûå ÎÏÐÅÄÅËÈÒÅËÜÍÛÅ (êîíúþíêòèâ ÷àñòî ïåðåâîäèòñÿ ñ «ÁÛ»):

1) Virtūte quod non possis, blanditia aufĕras (Ïóáëúëèé Ñèð). 2) Rapěre est accipěre quod non possis redděre (Ïóáëúëèé Ñèð). 3) Sapiens nil affirmat, quod non probet. 4) Quod timeas citius, quam quod speres, evēnit (Ïóáëúëèé Ñèð)./ Insperāta accĭdunt magis saepe, quam quae speres (Ïëàâò). 5) Hunñ labōrem sumas, laudem qui tibi ac fructum ferat (Ëóöúëèé). 6) Errat homo vere, qui credat cuīque placēre (ñòèõ).
7) [Divitias] facilius invenies [eum], qui vitupĕret, quam qui fastidiat (Òáöèò). 8) Et vidit Deus, quod esset bonum (Áèáëèÿ, ñîòâîðåíèå ìèðà). 9) E malis, quod minĭmum esset, eligendum [erat] (òàê îáúÿñíèë îäèí ñïàðòàíåö ñâîþ æåíèòüáó íà î÷åíü íèçêîðîñëîé æåíùèíå). 10) Nemo adhuc inventus est, cui, quod habēret, esset satis (Öèöåðîí). 11) Stultior stulto fuisti, qui iis tabellis credĕres (Ïëàâò). 12) Philippus Aristotĕlem Alexandro filio doctōrem accīvit, a quo eōdem ille et agendi accipĕret praecepta et eloquendi (Öèöåðîí). 13) Lacedaemoniis crimĭni datum est, quod arcem Thebānam indutiārum tempŏre occupassent (Þñòúí). 14) Nemo unquam […] fuit, qui quemquam meliōrem, quam se, arbitrarētur (Öèöåðîí î ïîýòàõ
è îðàòîðàõ). 15) Nec defuērunt, qui fictis mentitisque terrorĭbus vera pericŭla augērent (Ïëúíèé Ìëàäøèé). 16) Quam multa, quae nostri causa nunquam facerēmus, facĭmus causa amicōrum! (Öèöåðîí). 17) Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habēret (Óëüïèáí). 18) Psalterium, […] in alterīus infamiam composĭtum et publĭce cantātum, tam in eos, qui hoc cantavĕrint, quam in eos, qui composuĕrint, extra ordĭnem vindicātur (Ïàâåë). 19) Qui album rasĕrit, corrupĕrit […] quidque aliud, proposĭtum edicendi gratia, turbavĕrit, extra ordĭnem punītur (Ïàâåë).

Ñëîâà ê ¹ 6: a (ñ Abl.) – îò ac – è ac-cĭdo, -cĭdi, –, 3 – ñëó÷àòüñÿ ac-cio, -cīvi, -cītum, 4 – ïðèãëàøàòü ac-cipio, -cēpi, -ceptum, 3 – ïîëó÷àòü, áðàòü ad (ñ Acc.) – ê adhuc – äî ñèõ ïîð affirmo, āvi, ātum, 1 – óòâåðæäàòü ago, egi, actum, 3 – äåéñòâîâàòü album, i, n – áåëàÿ äîñêà (äëÿ îôèöèàëüíûõ îáúÿâëåíèé) Alexander, dri, m – Àëåêñàíäð alius, alia, aliud (§ 38, ï.1) – äðóãîé alter, a, um – äðóãîé (alterīus – Gen.S.: § 38, ïóíêò 2) amīcus, i, m – äðóã arbĭtror, arbitrātus sum, arbitrāri (§ 76) – ñ÷èòàòü Aristotĕles, is, m – ôèëîñîô Àðèñòóòåëü arx, arcis, f – êðåïîñòü au-fĕro, abs-tŭli, ab-lātum, au-ferre (§ 23) – äîáèâàòüñÿ augeo, auxi, auctum, 2 – óìíîæàòü blanditia, ae, f – ëåñòü bonus, a, um – õîðîøèé canto, āvi, ātum, 1 – ïåòü, èñïîëíÿòü in-famia, ae, f – áåñ-÷åñòüå, ïîçîð in-spĕro, āvi, ātum, 1 – íå îæèäàòü (in-sperāta – ñîáèðàòåëüíîå: § 35à, ïóíêò 3) in-venio, -vēni, -ventum, 4 – íà-õîäèòü ipse, a, um (§ 38, ï.3) – ñàì ius, iuris, n – ïðàâî labor, ōris, m – òðóä, ðàáîòà Lacedaemonii, ōrum, m, plur. – ëàêåäåìóíÿíå, ñïàðòàíöû laus, laudis, f – ñëàâà, ïî÷¸ò magis saepe – áîëåå ÷àñòî malum, i, n – çëî, áåäà melior, ōris – ëó÷øèé (ïåðåâîä – § 46, ïóíêò 2) mentītus, a, um – ëîæíûé (mentitis-que = et mentītis) minĭmus, a, um – íàèìåíüøèé multus, a, um – ìíîãèé (multa – ñîáèðàòåëüíîå: § 35à, ïóíêò 3) nec – íå nemo, ĭnis – íèêòî [íå] nil = nihil – íè÷òî [íå] non – íå nostri – Gen. îò nos (ìû) nunquam – íèêîãäà [íå] occūpo, āvi, ātum, 1 – çàõâàòûâàòü (occupassent = occupavissent: § 69, ïóíêò 6) pericŭlum, i, n – îïàñíîñòü, áåäà causa – ðàäè (§ 55) citus, a, um – áûñòðûé com-pōno, -posui, -posĭtum, 3 – ñî÷èíÿòü cor-rumpo, -rūpi, -ruptum, 3 – ïîðòèòü cre-do, -dĭdi, -dĭtum, 3 – âåðèòü, íàäåÿòüñÿ crimen, ĭnis, n – ïðåñòóïëåíèå, âèíà (ïåðåâîä – § 48, ïóíêò 2) cui (§ 61) – Dat.S. îò qui cuī-que – Dat.S. îò quis-que (êàæäûé, § 62) datum – ñì. do de-fuērunt – ñì. de-sum de-sum, de-fui, –, de-esse (§ 20) – íåäîñòàâàòü, áûòü ðåäêèì Deus, i, m – Áîã divitia, ae, f – áîãàòñòâî do, dedi, datum, 1 – äàâàòü (crimĭni do – ñòàâèòü â âèíó) doctor, ōris, m – ó÷èòåëü (ïåðåâîä – § 46, ïóíêò 2) e (ñ Abl.) – èç e-dīco, -dixi, -dictum, 3 – ïóáëè÷íî ðàñïðîñòðàíÿòü (óêàçû) elĭgo, elēgi, electum, 3 – âûáèðàòü e-loquor, e-locūtus sum, e-loqui (§ 76) – âû-ñêàçûâàòüñÿ, ãîâîðèòü eō-dem – § 39, òàáëèöà eos – § 39, òàáëèöà Philippus, i, m – Ôèëèïï, öàðü Ìàêåäîíèè placeo, placui, placĭtum, 2 – (ïî)íðàâèòüñÿ plus – áîëüøå pos-sis – Praes. coni. îò pos-sum pos-sum, potui, –, posse (§ 20) – ìî÷ü pot-est (§ 20) – Praes. îò pos-sum praeceptum, i, n – íàñòàâëåíèå probo, āvi, ātum, 1 – äîêàçûâàòü pro-pōno, -posui, -posĭtum, 3 – ïðåäëàãàòü psalterium, i, n – ïåñíÿ1 publĭcus, a, um – ïóáëè÷íûé (publĭce – § 59à, ïóíêò 2) punio, īvi, ītum, 4 – íàêàçûâàòü quae – § 61, Plur., n, ñîáèðàòåëüíîå quam – ÷åì; êàê quem-quam < quis-quam (§ 62) qui (§ 61) – êòî, êîòîðûé; Plur. êîòîðûå quid-que (§ 62) – è ÷òî-ëèáî quo – § 61, òàáëèöà quod (§ 61) – ÷òî; òî, ÷òî rado, rasi, rasum, 3 – ñêîáëúòü, î÷èùàòü (îò íàäïèñåé) rapio, rapui, raptum, 3 – êðàñòü rasĕrit – ñì. rado red-do, -dĭdi, -dĭtum, 3 – âîçâðàùàòü, âåðíóòü erat (§ 19à) – Imperf. îò sum erro, āvi, ātum, 1 – îøèáàòüñÿ esset/ est – ñì. sum et – è eum – § 39, òàáëèöà e-venio, -vēni, -ventum, 4 – ñëó÷àòüñÿ extra ordĭnem – âíå (îáû÷íîãî) ïîðÿäêà [ñóäîïðîèçâîäñòâà] facĭlis, e – ë¸ãêèé facio, feci, factum, facĕre (§ 68a) – äåëàòü fastidio, īvi, ītum, 4 – îòâåðãàòü fero, tuli, latum, ferre (§ 23) – ïðèíîñèòü fictis – ñì. fingo filius, i, m – ñûí fingo, finxi, fictum, 3 – âûäóìàòü fructus, us, m – äîõîä fuisti/ fuit – ñì. sum gratia (§ 55) – äëÿ, ðàäè habeo, habui, habĭtum, 2 – èìåòü hoc < hic, haec, hoc (§ 39) – ýòîò homo, ĭnis, m – ÷åëîâåê hunñ – § 39, òàáëèöà iis – § 39, òàáëèöà ille, illa, illud (§ 38, ï.3) – îí; òîò (îá Àëåêñàíäðå) in – íà; äëÿ; â îòíîøåíèè indutiae, ārum, f, plur. – ïåðåìèðèå sapiens, entis – ìóäðûé, ìóäðåö satis – äîñòàòî÷íî se – § 37, òàáëèöà spero, āvi, ātum, 1 – íàäåÿòüñÿ, îæèäàòü stultus, a, um – ãëóïûé (stulto – § 56, ïóíêò 2) sum, fui, –, esse (§ 19a) – áûòü sumo, sumpsi, sumptum, 3 – âûáèðàòü tabella, ae, f – ïèñüìî, çàïèñêà tam…quam – êàê…òàê tempus, ŏris, n – âðåìÿ (ïåðåâîä – § 50â, ïóíêò 12) terror, ōris, m – ñòðàõ Thebānus, a, um – ôèâáíñêèé (ãîðîä Ôúâû â Ãðåöèè) tibi – Dat. îò tu (òû) timeo, timui, –, 2 – áîÿòüñÿ trans-fĕro, trans-tŭli, trans-lātum, trans-ferre (§ 23) – ïåðå-äàâàòü turbo, āvi, ātum, 1 – ïðèâîäèòü â áåñïîðÿäîê unquam – òóò: «íèêîãäà [íå]» vere – èñòèííî, âîúñòèíó verus, a, um – íàñòîÿùèé video, vidi, visum, 2 – âèäåòü vindĭco, āvi, ātum, 1 – íàêàçûâàòü (âçûñêàíèåì) virtus, ūtis, f – äîáëåñòü vitupĕro, āvi, ātum, 1 – îñóæäàòü

1Ïåñíÿ ïîä àêêîìïàíåìåíò ïñàëòéðèÿ (ñòðóííîãî èíñòðóìåíòà).

 

7) (§ 84à).Ïðèäàòî÷íûå ÓÑËÎÂÈß è óñëîâíûå ïðåäëîæåíèÿ:

7a) Ïðèäàò. óñëîâèÿ (siåñëè,nisiåñëè íå):1) Cogas amantem irasci, amāre si velis (Ïóáëúëèé Ñèð). 2) Si a iure discēdas, vagus eris. 3) Terret vulgus, nisi metuat (ôèëîñîô Ñïèíóçà). 4) Non effĭcit affectus, nisi sequātur effectus. 5) Nisi per se sapias, frustra sapientem audias (Ïóáëúëèé Ñèð). 6) Malo si benefacias, id beneficium intěrit (Ïëàâò). 7) Homo homĭni deus est, si suum officium sciat (Ñòáöèé).

7b) Óñëîâíûå ïðåäëîæåíèÿ (siåñëè áû,nisiåñëè áû íå):8) Si ad nos venias, me videas./ Si ad nos venīres, me vidēres./ Si ad nos venisses, me vidisses. 9) Hectŏra quis nossét, felíx si Troia fuisset? (Îâèäèé). 10) Nisi lacus altus insŭlam munivisset, hostes eam oppugnavissent. 11) Sim impŭdens, si plus postŭlem, quam homĭni a rerum natūra tribui potest (Öèöåðîí). 12) Nisi molesto ac difficĭli pedum morbo octāvum iam mensem impedītus essem, iam pridem ad te advolassem (Ìþðé). 13) Ratio, sententia nisi essent in senĭbus, non summum consilium maiōres nostri appellassent senātum (Öèöåðîí). 14) Si adulescens essem, nemo pugnāret fortius (Ñéíåêà). 15) Vivĕre naturáe si convenienter amārent mórtales, medicá nil opus esset opé (Äæîí Óóýí). 16) Felīces essent artes, si de illis soli artifĭces iudicārent (Êâèíòèëèáí). 17) Omnĭbus eum contumeliis onerasti, quem patris loco, si ulla in te piĕtas esset, colĕre debēbas (Öèöåðîí).


Ïîäåëèòüñÿ:

Äàòà äîáàâëåíèÿ: 2014-11-13; ïðîñìîòðîâ: 296; Ìû ïîìîæåì â íàïèñàíèè âàøåé ðàáîòû!; Íàðóøåíèå àâòîðñêèõ ïðàâ





lektsii.com - Ëåêöèè.Êîì - 2014-2024 ãîä. (0.006 ñåê.) Âñå ìàòåðèàëû ïðåäñòàâëåííûå íà ñàéòå èñêëþ÷èòåëüíî ñ öåëüþ îçíàêîìëåíèÿ ÷èòàòåëÿìè è íå ïðåñëåäóþò êîììåð÷åñêèõ öåëåé èëè íàðóøåíèå àâòîðñêèõ ïðàâ
Ãëàâíàÿ ñòðàíèöà Ñëó÷àéíàÿ ñòðàíèöà Êîíòàêòû